مراقبت‌های بعد از عمل جراحی قاعده جمجمه

پس از هر عمل جراحی، بیماران با دنیایی از سوالات و نگرانی‌ها روبرو می‌شوند. این نگرانی برای بیماران جراحی قاعده جمجمه به مراتب بیشتر است. زیرا عمل حساس تری انجام می دهند. اگر شما نیز به تازگی عمل قاعده جمجمه داشته اید با ما در این مقاله همراه بمانید تا برنامه کامل یک دوران نقاهت موفق را دریافت کنید. در ادامه مراقبت های بعد از عمل جراحی قاعده جمجمه را مرور می کنیم و به تمامی سوالاتی که ممکن است برای شما پیش بیاید پاسخ می دهیم. با این حال، اگر تا پایان این صفحه پاسخ خود را دریافت نکردید؛ در بخش ارسال نظرات، سوال خود ار مطرح کنید تا توسط دکتر کوهی؛ متخصص جراحی قاعده جمجمه از دانشگاه استنفورد آمریکا، پاسخ داده شود.

راه‌هایی برای کاهش درد و ناراحتی پس از جراحی

تسکین درد یکی از نخستین اموری است که افراد در مراقبت‌ های بعد از جراحی جمجمه، به آن توجه کرده و می‌توان گفت، یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران تلقی می‌شود. روش‌های مختلفی برای مدیریت درد وجود دارد که شامل داروها و تکنیک‌های غیردارویی می‌شود. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

داروهای مسکن

1. NSAIDs (غیراستروئیدی ضدالتهاب): داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. توجه داشته باشید مصرف این دارو ها بهتر است زیر نظر پزشک انجام شود؛ زیرا باعث رقیق شدن خون شما می شوند.
2. اپیوئیدها: داروهایی مانند مورفین یا هیدروکودون که در صورت نیاز برای تسکین درد شدید تجویز می‌شوند.

تکنیک‌های غیردارویی

1. آرامش و مدیتیشن: تکنیک‌های تنفس عمیق و مدیتیشن می‌توانند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش درد کمک کنند.
2. فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی نیز می‌تواند به بهبود حرکت و کاهش درد کمک کنند.
3. تحریک الکتریکی عصب: استفاده از دستگاه‌های TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست) می‌تواند، باعث کاهش درد در بیمار می شود.

روش‌های مکمل

1. طب سوزنی: برخی بیماران ممکن است از طب سوزنی برای تسکین درد استفاده کنند.
2. ماساژدرمانی: ماساژ می‌تواند به کاهش تنش عضلانی و درد کمک کند.

مراقبت از زخم جراحی قاعده جمجمه

مراقبت از زخم، یکی از مهم‌ترین چالش‌های مراقبت پس از جراحی کرانیوتومی می‌باشد. در ادامه به نحوه مراقبت از زخم می‌پردازیم:

• اگر نوارچسب روی برش‌ها دارید، نوارچسب را برای یک هفته یا تا زمانی که خودش جدا شود؛ روی برش‌ها باقی بگذارید.
• محل برش را تمیز و خشک نگه دارید. در مورد زمان تعویض پانسمان‌ها، از دستورالعمل‌های پزشک خود پیروی کنید.
• بعد از اینکه پزشک برای استحمام به شما تأیید داد؛ می‌توانید به‌آرامی محل جراحی را با آب‌ گرم و صابون بشویید و خشک کنید.
• محصولات مو مانند رنگ مو را از محل برش‌ها دور نگه دارید. شما می‌بایست تا زمانی که پزشک مجوز انجام این کار را نداده؛ از انجام آن بپرهیزید.
• چنانچه برایتان مقدور است؛ سعی کنید از یک کلاه گشاد روی سر خود استفاده کنید.
• به مدت ۳ تا ۴ هفته از کلاه‌گیس استفاده نکنید.
• هیچ کرم یا لوسیونی را روی محل برش یا اطراف آن قرار ندهید. به مدت ۳ تا ۴ هفته از محصولات مو با مواد شیمیایی خشن (رنگ‌کننده، سفیدکننده، خشک‌کننده یا صاف‌کننده) استفاده نکنید.

 تغذیه مناسب در دوران بهبودی بعد از جراحی قاعده جمجمه

پیروی از یک رژیم سالم و دربردارنده تمامی مواد معدنی و مغذی، از الزامات مراقبت‌ های بعد از جراحی جمجمه می‌باشد. در ادامه به فهرست ضروری که به‌هیچ‌عنوان نمی‌بایست جایشان در برنامه غذایی‌تان خالی باشد؛ می‌پردازیم: ^headway

1. انتخاب غلات کامل؛ این دسته شامل نان سبوس‌دار، ماکارونی و برنج قهوه‌ای، می‌شود. این مواد انرژی را به‌آرامی آزاد می‌کنند و به حفظ سطح انرژی در طول روز کمک می‌کنند. این مورد به‌خصوص برای افرادی که خستگی زیادی را تجربه می‌کنند؛ بسیار مفید واقع می‌شود.
2. روغن‌زیتون؛ منبعی نسبتاً سالم از چربی است و ثابت شده است که مزایای سلامتی متعددی از جمله اثر محافظتی بر عملکرد حافظه، دارد.
3. امگا ۳؛ نوعی چربی که معمولاً در ماهی‌های چرب و همچنین برخی دانه‌ها و آجیل یافت می‌شود، ممکن است به حفظ سلامتی مغز کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی غنی از امگا ۳ می‌تواند درصد ابتلا به کاهش شناختی (اختلالاتی در یادآوری و پردازش اطلاعات) را پایین بیاورد.
4. میوه‌ها و سبزیجات تیره‌رنگ؛ این دسته دربرگیرنده محصولاتی مثل اسفناج، کلم‌پیچ، بلوبری و توت‌فرنگی، بوده و حاوی مقادیر بالایی از مواد مغذی هستند.

باید توجه داشته باشید، همان‌طور که دانستن مواد ضروری، در این دوره حائز اهمیت است؛ آگاهی بر عدم مصرف برخی مواد غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به این موارد می‌پردازیم:

• کاهش مصرف نمک؛ نمک باعث افزایش فشارخون و افزایش خطر سکته مغزی می‌شود. بسیاری از افراد با مشکلات چشایی و بویایی، بیش از حد نمک اضافه می‌کنند، بنابراین از جایگزین‌هایی مثل آب‌لیمو برای افزایش طعم استفاده کنید.
• اجتناب از غذا و نوشیدنی‌های قندی؛ قند می‌تواند منجر به افزایش وزن و مشکلات سلامتی دیگر شود و همچنین می‌تواند باعث “افت قند” نیز شود که در آن سطح انرژی کاهش می‌یابد.
• اجتناب از نوشیدنی‌های کافئین‌دار؛ علاوه بر نوسانات انرژی، کافئین می‌تواند برای افرادی که بعد از آسیب مغزی علائم مشکل مجاری ادراری را تجربه می‌کنند، اثر منفی داشته باشد.
• محدودکردن مصرف غذاهای فراوری شده و چرب؛ این غذاها اغلب حاوی مقادیر زیادی نمک و قند هستند و ارزش غذایی پایینی داشته که منجر به افزایش وزن می‌شوند.
• احتیاط در مورد مکمل‌ها؛ درحالی‌که ممکن است؛ برخی افراد به مکمل‌ها نیاز داشته باشند، همیشه قبل از مصرف آن‌ها با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

 فعالیت‌های مجاز و محدودیت‌ها پس از جراحی

ازآنجایی‌که مراقبت‌های پس از جراحی جمجمه از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد، باید بدانید که انجام چه نوع فعالیت‌هایی به روند بهبودی شما یاری می‌رساند. این موارد به شرح زیر هستند: ^mountsianai

1. استراحت کافی؛ پس از عمل، بدن نیاز به زمان برای بهبودی دارد. پس از انجام هرگونه فعالیت غیرضروری و اضافی خودداری کنید.
2. پیروی از دستورات پزشک؛ داروها و مراقبت‌های بعد از عمل را به‌ویژه در مورد داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌دقت دنبال کنید.
3. مراقبت از زخم؛ زخم جراحی را تمیز و خشک نگه دارید. هرگونه نشانه عفونت (قرمزی، تورم، ترشح) را به پزشک گزارش دهید.
4. غذای سالم؛ تغذیه مناسب و مصرف مایعات کافی برای تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبودی مهم است.
5. مصرف قاعده‌مند داروها؛ فقط از مسکن‌هایی که پزشک شما توصیه می‌کند، استفاده کنید. آسپرین، ایبوپروفن و برخی داروهای دیگر، ممکن است باعث خونریزی شوند. اگر قبلاً از رقیق‌کننده‌های خون استفاده می‌کردید، بدون کسب اجازه از جراح خود، دوباره شروع به مصرف آن‌ها نکنید.
6. شروع تدریجی فعالیت؛ به‌آرامی فعالیت روزمره خود را افزایش دهید. بازگشت کامل انرژی شما زمان می‌برد.
7. انجام ورزش سبک؛ پیاده‌روی راه به‌صورت تدریجی شروع کنید.
8. احتیاط در انجام حرکت؛ هنگامی که در راه‌پله هستید، از نرده‌ها استفاده کنید.

ضروری است که در کنار انجام فعالیت‌های بالا، از انجام برخی کارها نیز اجتناب کنید. این موارد به شرح زیر هستند:

• فعالیت‌های سنگین؛ از انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های شدید در هفته‌های اول خودداری کنید.
• خوددرمانی: هیچ دارویی به‌ویژه داروهای مسکن یا ضدالتهاب را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
• استفاده از الکل و سیگار؛ مصرف الکل و سیگار می‌تواند روند بهبودی را مختل کند و باید اجتناب شود.
• خودداری از خم‌شدن یا بلندکردن اجسام سنگین؛ این کارها می‌توانند فشار روی ناحیه جراحی ایجاد کنند.
• عدم توجه به علائم خطر؛ اگر هرگونه علائم غیرعادی (درد شدید، تب بالا، خونریزی) را تجربه کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

 نشانه‌های خطرناک که باید به آن‌ها توجه کرد!

یکی از مهم‌ترین مراقبت ‌های بعد از جراحی جمجمه، آگاهی از مواقع اورژانسی و تماس با پزشک است. اگر موارد زیر را مشاهده کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید:

1. داشتن تنفس شدید
2. احساس درد ناگهانی در قفسه سینه و تنگی نفس
3. بالاآوردن خون
4. دشوار بودن تفکر، حرکت، صحبت‌کردن یا دیدن
5. لرزش و تشنج

همچنین اگر در طی دوره مراقبت پس از جراحی کرانیوتومی، موارد زیر را تجربه کردید، با پزشک یا خط مشاوره پرستاری خود تماس بگیرید:

• در تمرکزکردن مشکل دارید.
• تب همراه با سفتی گردن یا سردرد شدید دارید.
• برش شما باز شده است.
• علائم عفونت مانند افزایش درد، تورم، گرما یا قرمز، خطوط قرمز به همراه چرک از برش و تب
• تغییر ناگهانی در بینایی دارید.
• سردرد جدید یا بدتر شده دارید.
• بیشتر از زمانی که بیدار هستید، می‌خوابید.
• دردی دارید که بعد از مصرف مسکن بهتر نمی‌شود.
• تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد دارید.
• سردرد دارید و استفراغ می‌کنید.

آیا عمل جراحی قاعده جمجمه، عمل ساده و راحتی است؟

تومورهای قاعده جمجمه و همچنین عمل جراحی روی آنها جزو بیماری ها و جراحی های پیچیده در پزشکی به شمار می آیند. به همین دلیل، این بیماران ممکن است علائم، عوارض و در مجموع، مسائل خاص خود را داشته باشند. مراقبت های بعد از عمل برای این دسته جراحی ها پیچیده تر و با اهمیت تر نیز هستند.

آیا پیش از عمل جراحی قاعده جمجمه لازم است داروهای مصرفی خود را قطع کنیم؟

پیش از عمل جراحی بیمار باید همه داروهای خود را به آگاهی پزشک معالج برساند. لازم است در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین، وارفارین و پلاویکس، بیمار پیش از عمل جراحی این داروها را قطع نماید. اگر امکان قطع این داروها وجود ندارد، پزشک جراح باید از آن آگاهی داشته باشد تا تصمیمات درستی برای جراحی اتخاذ نماید.

