علائم عفونت گوش را بشناسید
به طور کلی هر بیماری گوش علامت‌های خاص خود را دارد در این مقاله به بررسی علائم عفونت گوش پرداخته می‌شود. شایان ذکر است عفونت گوش در کودکان نسبت به بزرگسالان شایع‌تر است. اما جمله پیشین بدین معنا نیست که بزرگسالان به عفونت گوش مبتلا نمی‌شوند. برعکس علائم عفونت گوش در خردسالان و کودکان که گذراست و به زودی درمان می‌شود، درمان عفونت گوش در بزرگسالان گاهی بیشتر طول می‌کشد و دشوارتر است. از سوی دیگر، گاهی عفونت گوش در بزرگسالان خبر از یک بیماری زمینه‌ای مهم‌تر می‌دهد و کلیه این مسائل نشان می‌دهد که باید با پیگیری مداوم و مراجعه زودهنگام به پزشک با علائم عفونت گوش در بزرگسالان برخورد کرد.
با توجه به همه حقایقی که در بالا گفته شد، آشنایی با انواع عفونت گوش و علائم عفونت گوش (از انواع گوناگون) از اهمیت زیادی برخوردار است. دانستن همه علائم عفونت گوش این مزیت را برای افراد دارد که به سرعت متوجه التهاب گوش شده و جهت تشخیص و درمان، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه می‌کنند.
در این مقاله عناوین زیر تشریح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. اما پیشنهاد می‌شود قبل از مطالعه ادامه مقاله ویدئو زیر که توضیحات کاملی درباره علائم عفونت گوش توسط دکتر علی کوهی است را مشاهده کنید.
در این مقاله خواهید خواند:
عفونت گوش چیست؟
پیش از این که درباره علائم عفونت گوش صحبت شود باید تعریف عفونت گوش مشخص گردد. استقرار یک عفونت توسط باکتری یا ویروس در هر ناحیه از سه قسمت اصلی گوش (گوش خارجی یا میانی یا داخلی) را عفونت گوش می‌نامند. همانطور که اشاره شد، عفونت گوش در کودکان بسیار شایع است و به طور معمول بیماری جدی و خطرناکی نیست و به راحتی قابل درمان است.
عفونت گوش می‌تواند باعث ایجاد التهاب شود. التهاب در بافت‌های مختلف گوش دردناک است. این التهاب می‌تواند با تولید مقادیر متفاوتی مایع و ترشحات همراه باشد. همچنین همه عوامل عفونی و التهاب حاصل از آن ممکن است با علائم دیگر همراه باشد.
در اکثر مواقع این عفونت‌ها با تجویز دارو (به خصوص در موارد عفونت ناشی از باکتری با آنتی بیوتیک) قابل کنترل است. یکی دیگر از داروهایی که به طور شایع در بیماران مبتلا به انواع عفونت گوش به صورت بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌شود و البته پزشکان هم آن را تجویز می‌کنند، داروهای ضد درد و مسکن‌ها هستند.
با خواندن این مقاله می‌توان به داشتن عفونت گوش شک کرد. مراجعه به موقع به پزشک جراح گوش می‌تواند باعث کاهش عوارض عفونت (به ویژه در بزرگسالان) و سهولت درمان همراه باشد.
علائم عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)
همان طور که در ابتدای این مقاله عنوان شد، عفونت می‌تواند در هر بخش از گوش اتفاق بیفتد. گوش میانی بخشی از گوش محسوب می‌شود که عفونت آن با علائم پر سر و صدا و گاهی عوارض جدی به ویژه در بزرگسالان ممکن است همراه شود. از سوی دیگر، عفونت گوش میانی(middle ear infection) شایع‌ترین نوع عفونت در گوش به شمار می‌رود.
گوش میانی چیست؟ به بخشی از گوش که دقیقا در پشت پرده گوش یا همان پرده صماخ قرار دارد، گوش میانی گفته می‌شود. گوش میانی توسط مجرایی به نام کانال اُستاش(eustachian tube) به بخش بالا و پشت حلق (که به آن حلق بینی یا نازوفارنکس هم گفته می‌شود) متصل است. باز بودن کانال استاش برای تهویه مناسب و حفظ کارکرد مطلوب گوش میانی ضروری است.
