با شنوایی سنجی و روش‌های انجام آن آشنا شوید
تاکنون شده است عبارت دکتر شنوایی به گوش‌تان خورده باشد؟ جدول شنوایی سنجی چطور؟ شنوایی سنجی به گروهی از تست‌ها گفته می‌شود که هدف‌شان تعیین قدرت شنوایی فرد است.
در این نوشتار با شنوایی سنجی، شنوایی سنجی نوزاد، شنوایی سنجی کودکان و انواع تست شنوایی سنجی آشنا خواهید شد.
در این مقاله خواهید خواند:
شنوایی سنجی چیست؟
صداهای متفاوتی در اطراف تان شنیده می‌شوند. بعضی صداها بلند هستند یعنی شدت آنها زیاد است. بعضی صداها بم یا زیر هستند و تون‌های گوناگون دارند یعنی سرعت تناوب امواج صوتی آنها با هم فرق دارد.
اگر عصب شنوایی از گوش داخلی یک سیگنال عصبی را به منطقه شنوایی در مغز هدایت کند، شما یک صدا را حس می‌کنید. امواج صوتی برای رسیدن به گوش داخلی از کانال گوش، پرده گوش و استخوانچه‌های گوش میانی می‌گذرند. به این حالت هدایت صدا از راه هوا گفته می‌شود.
صدا می‌تواند از راه استخوان‌ها هم منتقل شود. امواج صدا می‌توانند از راه استخوان‌های اطراف و پشت گوش هم تا حدودی منتقل شوند. به این حالت، هدایت استخوانی گفته می‌شود.
واحد اندازه گیری شدت امواج صوتی دسی بِل است. گاهی از مخفف انگلیسی آن یعنی dB استفاده می‌شود. شاید با چند مثال زیر بتوانید حدود شدت صداهای اطراف خود را بهتر درک کنید.
- صدای پچ پچ و نجوا در حدود 20 دسی بل شدت دارد
- شدت صدای بلند موسیقی مانند برخی از کنسرت‌ها در حدود 80 تا 120 دسی بل است
- یک موتور جت صدایی با شدت حدود 140 تا 180 دسی بل تولید می‌نماید
صداهایی با شدت بیش از 85 دسی بل پس از چند ساعت می‌توانند باعث فقدان قدرت شنوایی شوند. صداهای بلندتر نه تنها در مدت کوتاه تری باعث افت شنوایی می‌شوند بلکه گاهی با احساس درد گوش هم همراه هستند.
واحد اندازه گیری تون صدا، موج در ثانیه است که به افتخار فیزیک دان بزرگ آلمانی، هاینریش هرتز، آن را هرتز نام گذاری کرده‌اند. برای این که با ارتباط بین هرتز و زیر یا بم بودن صدا بیشتر آشنا شوید، چند نمونه زیر درج می‌گردد:
- صداهای بم یا باس در محدوده بین 50 تا 60 هرتز قرار دارند
- صداهای زیر در محدوده طول موج 10،000 هرتز یا بیشتر هستند
محدوده طبیعی قدرت شنیداری انسان بین 20 تا 20،000 هرتز است. برخی از جانوران می‌توانند صداهای تا 50،000 هرتز را هم بشنوند. طول موج صدای سخن گفتن انسان به طور معمول بین 500 تا 3000 هرتز است.
شنوایی سنجی به مجموعه تست‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند به طور دقیق قدرت شنوایی انسان را اندازه گیری نمایند.
روش‌های شنوایی سنجی
برخی از تست‌های شنوایی سنجی ساده هستند. به طور معمول، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی این تست‌ها را در مطب خود به انجام می‌رساند. بدین منظور ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که پرسشنامه‌ای را پر کند، یا از صدای نجوا یا تست دیاپازون (چنگال شنوایی) یا پخش صدا از دستگاه‌های ویژه کمک بگیرد.
تست شنوایی با استفاده از دیاپازون‌های تخصصی این امکان را فراهم می‌کنند که نوع افت شنوایی مشخص گردد. برای انجام این تست، پزشک دیاپازون را مرتعش می‌سازد و آن را در یک طرف سر بیمار در هوا نگه می دارد. بدین ترتیب تا حدودی وضعیت انتقال صدا از راه هوا برای هر گوش مشخص می‌شود.
