کم شنوایی کودکان
در این مقاله از سایت دکتر علی کوهی، قصد داریم بطور مفصل درمورد کم شنوایی کودکان، علل آن، درمان، علت و پیشگیری‌های لازم سخن بگوییم. کم شنوایی در کودکان می‌تواند پیامدهای عمیقی بر رشد و کیفیت زندگی آنها داشته باشد. این می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله شرایط ژنتیکی، عفونت‌ها یا قرار گرفتن در معرض صداهای بلند باشد. تشخیص زودهنگام بسیار مهم است، زیرا مداخله در دوره‌های حساس اکتساب زبان، به طور قابل توجهی نتایج را بهبود می‌بخشد.
مهارت‌های ارتباطی، تعاملات اجتماعی و عملکرد تحصیلی، ممکن است تحت تأثیر اختلال شنوایی قرار گیرند. کودکان مبتلا به کم شنوایی ممکن است در بیان کلامی و درک زبان گفتاری با چالش‌هایی روبرو شوند. در نتیجه، آنها ممکن است در ایجاد روابط و مشارکت کامل در محیط‌های آموزشی با مشکلاتی مواجه شوند. در نتیجه مداخله به موقع و حمایت مداوم، می‌تواند کودکان کم شنوا را برای حرکت در دنیای شنوایی توانمند کند و رفاه کلی و ادغام آنها در جامعه را تقویت کند.
علائم کم شنوایی کودکان
کم شنوایی در کودکان می‌تواند به طریق مختلفی ظاهر شود و بر رشد و زندگی روزمره آنها تأثیر بگذارد. شناخت علائم برای مداخله زودهنگام و مدیریت موثر بسیار مهم است. این علائم شامل:
تاخیر در گفتار و زبان
کودکان مبتلا به کم شنوایی ممکن است در رشد گفتار و زبان تاخیر داشته باشند. آنها ممکن است در تلفظ صحیح کلمات یا در درک و استفاده از زبان مناسب سن خود مشکل داشته باشند.
عدم پاسخگویی
یک نشانه قابل توجه، عدم پاسخگویی به صداها است. کودک مبتلا به کم شنوایی ممکن است نسبت به صدا زدن نام، زنگ در یا آلارم واکنش نشان ندهد. این عدم آگاهی می‌تواند بر ایمنی و تعاملات اجتماعی آنها تأثیر بگذارد.
بلند کردن صدای وسایل الکترونیکی
کودکان ممکن است به طور مداوم ترجیح دهند صدای تلویزیون، موسیقی یا وسایل الکترونیکی، بلندتر از حد لازم باشد. این رفتار می‌تواند نشان دهنده تلاش برای جبران کاهش توانایی شنوایی آنها باشد.
چالش های تحصیلی
کم شنوایی می‌تواند بر عملکرد تحصیلی تأثیر بگذارد. کودکان ممکن است با وظایفی که نیاز به گوش دادن دارند، مانند پیروی از دستورالعمل‌ها یا شرکت در بحث‌های کلاس درس مشکل داشته باشند. در نتیجه، این می‌تواند منجر به مشکلاتی در یادگیری و معاشرت با همسالان شود.
تحریف گفتار
برخی از کودکان کم شنوا ممکن است به دلیل مشکل در شنوایی و تقلید دقیق صداها دچار تحریف گفتار شوند. این می‌تواند بر توانایی آنها در برقراری ارتباط واضح و درک شدن توسط دیگران تأثیر بگذارد.
بی توجهی
مشکل شنوایی می‌تواند منجر به بی‌توجهی و حواس پرتی شود. به نظر می‌رسد کودکان به راحتی حواسشان پرت می‌شود یا در تمرکز روی کارها مشکل دارند که می‌تواند به جای چالش‌های مربوط، به شنوایی به‌عنوان مسائل رفتاری تعبیر شود.
انزوای اجتماعی
کم شنوایی می‌تواند به انزوای اجتماعی کمک کند، زیرا کودکان ممکن است برای شرکت در مکالمات یا فعالیت‌های گروهی دچار مشکل شوند. با احساس کنار گذاشتن، ممکن است از تعاملات اجتماعی کناره گیری کنند و بر رفاه عاطفی آنها تأثیر بگذارند.
