درمان کم شنوایی بدون سمعک
کم شنوایی و کاهش قدرت شنیداری یک اتفاق بسیار ناخوشایند است. چنین مشکلی بسیاری از افراد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از افراد به دنبال بروز کم شنوایی، با مشکلات روانشناختی، اجتماعی و حتی جسمی رو به رو می شوند. همه این افراد به دنبال درمانی هستند که بتوانند قدرت شنوایی و حس ارتباط با دیگران را دوباره به دست بیاورند. تقویت شنوایی هدف نهایی آنهاست.
خوشبختانه بسیاری از این افراد در صورت درمان درست و بموقع می توانند دوباره قدرت شنوایی خود را تا حدود زیادی به دست بیاورند. شاید این پرسش در ذهن بسیاری از این بیماران مطرح شود، که بجز استفاده از سمعک چه درمان های دیگری برای کم شنوایی وجود دارد. در این نوشتار به بررسی این درمان ها پرداخته شده است.
انواع کم شنوایی
قدم نخست برای انتخاب درمان کم شنوایی بدون سمعک، تشخیص درست نوع کم شنوایی است. به طور کلی، کم شنوایی را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد. در زیر به تشریح این سه گروه کم شنوایی پرداخته شده است.
کم شنوایی حسی عصبی
در زبان انگلیسی به این نوع کم شنوایی واژه Sensorineural اطلاق می شود. این نوع کم شنوایی شایع ترین نوع فقدان حس شنوایی است که در مجموع دیده و تشخیص داده می شود.
به طور معمول، کم شنوایی حسی عصبی یک مشکل دائمی است. این نوع از کم شنوایی به دلیل آسیب وارد شده به سلول های مویی موجود در گوش داخلی یا صدمه به عصب شنوایی رخ می دهد.
سلول های مویی سلول های بسیار ظریفی هستند که مژک هایی در سطح آنها قرار دارد. این سلول ها در گوش داخلی مستقر بوده، وظیفه تبدیل امواج صوتی به سیگنال های عصبی را به عهده دارد.
بیماری منییر یکی از بیماری هایی به شمار می رود که با آسیب زدن به کارکرد طبیعی گوش داخلی، باعث کم شنوایی از نوع حسی عصبی می شود.
کم شنوایی انتقالی
این نوع کم شنوایی شیوع کمتری نسبت به کم شنوایی حسی عصبی دارد. انسداد یا آسیب به عناصر موجود در گوش خارجی یا گوش میانی باعث بروز کم شنوایی انتقالی می شود. در این نوع کم شنوایی، انتقال امواج صوتی از محیط بیرون به گوش داخلی دچار اختلال می گردد.
در کم شنوایی انتقالی گوش داخلی یا عصب شنوایی سالم بوده، آسیب ندیده است. بسته به این که علت بروز این نوع کم شنوایی چیست، کم شنوایی انتقالی ممکن است موقت یا دائمی باشد.
علت کم شنوایی انتقالی ممکن است از انسداد کانال گوش خارجی به دلیل فشردگی جرم گوش تا از هم گسستگی استخوانچه های ظریف موجود در گوش میانی متغیر باشد.
کم شنوایی مُرکب
گاهی هم کم شنوایی، مخلوطی از کم شنوایی انتقالی و کم شنوایی حسی عصبی است. به عنوان نمونه، در نظر بگیریم بیماری که دچار کم شنوایی حسی عصبی است، دچار فشردگی جرم گوش در کانال گوش خارجی هم می شود. به این نوع از مشکل شنیداری، کم شنوایی ترکیبی نام دارد.
درمان کم شنوایی از چه راه هایی میسر می شود؟
همان گونه که انتظار آن می رود، درمان هر یک از انواع کم شنوایی با هم تفاوت هایی دارد. در زیر به درمان انواع گوناگون کم شنوایی اشاره می شود.
درمان کم شنوایی عصبی حسی
اگر عصب شنوایی یا سلول های مویی موجود در گوش داخلی آسیب ببینند، به طور معمول، قابل ترمیم نیستند. نوع درمانی که برای این نوع از کم شنوایی برگزیده می شود، به علت بروز کم شنوایی حسی عصبی، بسیار وابسته است. بسیاری از این بیماران با سمعک به شنوایی بهتری دست می یابند اما بدون سمعک چه درمانی وجود دارد؟
کاشت حلزون گوش فقط برای درمان کم شنوایی مادرزادی کاربرد ندارد بلکه در درمان بسیاری از انواع کم شنوایی حسی عصبی به کار گرفته می شود.