هر گونه عفونت، چه توسط باکتری چه به واسطه ویروس، که در پشت پرده گوش اتفاق بیفتد، عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا(serous otitis)نامیده می‌شود. در ادامه توضیح داده می‌شود که به طور معمول چگونه زمینه ایجاد اوتیت مدیا فراهم می‌شود.
چگونگی ایجاد عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا
به طور معمول فضای گوش میانی پر از هواست. هوای موجود در گوش میانی به طور مداوم از راه کانال استاش تهویه و تازه می‌شود. در برخی از شرایط به عنوان نمونه به دنبال سرماخوردگی یا آلرژی، کانال استاش دچار انسداد نسبی یا کامل می‌شود. این امر اجازه نمی‌دهد ترشحات گوش میانی به طور کامل به حلق تخلیه شود.
ترشحات جمع شده در گوش میانی مانند یک محیط کشت برای باکتری‌ها یا ویروس‌ها هستند. تکثیر باکتری‌ها و ویروس‌ها در ترشحات تجمع یافته در گوش میانی باعث استقرار عفونت می‌گردد. به این شرایط، عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا گفته می‌شود.
اکنون با علائم عفونت گوش میانی آشنا می‌شویم. این علائم به طور معمول عبارتنداز:
- گوش درد/ear pain (یا درد در ناحیه گوش)
- کاهش شنوایی یا همان چیزی که مردم به عنوان گرفتگی گوش از آن یاد می‌کنند
- تب یا همان افزایش دمای بدن بیش از 38 درجه سانتیگراد
- خارج شدن ترشحات از گوش/ear discharge ( به طور معمول این ترشحات شفاف هستند اما ممکن است زرد رنگ یا گاهی خون آلود هم باشند)
این باور غلطی است که گوش درد همیشه علامت عفونت گوش میانی است. بسیاری از شرایط دیگر هم هستند که باعث ایجاد گوش درد می‌شوند. گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن موفق می‌شود در مدت کوتاهی این عفونت را مهار کند اما متاسفانه همیشه این امر تحقق نمی‌یابد.
اگر گوش درد در یک فرد شدید باشد یا دو الی سه روز طول بکشد، بهتر است به یک پزشک مراجعه گردد. دکتر علی کوهی فوق تخصص جراحی گوش از دانشگاه استنفورد آمریکا می‌توانند در این زمینه به شما عزیزان کمک نمایند.
علائم عفونت گوش خارجی
اگر کانال گوش یا مجرای شنوایی در جلوی پرده گوش دچار التهاب عفونی گردد، به آن عفونت گوش خارجی یا به در زبان انگلیسی به آن external otitisگفته می‌شود. در بیشتر موارد، عامل ایجاد عفونت گوش خارجی باکتری‌ها هستند. قارچ‌ها هم می‌توانند مسبب عفونت در گوش خارجی باشند.
همان طور که در بخش بالا گفته شد، عفونت گوش خارجی در واقع در بخشی از گوش رخ می‌دهد که قابل رویت است. علائم عفونت گوش خارجی به طور معمول به شرح زیر است:
- خارش گوش (در نونهالان هر گونه دست بردن بیش از حد طبیعی به سمت گوش باید والدین را نسبت به مشکلات گوش حساس نماید)
- خارج شدن ترشحات از گوش
- کاهش قدرت شنوایی
- گوش درد (دردی که در ناحیه گوش به واسطه عفونت گوش میانی رخ می‌دهد یک خصوصیت ویژه دارد و با کشیدن گوش یا حرکت دادن لاله گوش میزان درد بیشتر می‌شود)
- بزرگی و دردناک شدن غددلنفاوی ( این غدد در سر راه عروق لنفاوی قرار دارند که مایع خارج سلولی درون آن در حرکت است. غدد لنفاوی متورم توسط فرد بیمار قابل تشخیص نیست و در هنگام معاینه پزشک متوجه آنها می‌شود)
علائم عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت
یکی از بخش‌های گوش داخلی حلزون گوش است که شکلی مارپیچ دارد. لابیرنتیت عنوان انگلیسی است که به اشکال مارپیچ اطلاق می‌شود. به همین دلیل به عفونت گوش داخلی، لابیرنتیت (labyrinthitis) هم گفته می‌شود.
برخلاف دو نوع پیشین عفونت گوش که بیشتر توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شد، عفونت گوش داخلی بیشتر به واسطه تکثیر ویروس در گوش داخلی رخ می‌دهد. عفونت گوش داخلی در اکثر موارد همزمان با عفونت ویروسی در نقطه دیگری از بدن یا در پایان یک عفونت ویروسی دیگر خودنمایی می‌کند. به عنوان نمونه فرد به گلودرد ویروسی یا آنفلوانزا مبتلا شده و در ادامه آن، دچار عفونت گوش داخلی می‌شود.
گاهی عفونت فقط رشته عصبی خارج شونده از انتهای گوش داخلی را درگیر می‌کند. به این نوع خاص عفونت گوش داخلی، نوریت وستیبولار (vestibular neuritis) اطلاق می‌شود.
دو علامت زیر هم در صورت ابتلا به عفونت گوش داخلی هم نوریت وستیبولار، هر دو، دیده می‌شود:
- سرگیجه/vertigo (در این حالت که به آن سرگیجه حقیقی یا چرخشی هم گفته می‌شود، فرد احساس می‌کند که خودش یا همه چیز در حال چرخش هستند)
- تهوع
در ادامه با سایر نشانه‌ها و علائم عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت آشنا شوید:
- کاهش قدرت شنوایی
- گوش درد
- سردرد
- احساس صدای زنگ در گوش یا وزوز گوش(tinnitus)
- خارج شدن ترشحات گوش
- دو بینی یا تار شدن دید
احتمال کمی وجود دارد که این علائم در نوریت وستیبولار هم دیده شود. اگرچه گزارش شدن چنین علائمی توسط یک فرد ذهن پزشک را بیشتر به سوی عفونت گوش داخلی سوق می‌دهد. در بین علامت‌های متعددی که در فهرست بالا ذکر شده است، دو علامت کاهش قدرت شنوایی و وزوز گوش بیشتر از سایر علامت‌ها شک پزشک را به عفونت گوش داخلی افزایش می‌دهد.
علائم عفونت گوش در نونهالان و کودکان
همان گونه که در بخش‌های بالای همین مقاله گفته شد، احتمال بروز عفونت گوش در کودکان و نونهالان بیشتر است. باریک و ظریف بودن کانال استاش در رده سنی خردسالان باعث می‌شود این گروه سنی بیشتر از بزرگسالان مستعد ابتلا به عفونت گوش باشند.
در زیر مهم‌ترین علائم عفونت گوش در اطفال و نونهالان بر شمرده می‌شود:
- تب یا افزایش حرارت بدن به بیش از 38 درجه سانتیگراد
- خارج شدن ترشحات گوش
- افزایش تحریک پذیری و گریه کردن بیش از حد نونهالان
- کاهش اشتها
- کشیدن گوش یا حتی لمس کردن گوش بیشتر از حد عادی
- بی حالی و سستی
- استفراغ
- اسهال
عفونت گوش در اطفال و نونهالان به طور معمول زودتر و راحت‌تر درمان می‌شود. با وجود این ممکن است برخی از کودکان به دفعات دچار عفونت گوش شوند و به خوبی به آنتی بیوتیک پاسخ ندهند. در این موارد ممکن است بهتر باشد توسط یک پزشک جراح گوش، یک جراحی کوچک روی گوش، انجام شود.
در این جراحی کوچک که میرنگوتومی (myringotomy) نامیده می‌شود، یک دریچه کوچک در پرده گوش با کارگذاری یک وسیله پزشکی ایجاد می‌شود. بدین ترتیب ترشحات گوش میانی تجمع پیدا نمی‌کند و عفونت گوش میانی با آنتی بیوتیک به راحتی بر طرف می‌شود.
به طور معمول این وسیله پزشکی به طور خود به خود پس از 6 تا 18 ماه از گوش بیرون می افتد. بدین معنا که برای خارج کردن این وسیله بازنگهدارنده دریچه ریز در پرده صماخ گوش نیازی به جراحی مجدد نیست.
در برخی از اطفال با وجود انجام میرنگوتومی ممکن است دوباره عفونت گوش رخ دهد. در این شرایط ممکن است ترشحات گوش بدون رنگ یا زرد رنگ از گوش خارج شود. به طور معمول عفونت گوش در این کودکان به سرعت به آنتی بیوتیک پاسخ می‌دهد. دکتر علی کوهی فوق تخصص جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به این بیماری در مطب خود در تهران هستند.
عوارض ناشی از علائم عفونت گوش
گاهی اوقات با وجودی که عفونت گوش و علائم آن برطرف می‌شوند ولی عوارض آن همچنان پا برجا هستند. عفونت گوش به خودی خود بیماری جدی و خطرناکی نیست اما گاهی درمان دیرهنگام آن عوارضی سخت را برای بیمار پدید می‌آورند. البته گاهی اوقات هم عوارض عفونت گوش خفیف هستند. در زیر دو مورد از عوارض ناشی از عفونت گوش برای آشنایی شما ذکر می‌شود:
پارگی پرده گوش یا همان پرده صماخ
یکی از شایع‌ترین عوارض ناشی از عفونت گوش پارگی پرده گوش یا صماخ است. این عارضه عفونت گوش می‌تواند در صورت مصرف بموقع آنتی بیوتیک ترمیم شود.
کاهش قدرت شنوایی
همان طور که در علائم عفونت گوش مطرح شد، کم شنوایی یا کاهش شنوایی یکی از علائم عفونت گوش است. گاهی اوقات ممکن است این معضل حتی پس از بهبود عفونت گوش باقی بماند و در واقع به عنوان یک عارضه این بیماری، فرد را گرفتار سازد.
چرا شنوایی پس از بهبود عفونت گوش و علائم آن کاهش می یابد؟ عفونت گوش ممکن است باعث تجمع ترشحاتی در پشت پرده گوش شود. گاهی عفونت رفع می‌شود اما همچنان، ترشحات گوش در پشت پرده صماخ باقی می‌مانند. وجود این ترشحات باعث کاهش قدرت شنوایی می‌شود.
این ترشحات و کم شنوایی حاصل از آن به طور معمول مدت کوتاهی دوام می‌آورند. با وجود این، در برخی موارد این مکل برای مدت طولانی ادامه می‌یابد. اگر مشکل تجمع مایع در پشت پرده گوش پس از مدت طولانی بهبود نیابد و پزشک خطر ایجاد عوارض را بالا ببیند، بهتر است برای درمان آن گوش خود را به تیغ جراحی سپرد.
نتیجه گیری
در این مقاله مفصلا به علائم عفونت گوش پرداخته شد. همانطور که خواندید تمام بخش‌های گوش می‌تواند عفونی شود. شایع‌ترین عامل عفونت گوش خارجی و گوش میانی باکتری‌ها هستند. گوش داخلی و عصب وستیبولار (تعادلی) هم ممکن است دچار عفونت شوند. در این موارد بیشتر انتظار می‌رود که یک ویروس عامل ایجاد عفونت باشد.
- خارش گوش و گوش درد به خصوص با حرکت دادن گوش از مهم‌ترین علائم عفونت گوش خارجی هستند.
- تب و ترشحات گوش بیشتر عفونت گوش میانی را مطرح می‌کند.
- سرگیجه، تهوع و وزوز گوش و کاهش قدرن شنوایی می‌تواند از عفونت گوش داخلی منشا بگیرد. دو علامت نخست ممکن است به دنبال نوریت وستیبولار هم به وجود بیاید.
سوالات متدوال درباره علائم عفونت گوش
تا این جای نوشتار علائم عفونت گوش به صورت کلی توضیح داده شد. اکنون در زیر به برخی از سوالات متداولی که درباره عفونت گوش و علائم آن وجود دارد، پاسخ گفته شده است.
- منابع:
- ada
- medicinenet
سلام و وقت بخیر بنده حدود دو هفته پیش از بیرون که برگشتم حس کردم گوشم درد میکنم گوش سمت راستم و شب که خوابیدم تا صبح اذیت بودم حس باد توی گوشم بود و اینکه فردا جرم گوشم خیلی شل بود و اومده بیرون و الان بعد دوهفته هر چند روز اینجوری میشه و مخصوصا از بیرون که می ام احتمال عفونت هست؟
سلام بعیده. اگر عفونت بود ترشح، درد و خارش رو به افزایش می رفت.