عفونت های مکرر گوش
عفونت مکرر گوش می‌تواند یکی از علائم کم شنوایی در کودکان باشد. تجمع مایع در گوش میانی می‌تواند بر شنوایی تأثیر بگذارد و عفونت‌های مزمن در صورت عدم رسیدگی به موقع، ممکن است به مشکلات طولانی مدت کمک کنند.
شکایت از گوش درد یا ناراحتی
کودکانی که کم شنوایی را تجربه می کنند، ممکن است از گوش درد یا ناراحتی شکایت کنند. ضروری است که چنین شکایاتی را جدی بگیرید و به دنبال مراقبت‌های پزشکی برای رد کردن مسائل زمینه‌ای که منجر به علائم می‌شوند باشید.
مشکل در یافتن صداها
کودکان مبتلا به کم شنوایی ممکن است برای یافتن دقیق منبع صداها دچار مشکل شوند. این می‌تواند بر توانایی آنها برای پاسخ به نشانه‌های محیطی و ممکن است بر ایمنی تأثیر بگذارد، به‌ویژه در شرایطی که آگاهی از صداهای اطراف بسیار مهم است.
علت کم شنوایی در کودکان
کم شنوایی در کودکان می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد که شامل عوامل مادرزادی، اکتسابی و محیطی می‌شود. درک این علل برای تشخیص زودهنگام و ارتقاء رشد بهینه شنوایی بسیار مهم است.
1.علل مادرزادی
کم شنوایی مادرزادی در بدو تولد اتفاق می‌افتد و ممکن است منشا ژنتیکی یا غیر ژنتیکی داشته باشد. عوامل ژنتیکی به طور قابل توجهی نقش دارند و با جهش در ژن‌های خاص، بر عملکرد شنوایی تأثیر می‌گذارد. شرایط سندرمی مانند سندرم داون نیز ممکن است شامل اختلال شنوایی باشد. عوامل غیر ژنتیکی شامل قرار گرفتن در معرض عفونت‌هایی مانند سرخجه یا سیتومگالوویروس، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد است. به عنوان مثال کودکی که از والدینی با سابقه کم شنوایی ارثی متولد می‌شود، ممکن است این بیماری را به ارث ببرد؛ در حالی که کودک دیگری ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض عفونت در دوران بارداری دچار کم شنوایی شود.
2.علل اکتسابی
کودکان ممکن است پس از زایمان، به دلیل عفونت، ضربه یا قرار گرفتن در معرض مواد اتوتوکسیک دچار کم شنوایی شوند. عفونت‌های مکرر گوش در صورت عدم درمان، می‌توانند منجر به آسیب در گوش میانی شوند و بر انتقال صدا تأثیر بگذارند. حوادث آسیب زا مانند صدمات به سر، می‌تواند به سیستم شنوایی آسیب برساند و باعث درجات مختلف کاهش شنوایی شود. داروهای اتوتوکسیک که معمولا برای درمان بیماری‌های جدی استفاده می‌شود، ممکن است اثرات نامطلوبی بر گوش داخلی داشته باشد.
3.علل زیست محیطی
عوامل محیطی، از جمله قرار گرفتن در معرض دود سیگار، صداهای بلند و محافظت ناکافی، می‌توانند در کاهش شنوایی نقش داشته باشند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهایی با دسی بل بالا، چه ناشی از فعالیت‌های تفریحی یا محیط‌های شغلی، سلامت شنوایی کودکان را به خطر می‌اندازد. عدم آگاهی در مورد کم شنوایی ناشی از سر و صدا و اقدامات پیشگیرانه ناکافی، می‌تواند این موضوع را تشدید کند. قرار گرفتن در معرض دود با افزایش بروز عفونت گوش مرتبط است که در صورت تکرار، ممکن است منجر به مشکلات شنوایی مزمن شود.