کاشت حلزون گوش
کارگذاری دستگاه حلزون مصنوعی گوش که به کاشت حلزون گوش هم شهرت یافته است، باعث می شود، قدرت شنوایی گوش به گوش داخلی ارتباط نداشته باشد. به عبارت دیگر، دستگاه حلزون مصنوعی کارگذاری شده، امواج صوتی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند و به عصب شنوایی منتقل می نماید.
با کاشت حلزون گوش بسیاری از مبتلایان به انواع گوناگون کم شنوایی، حتی مبتلایان به انواع بسیار شدید کم شنوایی حسی عصبی می توانند حس شنوایی خود را تا حدود زیادی به دست بیاورند. اگرچه شاید قدرت شنوایی فرد به اندازه پیش از بیماری بهبود نیابد، اما به طور معمول به اندازه ای است که فرد می تواند زندگی اجتماعی خود را با کیفیت بالایی ادامه دهد.
درمان کم شنوایی انتقالی
بر اساس این که علت بروز این نوع کم شنوایی چه بوده و میزان کم شنوایی تا چه حدی است، روش های درمانی گوناگونی برای رفع آن وجود دارد. البته بسیار به ندرت ممکن است بیماری با توجه به درمان های امروزی، شانس زیادی برای بهبودی نداشته باشند.
رفع انسداد کانال گوش
اگر کانال گوش یا فضای گوش میانی به هر دلیل بسته شده باشد، رفع این انسداد می تواند شنوایی فرد را به حالت طبیعی خود بازگرداند. عواملی که می توانند این نواحی را مسدود نمایند عبارتند از:
- تجمع و فشردگی جرم گوش یا وَکس گوش
- عفونت
- تومورهای غیرطبیعی رشد یافته در این منطقه
- وجود جسم خارجی در گوش
به طور معمول، جرم گوش و اجسام خارجی با روش های غیر تهاجمی مانند استفاده از دستگاه میکروساکشن (دستگاه مکش) توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی از گوش خارج می شود.
درمان عفونت های گوش به نظر پزشک معالج بستگی دارد. در موارد عفونت ناشی از باکتری، مصرف آنتی بیوتیک می تواند موثر باشد.
برای درمان تومورهای غیرطبیعی به طور معمول، انجام عمل جراحی گوش ضرورت می یابد.
سایر انواع درمان ها
گاهی کم شنوایی انتقالی به دلیل بیماری ها یا مشکلات دیگری به وجود آمده است. در این صورت ممکن است پزشک نتواند با روش هایی که تاکنون نام برده شد، به بهبود شنوایی بیمار کمک کند.
در چنین مواردی ممکن است درمان های دیگری به شرح زیر لازم باشد:
- دستگاه های کمک شنوایی از راه انتقال استخوانی
- دستگاه های قابل کارگذاری در استخوان
- دستگاه های قابل کارگذاری در گوش میانی
درمان کم شنوایی مرکب
در این نوع کم شنوایی، پزشک معالج، علت کم شنوایی حسی عصبی و کم شنوایی انتقالی را تشخیص می دهد و سپس درمان مناسب را به کار می بندد.
آیا داروی تقویت عصب گوش قابل تهیه است؟
متاسفانه تا امروز داروی تقویت عصب گوش در پژوهش های پزشکی با نتایج قابل قبولی همراه نبوده است. شاید داروی تزریقی پژوهشی دانشگاه ماساچوست آمریکا اندکی با نتایج بهتر همراه بوده است اما نه به اندازه ای که باعث دلگرمی محققین برای ادامه تحقیقات در مطالعه فاز دوم شود.
با وجود این در برخی از موارد کم شنوایی حسی عصبی ممکن است پزشک از داروهای موجود برای کاهش التهاب در عصب شنوایی استفاده کند. نمی توان این دارو را داروی تقویت عصب گوش نامید.
آیا درمان کم شنوایی با سلول های بنیادی هم اکنون قابل انجام است؟
در این درمان، سلول های بنیادی که توانایی تکثیر بسیار بالایی دارند، به گوش داخلی فرستاده می شود با این امید که بتوانند به سلول های مویی تبدیل شوند، و جایگزین سلول های آسیب دیده در گوش داخلی شوند.
شاید بتوان گفت بهترین پژوهش در این زمینه توسط پژوهشگران مرکز پزشکی استنفورد آمریکا در حال انجام است. هنوز پژوهش این محققین در سطح آزمایشگاهی در حال انجام است و امید آن می رود که پس از موفقیت در سطح آزمایشگاهی در جانوران آزموده شود.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به انواع کم شنوایی هستند. لطفا برای اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان واقع در تهران تماس حاصل کنید.
منابع: