شنوایی جنین از چه زمانی آغاز می شود؟ جنین چه صداهایی را می شنود؟
بیشتر افراد به خصوص زنان باردار با این سوال رو به رو هستند که آیا جنینی که در رحم مادر آرمیده است، قدرت شنوایی دارد. بسیاری از مادران و پدران آینده با جنین، یعنی با فرزند آینده خود، صحبت می کنند یا حتی موسیقی کودکانه برایش پخش می کنند.
در این مقاله در مورد قدرت شنوایی جنین و جزییات آن اطلاعات مفیدی ارائه شده است.
شنوایی جنین از چه زمانی آغاز می شود؟
اطلاعات علمی موجود نشان می دهد که تشکیل دستگاه شنیداری جنین از هفته 18 حاملگی شروع می شود. نمو یا در واقع، کامل شدن شکل گیری دستگاه شنوایی جنین تا بین ماه های پنجم و ششم بارداری ادامه دارد.
جالب است بدانید که صداهایی که به جنین می رسد در رشد و نمو دستگاه شنوایی او تاثیر مهمی دارد.
مراحل رشد و نمو دستگاه شنوایی جنین
در ماه دوم بارداری، در حالی که جنین (یا درست تر است بگوییم رویان) بسیار کوچک است، تشکیل گوش ها در جنین آغاز می شود. خوب است بدانید که در سن کمتر از دو ماهگی به جنین واژه «رویان» اطلاق می شود. گوش ها در ابتدا به شکل دو چین پوستی در دو طرف سر ظاهر می شوند.
در هفته 18 حاملگی گوش ها به صورت برآمدگی کمی از سر فاصله می گیرند. در واقع، از همین سن است که جنین قدرت شنوایی پیدا می کند. درست در همین هفته 18 بارداری است که مناطق گوناگون مغزی هم به تدریج به تفکیک وظایف می پردازند. می دانیم که هر بخش مغز وظیفه خاصی را بر عهده دارد و مناطق متفاوت مغز مسوول شنوایی، بینایی، چشایی، بویایی یا حس لامسه هستند.
در بین هفته 22 تا 24 بارداری، جنین به اندازه یک انبه است. در این سن، جنین می تواند صداهای با فرکانس پایین (صداهای بم) را که در خارج رحم وجود دارد، بشنود.
با رشد جنین، دستگاه شنوایی جنین هم تکامل می یابد و توانایی شنیدن انواع گوناگونی از صداها را پیدا می کند. پژوهش های پزشکی نشان می دهد که مهم ترین سن هر انسان به لحاظ تکامل قدرت شنوایی بین هفته 25 بارداری تا سن 5 یا 6 ماهگی است.
در برخی از کشورهای جهان از جمله ایران پیش از این که نوزاد تازه متولد شده از بیمارستان ترخیص شود، از او تست شنوایی به عمل می آید. در برخی موارد خاص ممکن است این تست شنوایی تا سن سه هفتگی نوزاد به تاخیر بیفتد.
آیا جنین می تواند صداهای مختلف را از هم افتراق دهد؟
طبیعی است که در ابتدا جنین نمی تواند بین صداهای مختلف تفاوت قائل شود. جنین در فواصل زمانی بین ماه های 22 تا 24 حاملگی نسبت به صداهایی که می شنود واکنش نشان می دهد. البته در ابتدا جنین فقط صداهای با فرکانس پایین را می شنود مانند صدای پارس کردن سگ.
همین طور که به تدریج دستگاه شنوایی و مغز جنین تکامل می یابد، دامنه های صداهای قابل شنیدن هم برای جنین گسترش می یابد. در ماه های پایانی بارداری، جنین می تواند همه صداها را بشنود و آنها را از یکدیگر افتراق دهد.
آیا صدای بلند برای جنین ضرر دارد؟
این پرسش در ذهن بسیاری از زنان باردار وجود دارد: آیا با وجود جنینی که در رحم او قرار دارد، می تواند در یک جشن یا کنسرت با صدای بسیار بلند موسیقی حضور پیدا کند؟ آیا اگر شغل زن باردار در یک محیط بسیار شلوغ و پر سر و صدا است، برای جنین ضرر ندارد؟
اگر صداهای بسیار بلند گهگاه و به صورت موقت به گوش برسد، روی دستگاه شنوایی تاثیری ندارد اما قرار گرفتن درازمدت در معرض صداهای بسیار بلند می تواند باعث کاهش شنوایی کودک شود.