تصور کنید کودکی به طور مرتب در کنسرت‌هایی با صدای بلند شرکت می‌کند یا از دستگاه‌های صوتی شخصی با صدای بلند و بدون محافظت مناسب استفاده می‌کند که منجر به آسیب تدریجی شنوایی می‌شود. علاوه‌براین کودکی که در محیطی رشد می‌کند که دائماً در معرض نویزهای صنعتی قرار دارد، ممکن است به مرور زمان دچار کم شنوایی شود.
انواع کم شنوایی در کودکان
سه نوع اصلی کم شنوایی در کودکان وجود دارد:
کاهش شنوایی هدایتی
این نوع کاهش شنوایی زمانی اتفاق می‌افتد که صدا به طور موثر از طریق مجرای گوش خارجی به پرده گوش و استخوان‌های کوچک (اسیکول) گوش میانی هدایت نشود. درمان ممکن است شامل مدیریت پزشکی یا مداخله جراحی باشد، مانند برداشتن جرم گوش، رفع عفونت گوش میانی یا جراحی ترمیمی.
کاهش شنوایی حسی-عصبی
کم شنوایی حسی-عصبی ناشی از آسیب به گوش داخلی (حلزون گوش) یا عصب شنوایی است. اغلب دائمی است و ممکن است بر توانایی شنیدن صداهای ضعیف یا شفافیت تأثیر بگذارد. سمعک یک راه حل رایج است و کاشت حلزون ممکن است برای موارد شدید که سمعک جوابگو نباشد در نظر گرفته شود.
کاهش شنوایی مختلط
این نوع کاهش شنوایی شامل ترکیبی از کم شنوایی رسانایی و حسی عصبی است؛ به این معنی که ممکن است مشکلاتی در گوش خارجی یا میانی و گوش داخلی یا عصب شنوایی وجود داشته باشد. درمان به ماهیت خاص کم شنوایی بستگی دارد که به طور بالقوه شامل ترکیبی از مداخلات پزشکی، جراحی و سمعک یا کاشت حلزون است.
راه های تشخیص کم شنوایی کودکان
تشخیص کم شنوایی در کودکان شامل یک رویکرد جامع با در نظر گرفتن عوامل مختلف برای اطمینان از نتایج دقیق است. یکی از روش های اولیه، غربالگری شنوایی نوزاد است که معمولاً قبل از ترک بیمارستان انجام می‌شود. این تست غیرتهاجمی مشکلات شنوایی بالقوه را در مراحل اولیه شناسایی می‌کند و امکان مداخله سریع را فراهم می‌کند. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که همه مشکلات شنوایی در بدو تولد قابل تشخیص نیستند.
همانطور که کودکان رشد می‌کنند، نظارت مداوم بسیار مهم است. والدین باید به نقاط عطف رشد توجه داشته باشند، زیرا تاخیر می‌تواند نشان دهنده مشکلات شنوایی باشد. معاینات منظم کودک اغلب شامل ارزیابی شنوایی است که در آن متخصصان گوش پاسخ به صداها را مشاهده می‌کنند و رشد گفتار را ارزیابی می‌کنند.
در مواردی که نگرانی ایجاد می‌شود، ممکن است آزمایش‌های تخصصی تری توصیه شود. شنوایی سنجی با تن خالص، یک تکنیک رایج، ملایم‌ترین صداهایی را که کودک می‌تواند در فرکانس‌های مختلف بشنود، اندازه گیری می‌کند. شنوایی سنجی گفتار توانایی شنیدن و درک گفتار را ارزیابی می‌کند و بینش‌هایی را در مورد چالش‌های ارتباطی بالقوه ارائه می‌دهد.
تست انتشارات صوتی (OAE)، ابزار ارزشمند دیگری است. این کار پاسخ گوش داخلی به صدا را با اندازه گیری صداهای ضعیف تولید شده در گوش در پاسخ به یک محرک ارزیابی می‌کند. نتایج غیر طبیعی OAE ممکن است مشکلات شنوایی را نشان دهد. علاوه‌براین، آزمایش پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR)، عصب شنوایی و پاسخ ساقه مغز به صدا را ارزیابی می‌کند. این روش به ویژه در مواردی که ارزیابی رفتاری چالش برانگیز است، مانند نوزادان مفید است.
درمان کم شنوایی کودکان
درمان کم شنوایی در کودکان به علت اصلی آن بستگی دارد. در اینجا چند رویکرد رایج وجود دارد:
- سمعک: برای کم شنوایی خفیف تا متوسط، سمعک می‌تواند صداها را تقویت کرده و درک کلی شنوایی را بهبود بخشد.
- کاشت حلزون: برای کم شنوایی شدید تا عمیق، کاشت حلزون دستگاهی است که با جراحی کاشته می‌شود که مستقیماً عصب شنوایی را تحریک می‌کند و باعث بهبود شنوایی می‌شود.
- مداخلات جراحی: در برخی موارد، روش‌های جراحی ممکن است به مسائل خاصی که باعث کاهش شنوایی می‌شود، مانند برداشتن انسدادها یا ترمیم ساختارهای آسیب دیده رسیدگی کند.
- ارتباطات و گفتار درمانی: گفتار درمانی و مداخله زبانی می‌تواند به کودکان کمک کند تا با وجود چالش‌های شنوایی، مهارت‌های ارتباطی و زبان خود را توسعه دهند.
- حمایت آموزشی: کودکان مبتلا به کم شنوایی ممکن است از برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای آنها، از جمله خدمات آموزشی ویژه، محل اقامت در کلاس و حمایت معلمانی که در زمینه کار با دانش آموزان کم شنوا آموزش دیده‌اند، بهرمند شوند.
- دستگاه های گوش دادن کمکی (ALD :(ALD مانند سیستم‌های FM یا فناوری بلوتوث، شنوایی را در موقعیت‌های خاص، مانند کلاس‌های درس یا تنظیمات گروهی تقویت می‌کنند.
- مداخله زودهنگام: شناسایی و رسیدگی به موقع در کم شنوایی بسیار مهم است. خدمات مداخله زودهنگام بر حمایت از رشد کلی کودک و به حداقل رساندن تأثیر کم شنوایی بر یادگیری و ارتباطات متمرکز است.
راه های پیشگیری از کم شنوایی کودکان
پیشگیری از کم شنوایی در کودکان شامل ترکیبی از اقدامات حفاظتی و ایجاد یک محیط شنوایی سالم است. این اقدامات شامل:
- از محافظ گوش در محیط‌های پر سر و صدا مانند کنسرت‌ها یا رویدادهای ورزشی برای کودک خود استفاده کنید.
- برای جلوگیری از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند، محدودیت صدا را روی دستگاه‌های الکترونیکی از جمله هدفون و اسباب بازی‌ها تنظیم کنید.
- برای معاینه شنوایی کودک خود برنامه ریزی کنید، به خصوص اگر سابقه خانوادگی مشکلات شنوایی یا عفونت گوش داشته باشد.
- تکنیک‌های مناسب پاک کردن گوش را برای جلوگیری از عفونت، به کودک خود بیاموزید.
- به کودکان خود بیاموزید که از وارد کردن اجسام خارجی به داخل مجرای گوش خودداری کنند.
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما واکسن‌های توصیه شده را دریافت می‌کند، زیرا برخی از بیماری‌هایی که واکسن‌ها از آنها جلوگیری می‌کنند، می‌توانند باعث کاهش شنوایی شوند.
- محیط آرامی را در خانه فراهم کنید تا از قرار گرفتن دائمی در معرض نویز پس زمینه در امان باشند.
- یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی را حفظ کنید که از سلامت کلی، از جمله سلامت شنوایی حمایت می‌کند.
- آموزش بهداشت شنوایی را در برنامه‌های درسی مدارس ادغام کنید تا آگاهی در مورد اهمیت حفاظت از شنوایی افزایش یابد.
- از اثرات بالقوه اتوتوکسیک برخی داروها آگاه باشید و در صورت لزوم، با متخصصان گوش مشورت کنید.
