پارگی پرده گوش و عفونت مزمن گوش میانی
بدون شک همه ما اصطلاح پارگی پرده گوش را شنیده ایم و اغلب آن را زمانی به کار می بریم که صدای بلندی را بشنویم. احساس درد یا سوزش در گوش ها این تفکر را در ما ایجاد می کند که دچار پارگی پرده گوش شده ایم. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است موجب آسیب های شدید و سخت به پرده گوش شود. در متن پیش روی شما اطلاعات زیادی در این خصوص جمع آوری شده است. با ما همراه باشید و از آثاری که این عارضه ممکن است برای گوش داشته باشد آگاهی پیدا کنید.
آنچه در این صفحه می خوانید:
پارگی پرده گوش
اصطلاحی که در خصوص پرده گوش می شنویم مربوط به غشای باریکی است که وظیفه جداسازی گوش خارجی را از گوش میانی بر عهده دارد. این غشا ممکن است بر اثر ورود جسم خارجی، ضربه محکم به سر، عفونت، برخی بیماریهای التهابی، فشار ناگهانی هوا، موج انفجار و شیرجه های عمیق در آب پاره شود. بسته به اینکه میزان آسیب وارده به پرده گوش چقدر باشد ممکن است علائمی همچون درد، خونریزی، اختلال در شنوایی وغیره دیده شود. شدت صدمه ای که به پرده گوش وارد می شود در درمان آن نیز تاثیر دارد. اغلب مواقع در پارگیهای حاد این غشا به ترمیم خودکار خود می پردازد و در برخی موارد هم ممکن است نیاز به جراحی باشد. همانطور که بیان شد گاهی اوقات عفونت موجب پارگی پرده گوش می شود و فرد دچار خروج ترشحات چرکیاز مجرای گوش میشود. گاها این مواد آلوده و چرکین با درد یا احتمالا با خون از مجرای گوش بیرون می آیند.
اقدامات ضروری در زمان آسیب به پرده گوش
معمولا آسیب به پرده گوش در موقعیت های ناگهانی اتفاق می افتد و اگر این اتفاق با درد زیاد و خونریزی همراه باشد بایستی از کسی کمک بخواهید.
- گام اول این است که هر چه سریع تر خود را به درمانگاه و دکتر گوش و حلق و بینی برسانید.
- چنانچه در حال خونریزی هستید روی گوش را با یک پوشش نگه دارید.
- از ورود هر گونه فشار به گوش خودداری کنید.
- توصیه می شود قبل از بهبودی کامل پرده گوش آن را مرطوب نکنید. هنگام استحمام باید مراقبت لازم را داشته باشید که آب وارد گوش شما نشود.
- انجام شنا را برای مدت چند هفته ای کنار بگذارید.
- ورود مایعات و قطره ها به داخل گوش احتمال عفونت آن را به میزان زیادی افزایش می دهد.
- تخلیه شدید بینی به گوش ها فشار وارد می کند بنابراین تا زمان بهبود این کار را انجام ندهید.
علاوه بر تمام نکات مطرح شده اجرای دستورات پزشک یک موضوع اساسی و مهم در درمان پارگی پرده گوش به حساب می آید که به هیچ وجه نباید از آن غافل شد.
گوش میانی و عفونت آن
در این بخش ابتدا نیاز است که بدانید گوش انسان از سه بخش داخلی، میانی و خارجی تشکیل شده است. بیماری عفونت گوش میانی یا اوتیت میانی توسط باکتری یا ویروس در بدن پدیدار می شوند. این عارضه موجب التهاب و درد زیادی در گوش می شود. این قسمت در پشت غشای نازک که به آن پرده گوش گفته می شود، قرار گرفته است. علائم این بیماری در بدن با نشانه های زیر همراه است.
اختلال در حس شنوایی
سردرد
خروج مایعات از گوش
پارگی پرده گوش که ممکن است نتیجه عفونت گوش میانی باشد در کودکان هم ممکن است رخ بدهد. جالب است بدانید عارضه عفونت گوش در کودکان بیشتر از بزرگسالان رخ می دهد. نشانه های زیر هم علاوه بر علائم فوق برای آنها اتفاق می افتد.
تب و سردرد
تیر کشیدن در گوش
عدم اشتها به غذا
اختلال در شنوایی
نا آرامی در خوابیدن
بی قراری و گریه زیاد
همه این علایم نشان می دهد که کودک در حال تجربه بدی از گوش درد است و می بایست هرچه سریع تر اقدامات ضروری را جهت درمان انجام داد.