اگر زن باردار در حرفه ای در حال فعالیت است که در معرض صداهایی مانند نمونه های زیر است، شاید برای شنوایی جنین مضر باشد. اگر امکان دارد بهتر است این زنان در طول مدت بارداری به خصوص از هفته 23 بارداری به بعد تا زمان زایمان در شغل دیگری و در محیطی آرام تر به کار خود ادامه دهند. نمونه های از محیط های پر سر و صدا را در زیر ملاحظه می کنید:
- موسیقی بلند در حدی که در کنسرت ها وجود دارد یا موارد مشابه آن
- جمعیت زیاد و همهمه ناشی از آن
- آژیر و زنگ خطر
- کامیون ها و به طور کلی همه انواع وسایل نقلیه سنگین موتوری
- هواپیماها
- وسایل ماشینی و موتوری گوناگون
- انواع تفنگ و اسلحه های گرم که شلیک آنها توام با صداست
شایان ذکر است هنوز موسسه ملی طب کار و حفظ سلامت شغلی آمریکا نتوانسته است سطح بلندی صدایی که برای جنین مضر است را تعیین نماید. با وجود این، کارشناسان این موسسه بر این اعتقاد هستند که زنان باردار باید از صداهای بسیار بلند دوری کنند. آنها بر این باور هستند که هر صدایی که شدت آن بیش از 115 دسی بل است (مانند صدای اره های بنزینی) می تواند مضر باشد و زنان باردار (در واقع، جنین آنها) نباید در معرض آن قرار گیرند.
آیا جنین توانایی شنیدن موسیقی دارد؟
همان طور که در بخش های پیشین هم اشاره شد، صداهایی که پس از هفته 23 بارداری به گوش جنین می رسد نقش حیاتی در تکامل قدرت شنوایی وی ایفا می نماید. به عبارت دیگر، برای این که تکامل برخی از بخش های دستگاه شنوایی به درستی انجام شود، لازم است چنین صداهای گوناگونی به گوش جنین برسد.
بر اساس همین نتایج، بسیاری از پژوهشگران، والدین آینده را تشویق می کنند که جنین، هم در معرض صدای موسیقی، هم در معرض صدای انسان (سخن گفتن) قرار داشته باشد. چنین به نظر می رسد که این دو نوع صدا بیشترین تاثیر مثبت را در تکامل شنوایی جنین از خود بر جای می گذارند.
بسیاری از مردم بر این باور هستند که پخش موسیقی کلاسیک در محلی که مادر آینده آن را بشنود، برای تکامل مغز جنین مفید است. آنها بر این باور هستند که چنین کاری به رشد و نمو مغز جنین و افزایش بهره هوشی وی (IQ) کمک می کند اما شواهد علمی مستحکمی در تایید این باور همگانی وجود ندارد.
داخل رحم مادر به لحاظ صدا چگونه است؟
برخلاف تصور بسیاری از افراد، رحم مادر جایی پر سر و صداست. با تکامل تدریجی دستگاه شنوایی جنین، او با صداهای زیادی از داخل بدن مادر خود مواجه می شود. این صداها شامل شنیدن صدای تپش قلب مادر، صداهای مربوط به عبور و مرور خون از داخل رگ ها و همین طور صداهای دستگاه گوارش مادر می شود.
از حدود هفته 23 بارداری، جنین توانایی شنیدن صداهای بیرون از بدن مادر را هم به تدریج به دست می آورد. یعنی جنین از این سن می تواند از این سن صدای موسیقی و گفتار انسان ها را هم بشنود. با افزایش سن جنین و تکامل تدریجی دستگاه شنوایی جنین، صداها را بهتر خواهد شنید و قدرت تفکیک صداها از هم را به دست خواهد آورد.
طبیعی است که صداهایی که به گوش جنین می رسند گنگ و ضعیف باشند. در نظر بگیرید که جنین در بافت جفت و مایع جفت (مایع آمنیوتیک) محصور شده است. همه این اجزا در داخل رحم مادر قرار دارند. رحم زن باردار در استخوان لگن و شکم و زیر پوست و سایر بافت های زیر پوست وجود دارد. بنابراین صدایی که از محیط بیرون به گوش جنین می رسد، صدایی گنگ و خفیف باید باشد.