عمل جراحی استاپدکتومی چیست؟
استاپدکتومی هم مانند ماستوئیدکتومی یکی از عمل‌های جراحی گوش است. این جراحی با نام عمل اتواسکلروز هم شهرت دارد زیرا یکی از راه‌های درمان بیماری اتواسکلروز یا اتواسکلروزیس به شمار می‌رود. در این نوشتار به استاپدکتومی گوش، مراقبت بعد از عمل استاپدکتومی و عوارض عمل استاپدکتومی پرداخته شده است.
اتواسکلروز چیست؟
در گوش میانی سه استخوان بسیار ظریف یا استخوانچه وجود دارد. یکی از این استخوان‌ها یا بهتر است بگوییم سومین استخوانچه، استیپس یا در زبان انگلیسی stapes نامیده میشود. این استخوان ریز به گوش داخلی متصل می‌گردد. اگر به صورت غیرطبیعی استخوان سازی اطراف استخوان استیپس رخ دهد، به آن اتواسکلروز یا اتواسکلروزیس گفته میشود.
رشد غیر طبیعی استخوان در اطراف استخوانچه استیپس، در لرزش و تحرک این استخوانچه اختلال ایجاد می‌کند. این امر قدرت شنوایی فرد را کاهش می‌دهد. به ویژه، گاهی که اتواسکلروزیس هر دو گوش را درگیر می‌کند، کم شنوایی بیشتر فرد را آزرده می سازد.
اگر اتواسکلروز درمان نشود، کم شنوایی به مرور زمان پیشرفت می‌کند. علائم اتواسکلروز به کم شنوایی محدود نمی‌شود. با گسترش استخوان سازی غیرطبیعی، علائم زیر هم ممکن است در فرد گزارش شوند:
تشخیص اتواسکلروز با معاینه دقیق گوش و انجام تست شنوایی شنجی محقق می‌گردد. این بیماری، یک ناهنجاری ارثی به شمار می‌رود. چنین به نظر می‌رسد که بیماری اتواسکلروزیس از والدین به فرزندان می‌رسد و ممکن است برخی ژن‌ها در بروز این بیماری ارثی دخیل باشند. با وجود این، همه اعضای خانواده لزوما درگیر این بیماری نمی‌شوند و ممکن است برخی افراد گرفتار آن نشوند.
خوشبختانه چنین به نظر می‌رسد که شیوع بیماری اتواسکلروز رو به ازدیاد نیست و حتی تا حدودی در حال کم شدن است. به هر حال، توصیه اکید این است که درمان اتواسکلروز باید زودتر و توسط یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی حاذق و مجرب به انجام برسد.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به اتواسکلروزیس در کلینیک خود واقع در تهران هستند.
عمل جراحی استاپدکتومی یا عمل اتواسکلروز چیست؟
در دهه 1950 و برای نخستین بار در یکی از بیمارستان‌های ایالات متحده آمریکا از عمل جراحی استاپدکتومی برای درمان اتواسکلروز استفاده شد. در این عمل جراحی، استخوانچه استیپس غیرطبیعی از گوش میانی بیمار مبتلا به اتواسکلروزیس پیشرفته خارج شد و به جای آن یک استخوانچه مصنوعی (پروتز استیپس) کار گذاشته شد. از آن زمان به بعد تعداد پرشماری از عمل جراحی استاپدکتومی در بیمارستان‌های سراسر جهان با نتایج عالی انجام شده است. تا این لحظه هیچ دارویی در درمان اتواسکلروز موثر نبوده است و عمل جراحی استاپدکتومی بهترین گزینه درمانی به شمار می‌رود.
استاپدکتومی چگونه انجام میشود؟
در این عمل جراحی، پزشک متخصص جراحی گوش و حلق و بینی از یک میکروسکوپ ویژه انجام جراحی‌های گوش استفاده می‌کند. با این میکروسکوپ دیدن استخوان‌های بسیار ریز موجود درون گوش میانی به بهترین نحو میسر میشود.
پزشک از راه کانال گوش وارد میشود. برش ظریفی روی پرده گوش انجام می‌دهد و وارد گوش میانی می‌گردد. سپس اتصال بین استخوان دوم در گوش میانی یعنی اینکوس با استیپس را قطع می‌کند. در مرحله بعد استخوانچه استیپس که رشد غیر طبیعی داشته، به صورت کامل، یا گاهی فقط بخش زائد آن، از گوش میانی بیرون آورده میشود.
هم اکنون باید یک پروتز (عضو مصنوعی جایگزین هر عضو طبیعی بدن) به جای استخوانچه خارج شده از گوش میانی کار گذاشته شود. به همین دلیل گاهی به عمل جراحی استاپدکتومی، عبارت «عمل کاشت پروتز گوش میانی» هم اطلاق میشود. در انتها، برش‌های انجام شده از جمله برش ظریف روی کانال گوش ترمیم می‌شوند.
پروتز استیپس می‌تواند به طور طبیعی ارتعاشات حاصل از امواج صوتی را از گوش خارجی به گوش میانی منتقل نماید. بدین ترتیب، با انجام عمل جراحی استاپدکتومی، اتواسکلروزیس درمان میشود و قدرت شنوایی فرد می‌تواند به حد طبیعی خود برگردد.
نتیجه عمل استاپدکتومی
شایان ذکر است که نباید انتظار داشت، بلافاصله پس از پایان عمل اتواسکلروز، شنوایی بهبود یابد، اگرچه کمی بهبودی در همان اوایل هم گاهی گزارش میشود. چیزی که در همان روزهای نخست پس از عمل استاپدکتومی، بیمار از آن رضایت دارد، این است که دیگر در گوش خود احساس پری و سنگینی نمی کند. به دنبال جذب مایع داخل گوش و کاهش ورم اطراف پرده گوش این حس خوشایند به بیمار دست می‌دهد. به طور معمول، حدود یک هفته پس از عمل جراحی استاپدکتومی، بیمار احساس می‌کند شنوایی بهبود یافته است. به طور معمول، طی گذشت سه چهار ماه پس از عمل اتواسکلروز، شنوایی باز هم بیش از پیش بهتر میشود.
استاپدکتومی یکی از عمل‌های جراحی موفق به شمار می‌رود. درصد موفقیت این عمل در برگرداندن قدرت شنوایی طبیعی به بیمار، بیشتر از 90 درصد است. اگر گوش داخلی به سبب مشکلات دیگر آسیب ندیده باشد و سالم باشد، احتمال برگشت شنوایی به حالت طبیعی تقریبا قطعی است. به طور معمول، این بهبود قدرت شنوایی دائمی است.
در برخی موارد پیش می‌آید که علاوه بر اتواسکلروز، بیمار دچار یک مشکل دیگر هم هست. به عنوان نمونه، ممکن است یک عفونت در ناحیه ماستوئید یا چسبندگی گوش، نتیجه این جراحی را هم تحت الشعاع قرار دهد. در این صورت، جراحی ماستوئیدکتومی یا درمان چسبندگی گوش به استاپدکتومی الویت دارد.
شاید این پرسش به وجود آمده باشد که ده درصد دیگر چه می‌شوند؟ حدود هفت درصد بیماران مبتلا به اتواسکلروز، پس از جراحی استاپدکتومی گوش، بهبود شنوایی نسبی را تجربه می کنند. حدود دو درصد افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند، هیچ بهبودی در میزان شنوایی خود حس نخواهند کرد.
یک احتمال بسیار کم، یعنی در حد زیر یک درصد وجود دارد که پس از عمل اتواسکلروز، شنوایی فرد بدتر از قبل شود.
عوارض عمل استاپدکتومی
این عمل جراحی هم مانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است با عارضه همراه باشد. خطرات و عوارض عمل استاپدکتومی به شرح زیر هستند:
- تغییر در حس چشایی
- منگی و سرگیجه
- وزوز گوش یا تینیتوس
- افزایش حساسیت فرد نسبت به صدای بلند
- آسیب به عصب صورت و احتمال ضعف نسبی یا فلج عضلات صورت
- عفونت
مراقبت بعد از عمل استاپدکتومی
به طور معمول، بیمار همان روز عمل، از بیمارستان مرخص میشود. به بیمار توصیه میشود به استراحت در منزل بپردازد و به ویژه برای یک هفته پس از عمل استاپدکتومی، از فعالیت شدید و سنگین بپرهیزد.
همان گونه که گفته شد، شنوایی فرد به تدریج بهتر و بهتر میشود. بهتر است بیمار تا سه هفته پس از انجام عمل اتواسکلروز از سفر هوایی خودداری کند.
یکی از پرسش‌ها این است که آیا پس از عمل جراحی استاپدکتومی امکان انجام اِم آر آی وجود دارد؟ پاسخ مثبت است. بله امکان ام آر آی در صورت نیاز، وجود دارد و منعی برای آن نیست.
آیا برای درمان اتواسکلروز گزینه دیگری غیر از استاپدکتومی وجود دارد؟
گاهی ممکن است به دلایل مختلف، امکان انجام عمل جراحی استاپدکتومی وجود نداشته باشد. در این صورت یکی از موارد زیر به انجام می‌رسد:
- پایش مداوم وضعیت بیمار برای بررسی پیشرفت بیماری از راه معاینه و انجام تست‌های لازم
- استفاده از سمعک برای بهبود شنوایی
- برخی داروهای موضعی مانند محلول سدیم فلوراید ممکن است پیشرفت اتواسکلروزیس را کند نمایند
منابع:
سلام برای نوبت گرفتن برای این عمل باید چه کار کرد؟
سلام شما برای نوبت گرفتن می تونید وارد سایت به نشانه https://drkouhi.clinic/ بشید و در بالای صفحه وارد بخش نوبت دهی اینترنتی دکتر کوهی بشید.