انواع عفونت گوش میانی بدون پارگی پرده گوش
این نوع از عفونت در اکثر مواقع بدون استفاده از داروها درمان می شوند و فصل شایع آن زمستان و بهار است. بر اساس اینکه عفونت باکتریایی گوش میانی به چه صورتی بروز کند آن را به دو دسته کلی تقسیم می کنند. انواع مختلف بروز عفونت
- AOM یا اوتیت میانی حاد
- OME یا اوتیت میانی همراه با افیوژن
برای آشنایی بیشتر با این عفونت ها در ادامه مطلب توضیحات و نشانه های هریک را توضیح می دهیم.
AOM یا اوتیت میانی حاد
همانطور که بیان شد در گوش میانی عفونت در دو نوع ممکن است رخ بدهد و آسیب هایی را به سیستم شنوایی فرد وارد کند. در این نوع عارضه سرعت عفونت بالاست و پزشک در معاینه تورم و قرمزی را در قسمت های مختلف پرده گوش مشاهده می کند. AOM موجب بروز تب و ایراد در شنوایی فرد می شود از طرف دیگر نیز مایعات چرکین پشت پرده گوش قرار می گیرند. علت بروز این عفونت ها اغلب از بیماری دیگری مانند سرماخوردگی و آنفولانزا نشات می گیرد. در کسانی که به انواع آلرژی ها نیز مبتلا هستند امکان بروز اوتیت حاد میانی وجود دارد.
OME یا اوتیت میانی همراه با افیوژن
این نوع از عفونت که در دسته دوم قرار گرفته است بخصوص در بچه ها در ادامه عفونت اوتیت حاد میانی رخ می دهد. به بیان دیگر زمانی که AOM رفع می شود فرد در زمان های مختلف احساس پر شدگی در گوش خود دارد. علت این موضوع تجمع مخاط داخل گوش است که در پشت پرده گوش قرار می گیرد. هنگامی که فرد بیمار در حال تجربه عفونت های AOM و اوتیت میانی همراه با افیوژن است به راحتی و واضح صداها را نمی شود.
علل بروز عفونت گوش میانی
همانطور که بیان شد این عفونت ها ممکن است از بیماری هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و آلرژی ها ایجاد شود. علت این موضوع ارتباط اناتومیک گوش میانی و بینی است که آلودگی دستگاه تنفسی قابلیت انتقال به گوش را هم پیدا میکند. در بیانی واضح تر انسداد مجرای لوله ای (شیپور استاش) بین گوش و بخش پشتی بینی و حلق موجب تجمع مایعات می شود. از آنجایی که امکان رشد باکتری ها هم در این گونه شرایط وجود دارد میتواند باعث بروز درد و عفونت شود. مدت زمانی که این عارضه بعد از بیماری های فوق رخ می دهد بین 7 الی 10 روز است.
درمان عفونت مزمن گوش میانی
مواقعی که این عارضه ناخوشایند برای فردی پیش می آید راه های درمانی مختلفی پیش روی پزشک قرار می گیرد. پزشک حاذق برای تشخیص بهترین راه درمانی برخی عوامل را بررسی می کند و از طرف دیگر هم به معاینه دقیق وضعیت گوش می پردازد. فاکتورهایی همچون سن، سابقه بیماری های خاص، وضعیت عفونت و سیستم ایمنی فرد در تحمل آنتی بیوتیک برای درمان عفونت گوش میانی در نظر گرفته می شوند. اگر نشانه های این بیماری از 3 روز تجاوز کند، پزشک مسیر درمانی خود را تغییر می دهد و معمولا مصرف آنتی بیوتیک را تجویز می کند.
در عفونت های پایدار مصرف داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا قطره در درمان موثر هستند. کیسه های آب گرم یا حوله های گرم شده موجب کاهش درد هستند و مانند مسکن عمل می کنند. مصرف بیش از اندازه آنتی بیوتیک ها باعث می شود که بدن نسبت به آن ها مقاوم شود و پزشک حتما باید مداوای صحیح را برای بیمار انجام دهد.
عفونت گوش میانی و پارگی پرده گوش
ممکن است این سوال پیش بیاید که ارتباط بین عفونت گوش میانی و پارگی پرده گوش در چیست. همانطور که در بخشی از این مقاله اشاره کردیم در واقع گوش میانی پشت پرده گوش قرار می گیرد. در شرایطی که عفونت و التهاب در پشت پرده و گوش میانی رخ می دهد مایعات چرک آلود پشت این غشای نازک محبوس می شوند. چنانچه این عفونت شرایط وخیم تری پیدا کند و ادامه دار باشد، فشاری زیادی را همراه با درد به پرده گوش وارد می کند. در صورت تداوم این فشار و آلودگی در نهایت پارگی پرده گوش رخ خواهد داد. احتمال دارد با توجه به نظر پزشک جراحی ترمیمی برای پرده گوش آسیب دیده انجام شود.
پیامدهای خطرناک عفونت گوش
همانطور که بیان شد این عارضه کمتر در افراد بزرگتر بروز پیدا می کند و سلامتی را به چالش می کشد. عفونت گوش میانی مانند بیماری های دیگر هم ممکن است در شرایط وخیم پیامدهای خطرناکی را به دنبال داشته باشد. در ابتدا شاید باور آن سخت باشد که یک سرماخوردگی کوچک و عدم درمان آن منجر به بروز عفونت گوش ها و سپس مشکلات دیگر شود.
این عوارض به ندرت اتفاق می افتند ولی در صورت ایجاد شاهد این مشکلات خواهید بود.
گسترش عفونت مایع موجود در اطراف مغز و سپس در نخاع
کاهش شنوایی به صورت دایم
افزایش وسعت عفونت در قسمت استخوان های گوش
با درمان به موقع و زود هنگام دیگر شاهد وخامت اوضاع نخواهید بود و سلامتی گوش های خود را باز خواهید گرداند.
نحوه تشخیص عفونت گوش میانی
برخی از افراد ممکن است به این موضوع فکر کنند که چطور تشخیص عفونت آن هم در پشت پرده گوش امکان پذیر است. در پاسخ به این سوال باید بدانید که انجام این کار برای پزشک های با تجربه کار سختی نیست و اغلب نشانه ها وجود آن را اعلام می کنند. در خصوص این موضوع لازم است بدانید که دستگاهی به نام اتوسکوپ (OTOSCOPE) و میکروسکوپ معاینه گوش به پزشک کمک می کند مایعات پشت پرده گوش را بررسی کند. یکی دیگر از تجهیزات پزشکی در این زمینه، اتوسکوپ پنوماتیک نام دارد و وجود مایع را اطلاع می دهد. نحوه بررسی این دستگاه به این صورت است که هوا را به داخل گوش می فرستد و با شناسایی میزان حرکت پرده گوش حضور مایع را درک می کند. راه های دیگری هم برای تشخیص عفونت گوش میانی وجود دارد که یکی دیگر از آنها انجام تست تمپانومتری است. این تست توسط شنوایی سنج انجام می گیرد و بر اساس میزان ارتعاش پرده گوش مشخص می شود. تعیین عفونت با آزمایش رفلکس اکوستیک نیز به این صورت است که بازگشت صوت را از پرده گوش ها بررسی می کند. انعکاس صدای بیشتر در واقع خبر از عفونت گوش میانی و تجمع مایعات می دهد.
تمپانوسنتز (TYMPANOCENTESIS)
در شرایطی که عفونت مزمن گوش میانی با درمان های تجویز شده تغییری نکند پزشک احتمالا به سراغ تمپانوسنتز می رود. در این روش مایع چرک آلود و عفونت پشت پرده گوش با ایجاد یک حفره کوچک از آن خارج می شود. عدم پیروزی آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت گوش میانی یا اوتیت میانی حاد دلیل استفاده از این روش است. بررسی این مایع برای بررسی های بیشتر عفونت است.
راه های پیش گیری از ابتلا به عفونت در گوش میانی
عفونت گوش میانی عارضه ای است که اغلب در سنین پایین و کودکان بروز پیدا می کند و علت آن سیستم ایمنی آنها است. راه تضمین شده ای وجود ندارد که به این عفونت ها دچار نشویم ولی انجام چند راهکار ساده احتمال بروز آن را کم می کند.
انجام واکسیناسیون کودکان آنها را به میزان کمتری در معرض خطر عفونت گوش میانی قرار می دهد. شستشوی مرتب دست های خود و دست های کودکان از انتقال باکتری های آلوده جلوگیری می کند زیرا با دست ها سطوح زیاد و سپس گوش خود را لمس می کنیم. دوری از دود ناسالم سیگار امکان بروز عفونت گوش میانی را به میزان زیادی کاهش می دهد. تقویت سیستم ایمنی بسیار مهم است و انجام این نکته برای کودک از طریق شیر مادر میسر می شود. بروز عفونت گوش میانی و تداوم آن پارگی پرده گوش را به دنبال خواهد داشت.
نتیجه گیری
انجام عمل تمپانوپلاستی و درمان پارگی پرده گوش امروزه با احتمال موفقیت بسیار بالا ممکن است البته میزان موفقیت این عمل تا حد زیادی وابسته به علم و تجربه جراح منتخب شماست جهت مشاوره با دکتر علی کوهی، فوق تخصص جراحی گوش و قاعده جمجمه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران از طریق راه های ارتباطی در صفحه تمای با پزشک اقدام نمایید.
منابع :