همچنین با مرتعش کردن دیاپازون و گذاشتن آن روی استخوان پشت گوش (استخوان ماستوئید) می‌توان تا حدودی به وضعیت انتقال استخوانی صدا در هر گوش پی برد.
اما برای تعیین دقیق قدرت شنوایی به تست‌های دیگری نیاز وجود دارد که به طور معمول، در اتاقی ویژه تست‌های شنوایی به انجام می‌رسد. با برخی از انواع تست شنوایی سنجی در زیر آشنا می‌شوید:
- تست اُدیوگرام یا تست صدای خالص. در این تست فرد یک هدفون روی گوش خود قرار می‌دهد. این هدفون به دستگاه تست شنوایی سنجی یا ادیومتر متصل است. از این هدفون صداهای خالص پخش می‌شود. صدای خالص دارای یک تون مشخص و شدت معین است و ترکیبی از چند صدا نیست. از بیمار خواسته می‌شود که در صورت شنیدن هر صدا واکنش مناسبی از خود نشان دهد (در بیشتر اوقات بیمار باید با شنیدن صدا، یک دکمه را فشار دهد). بدین ترتیب شنوایی سنجی در جدول مربوطه، کمترین شدت لازم از هر فرکانس برای شنیدن بیمار را نشان می‌دهد. چنین تستی را برای سنجش انتقال استخوانی صدا هم با روشی متفاوت می‌توان انجام داد. در این روش، به جای هدفون، یک لرزشگر استخوانی یا به اصطلاح انگلیسی آن، bone oscillator، روی استخوان پشت گوش یا همان استخوان ماستوئید گذاشته می‌شود و تست با آن انجام می‌شود.
- شنوایی سنجی گفتاری یا ادیومتری کلامی. در این تست توانایی بیمار برای تشخیص واژه‌ها و سخنان و تکرار آنها سنجیده می‌شود. در این تست هم از یک هِد سِت استفاده می‌شود. سخنان در شدت‌های گوناگون پخش می‌شوند و بیمار موظف است با شنیدن گفتارها، آنها را تکرار نماید.
- شنوایی سنجی انتقال یا immittance audiometry. در این تست میزان کارکرد پرده گوش و انتقال صدا توسط گوش میانی اندازه گیری می‌شود. در این تست یک بخش ظریف از دستگاه تست در کانال گوش قرار می‌گیرد. این بخش هوا را به داخل گوش می‌دمد تا فشار هوا درون کانال گوش تغییر یابد. در همین حین، اصوات برای تست در کانال گوش پخش می‌شوند. یک میکروفون وظیفه سنجش میزان انتقال صدا در گوش میانی را در فشارهای گوناگون بر عهده دارد.
شنوایی سنجی نوزاد و کودک
برای سنجش شنوایی در این رده سنی، از تست‌های متفاوتی استفاده می‌شود:
- تست ABR که مخفف این واژه های انگلیسی است: Auditory Brainstem Response. این تست در حالتی باید انجام شود که نوزاد یا کودک خواب است. در این تست یک الکترود با چسب به پوست سر نوزاد چسبانده می‌شود. یک بلندگوی ظریف در کانال گوش کودک قرار می‌گیرد و صداهایی مانند کلیک پخش می‌نماید. این تست واکنش مغز نوزاد به صداهای پخش شده را ثبت و ضبط می‌کند. این تست هیچ درد یا ناراحتی ندارد و ظرف چند دقیقه قابل انجام است.
- تست EOAE که مخفف واژه‌های انگلیسی پیش رو محسوب می‌شود: Evoked otoacoustic emissions. در این تست صداهایی در گوش نوزاد پخش می‌شود و بازتاب آکوستیک این صداها از هر گوش ثبت و ضبط می‌گردد. اگر کودک یا نوزاد ناشنوا باشد، هیچ واکنشی نسبت به صداهای پخش شده مشاهده نمی‌شود.