پس از عمل جراحی قاعده جمجمه برای تسکین درد، مصرف کدام دارو توصیه می‌شود؟

بیماری های قاعده جمجمه گاهی با درد همراه هستند. برای این بیماران پیش از عمل جراحی و برای همه بیماران پس از عمل جراحی قاعده جمجمه، از داروهای مسکن استفاده می شود. بهتر است این بیماران به عنوان مسکن استامینوفن مصرف کنند. مسکن هایی مانند ایبوپروفن یا همان ژلوفن، و ناپروکسِن نباید مورد استفاده قرار گیرند. این داروها می توانند روی انعقاد خون تاثیر داشته باشند و باعث ایجاد مشکلاتی در حین یا پس از عمل جراحی قاعده جمجمه شوند.

آیا شب قبل از عمل جراحی قاعده جمجمه، شام خوردن بلامانع است؟

شب پیش از عمل جراحی قاعده جمجمه، بیمار می تواند شام میل کند اما صبح روز عمل، بیمار باید حتما ناشتا باشد و نه تنها غذا نخورد بلکه حتی آب یا نوشیدنی دیگری هم ننوشد.

چرا بهتر است شب قبل از عمل جراحی قاعده جمجمه استحمام کرد و موها را شست؟

بهتر است شب پیش از عمل جراحی قاعده جمجمه، بیمار حتما استحمام نماید و به ویژه موهای خود را به خوبی بشوید. این امر باعث کاهش عفونت ها و عوارض بعد از عمل جراحی می شود.

عمل جراحی قاعده جمجمه چقدر طول می‌کشد؟

جراحی های قاعده جمجمه به طور معمول طولانی هستند و چند ساعت طول خواهند کشید. شاید برایتان غیر قابل باور باشد اما طبق آماری که تا الان وجود داشته؛ این نوع جراحی می تواند بین 4 تا 100 ساعت به طول بیانجامد.

پس از عمل جراحی قاعده جمجمه، چند روز بیمار در آی سی یو نگه داشته می‌شود؟

شایان ذکر است بیمار شب نخست پس از عمل جراحی را در بخش های مراقبت های ویژه یا همان آی سی یو سپری خواهد کرد. بنابراین شب نخست پس از عمل جراحی قاعده جمجمه این امکان وجود ندارد که همراه در کنار بیمار حضور یابد.

روز پس از عمل جراحی، در صورت مناسب بودن شرایط، بیمار به بخش عادی منتقل خواهد شد. در چند روز نخست پس از عمل جراحی قاعده جمجمه، بیمار سرگیجه خواهد داشت. این امر طبیعی به شمار می رود و در واقع، بخشی از عوارض قابل پیش بینی این عمل جراحی تلقی می گردد.

آیا پس از عمل جراحی قاعده جمجمه باید حتما بیمار، همراه داشته باشد؟

در این روزهای نخست پس از عمل جراحی، حتما باید بیمار همراه داشته باشد تا هنگام برخاستن از تخت یا قدم زدن او را همراهی نماید؛ زیرا بیمار سرگیجه دارد و بدون همراه، احتمال افتادن و ضربه به سر زیاد خواهد بود.

بیمار پس از عمل جراحی قاعده جمجمه، چند روز بیمار در بیمارستان نگه داشته می شود؟

به طور میانگین، مدت بستری بیمار در بیمارستان بین 3 تا 5 روز خواهد بود. شایان ذکر است زمان دقیق ترخیص از بیمارستان به علائم خودِ بیمار بستگی دارد. برای ترخیص بیمار از بیمارستان هر سه شرط زیر باید مهیا باشد:

• بیمار برای خوردن و آشامیدن مشکلی نداشته باشد.
• بیمار سرگیجه شدید نداشته باشد و بتواند راه برود.
• هیچ گونه عوارض جراحی به چشم نخورد.

مراقبت های مربوط به ضعف عضلات صورت بعد از جراحی قاعده جمجمه

نوع تومور، محل تومور، محل عمل جراحی و نوع عمل جراحی چهار پارامتری هستند که احتمال بروز ضعف عصب صورت را مشخص می کنند. این عارضه عمل جراحی قاعده جمجمه در بیشتر موارد گذراست. بیماران مبتلا به ضعف عصب صورت در اثر باز ماندن پلک به ویژه موقع خواب ممکن است دچار خشکی قرنیه چشم و عوارض چشمی شوند. بهتر است این بیماران در ساعات بیداری از قطره اشک مصنوعی استفاده کنند و هنگام خواب هم نکات مربوطه را رعایت نمایند.