- اگر سابقه خانوادگی کم شنوایی وجود دارد، برای درک خطرات احتمالی و اقدامات پیشگیرانه، مشاوره ژنتیک را در نظر بگیرید.
از چه سنی کم شنوایی در کودکان شروع می شود؟
رشد شنوایی در کودکان متفاوت است، اما بیشتر آنها با توانایی شنیدن متولد می‌شوند. با این حال، برخی ممکن است کاهش شنوایی را در مراحل مختلف تجربه کنند. در اینجا یک بررسی کلی وجود دارد:
از تولد تا 3 ماهگی
در این دوران نوزادان معمولاً به صداها پاسخ می‌دهند. کم شنوایی مادرزادی ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد که اغلب به دلیل عوامل ژنتیکی یا مسائل دوران بارداری است
.
سنین ۳ ماه تا 1 سال
در این دوره نوزادان شروع به تشخیص صداهای آشنا می‌کنند و به سمت آنها روی می‌آورند. اگر کودک به صداها واکنش نشان ندهد، کاهش شنوایی ممکن است قابل توجه باشد.
سنین ۱ تا 2 سال
واژگان شروع به رشد می‌کند و کودکان باید شروع به تقلید کلمات کنند. کاهش شنوایی ممکن است بر رشد گفتار و زبان در این دوره حیاتی تأثیر بگذارد.
سنین ۲ تا 3 سال
بچه‌ها مهارت‌های زبانی را اصلاح می‌کنند و شروع به جمله سازی می‌کنند. کاهش شنوایی می‌تواند مانع از وضوح گفتار و تعاملات اجتماعی شود.
سنین پیش دبستانی (3 تا 5 سال)
در این دوران مهارت‌های زبانی پیچیده‌تر ظاهر می‌شود. کم شنوایی ناشناخته ممکن است منجر به مشکلات در محیط‌های تحصیلی و اجتماعی شود.
سنین دبستان (6 تا 12 سال)
تقاضاهای تحصیلی با تکیه شدید بر مهارت‌های شنیداری و ارتباطی افزایش می‌یابد. کم شنوایی می‌تواند بر یادگیری، روابط اجتماعی و رفاه کلی تأثیر بگذارد.
انواع کاهش شنوایی بر اساس شدت
افت شنوایی به طور کلی بر اساس شدت به سه نوع اصلی تقسیم می شود
کاهش شنوایی خفیف
افراد مبتلا به کم شنوایی خفیف ممکن است برای شنیدن صداهای ملایم به ویژه در محیط‌های پر سر و صدا دچار مشکل شوند.
کاهش شنوایی متوسط
افراد مبتلا به کم شنوایی متوسط اغلب شنیدن مکالمات عادی را چالش برانگیز می‌دانند، به خصوص در محیط‌های پر سر و صدا. ممکن است برای تقویت ارتباط و درک گفتار به سمعک نیاز داشته باشند.
کاهش شنوایی شدید
در کم شنوایی شدید، شنیدن صداها و مکالمات روزمره بدون تقویت را برای افراد دشوار می‌کند. سمعک یا کاشت حلزون ممکن است برای بهبود ارتباطات ضروری باشد.
کم شنوایی عمیق
این شدیدترین شکل از دست دادن شنوایی است که در آن افراد حتی برای شنیدن صداهای بلند نیز دچار مشکل می‌شوند. ارتباط بدون سمعک یا کاشت حلزون بسیار چالش برانگیز است.
نتیجه گیری
درک علل مختلف کم شنوایی در کودکان، برای راهبردهای پیشگیری و مداخله موثر ضروری است. شناسایی به موقع و مدیریت مناسب این موارد، برای رسیدگی به کم شنوایی در کودکان بسیار مهم است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مشاوره با متخصص گوش یا شنوایی شناس برای ارزیابی کامل توصیه می‌شود.
دکتر علی کوهی، فوق تخصص گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا است که می‌توانید برای هرگونه مشکل شنوایی کودک خود به ایشان مراجعه کنید.