آمادگی لازم برای انجام تست شنوایی سنجی
برای انجام تست‌های شنوایی سنجی به هیچ اقدام یا آمادگی قبلی نیازی نیست.
آیا تست شنوایی سنجی درد یا ناراحتی به همراه دارد؟
خیر. تست های شنوایی سنجی با هیچ درد یا حس ناراحتی همراه نیست.
تست شنوایی سنجی چه مدت طول می‌کشد؟
مدتی که هر تست شنوایی سنجی زمان می‌برد به شاخص‌های متعددی بستگی دارد. به عنوان نمونه، تست شنوایی سنجی اولیه که هدف آن فقط غربالگری بیماران است در حدود 5 تا 10 دقیقه زمان می‌برد. باید در نظر داشت که تست شنوایی سنجی دقیق و با جزئیات کامل به چیزی در حدود یک ساعت زمان نیاز دارد.
نتایج طبیعی تست شنوایی سنجی چگونه است؟
فردی که به لحاظ گوش و قدرت شنیداری در سلامتی کامل به سر می‌برد، با نتایج طبیعی، تست شنوایی سنجی را پشت سر خواهد گذاشت. نتایج طبیعی تست شنوایی سنجی عبارتنداز:
- توانایی شنیدن صدای پچ پچ و نجوا، گفتارهای عادی و روزمره، و صدای تیک تیک یک ساعت عقربه‌ای
- توانایی شنیدن صدای ناشی از ارتعاش دیاپازون هم در حالت معلق در هوا، هم در حالت قرار داده شده روی استخوان ماستوئید، در هر دو گوش
- در تست شنوایی سنجی با جزئیات کامل آن، نتیجه ای طبیعی ارزیابی می‌شود که حاکی از شنیدن صداهای دارای تون بین 250 تا 8000 هرتز در شدت صدای 25 دسی بل یا کمتر باشد
نتایج غیرطبیعی تست شنوایی سنجی نشانه کدام بیماری‌ها یا مشکلات گوش هستند؟
افت شنوایی انواع گوناگون و درجات متنوعی دارد. در برخی از انواع افت شنوایی، فرد فقط قدرت شنیدن صداهای تون خاصی مثلا صداهای زیر یا صداهای بم را از دست می‌دهد. یا به عنوان نمونه، ممکن است یک بیماری باعث اختلال در انتقال صوت از راه هوا و دیگری باعث توقف هدایت استخوانی صدا شود.
به هر حال، اگر یک فرد نتواند صداهای خالص را در شدت 25 دسی بل بشنود، به افت شنوایی مبتلاست.
از روی میزان افت شنوایی و نوع ناشنوایی تا حدود زیادی می‌توان علت کاهش شنوایی و شانس برگشت حس شنوایی را حدس زد. به هر حال، بیماری‌ها و شرایط زیر می‌توانند باعث نتایج غیرطبیعی در تست شنوایی سنجی شوند.
- آکوستیک نوروما
- ترومای آکوستیک ناشی از صدای بسیار بلند مانند صدای انفجار
- پیر گوشی یا کاهش قدرت شنوایی ناشی از سن
- عفونت‌های مزمن گوش
- لابیرنتیت یا عفونت و التهاب گوش داخلی
- بیماری منییر
- قرار داشتن مداوم در معرض صدای بلند مانند کار در محیط های پر صدا یا عادت به گوش دادن به موسیقی با صدای بلند
- رشد غیر طبیعی استخوانچه‌های موجود در گوش میانی که به این حالت اُتواسکلروزیس هم گفته می‌شود
- وجود پارگی یا سوراخ در پرده گوش
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش، حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به انواع افت شنوایی هستند. خواهشمند است برای اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان در تهران تماس حاصل بفرمایید.
عوارض شنوایی سنجی
این تست‌ها تقریبا هیچ عارضه‌ای ندارند.
منابع:
https://mayfieldclinic.com/pe-hearing.htm
https://www.ucsfhealth.org/medical-tests/audiometry
https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=types-of-hearing-tests-for-babies-and-children-90-P02038