گاهی برخی از دیگر رشته های عصبی سر و گردنِ بیمار در اثر دست اندازی یا فشار تومور یا گاهی به دنبال عمل جراحی دچار ضعف و اختلال می شوند. این مشکل می تواند موجب اختلال در بلع، سرفه یا تنگی نفس در بیمار بشوند. این عوارض گذرا هستند و روز به روز بهتر می شوند. در موارد معدودی لازم می شود که جراح جهت کاهش یا رفع این عوارض کارهایی انجام دهد؛ مانند تعبیه لوله تغذیه یا جراحی کوچکی برای اصلاح وضعیت تارهای صوتی یا وضعیت بلع. در هر صورت رسیدگی به این مشکل توسط خود پزشک و تیم جراحی او انجام می شود.

آیا پس از انجام عمل جراحی قاعده جمجمه می‌توان ورزش کرد؟

در چند هفته بعد از عمل جراحی قاعده جمجمه بهتر است بیماران از بلند کردن وزنه و اجسام سنگین دوری کنند. در این مدت انجام ورزش های سنگین هم ممنوع است. اما انجام ورزش های سبک مانند پیاده روی یا انجام حرکات ایروبیک (هوازی) بلامانع است.

آیا امکان سفر با هواپیما بعد از عمل جراحی قاعده جمجمه وجود دارد؟

بیمار نباید تا یک هفته پس از عمل جراحی سوار هواپیما شود. اگر سفر اجباری و لازم باشد؛ باید طی این مدت از سایر وسایل نقلیه استفاده شود.

آیا پس از عمل جراحی قاعده جمجمه بیمار می تواند روی همان سمت عمل بخوابد؟

خوابیدن روی سمتی که عمل جراحی روی آن سمت انجام شده است؛ پس از ترخیص از بیمارستان منعی ندارد و بیمار در صورت تمایل می تواند پس از ترخیص روی سمت عمل هم بخوابد.

آیا پس از عمل جراحی قاعده جمجمه، باید بیمار گوش خود را خشک نگه دارد؟

در برخی بیماری ها یا بعضی از انواع عمل جراحی قاعده جمجمه، ممکن است کانال گوش بسته شود. در این صورت، بیمار باید برای دو هفته مراقبت کامل انجام دهد تا گوش خشک بماند و موقع استحمام آب وارد کانال گوش نشود. اگر کانال گوش باز نگه داشته شده باشد؛ خشک نگه داشتن گوش باید تا حدود 2 ماه پس از عمل جراحی با جدیت دنبال شود. این بیماران باید هنگام استحمام با قرار دادن پنبه آغشته به پماد در کانال گوش خود را نسبت به ورود آب محافظت نماید و پس از پایان استحمام با باد گرم سشوار گوش خود را به طور کامل خشک نماید.

چقدر بعد از عمل جراحی قاعده جمجمه می‌توان استحمام کرد؟

در محل عمل جراحی قاعده جمجمه به طور معمول از نخ بخیه قابل جذب استفاده می شود. پس از گذشت 48 ساعت از عمل جراحی، امکان تماس آب با بخیه ها و محل عمل جراحی وجود دارد و بیمار می تواند حین استحمام، نسبت به شست و شوی محل عمل جراحی اقدام نماید.

تا چه مدت پس از عمل جراحی قاعده جمجمه بهتر است بیمار فعالیت جنسی نداشته باشد؟

فعالیت جنسی در یک هفته نخست پس از عمل جراحی قاعده جمجمه به صلاح نیست. رابطه جنسی در این یک هفته می تواند باعث افزایش فشار مغزی -نخاعی و عوارض ناشی از آن شود. به طور معمول، فعالیت جنسی پس از گذشت این یک هفته مشکلی ندارد؛ با وجود این، بهتر است در این مورد با پزشک معالج مشورت نمود.

دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به تومورهای قاعده جمجمه در کلینیک خود واقع در تهران هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت تماس بگیرید.