جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی چیست؟
کارگذاری لوله‌های تهویه گوش که به طور مخفف وی تی گوش (VT) هم نام دارد، میرنگوتومی(myringotomy) نامیده می‌شود. این واژه در انگلیسی به صورت myringotomy نوشته می‌شود. در این عمل لوله‌هایی از راه تمپانوستومی(tympanostomy) (یعنی سوراخ کردن پرده گوش) در غشای تمپان یا همان پرده گوش(tympanic membrane) کار گذاشته می‌شود.
شاید بتوان گفت شایع‌ترین عمل جراحی که تحت بیهوشی عمومی در انسان انجام می‌گردد، همین عمل میرنگوتومی یا تمپانوستومی است. این عمل جراحی بیشتر بر روی کودکان، به خصوص در سن زیر 5 سالگی، به انجام می‌رسد. البته گاهی ممکن است افراد بزرگتر حتی بزرگسالان تحت میرنگوتومی یا تمپانوپلاستی قرار بگیرند. این عمل یک راه حل موقت به شمار می‌آید. میرنگوتومی از تجمع ترشحات در گوش میانی جلوگیری می‌کند و باعث تعادل فشار هوا بین گوش میانی و محیط بیرون می‌شود. این عمل جراحی توسط پزشک جراح متخصص گوش و حلق و بینی به انجام می‌رسد.
آنچه در این صفحه می‌خوانید:
- چرا عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی لازم می‌شود؟
- عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی در کودکان
- عمل جراحی میرنگوتومی و تمپانوستومی در بزرگسالان
- چه موقع عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی باید انجام شود؟
- علل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
- خطرات و عوارض عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
- زمان افتادن وی تی گوش
- دوره نقاهت پس از جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
- مراقبت‌های بعد از عمل وی تی گوش
چرا عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی لازم می‌شود؟
شیپور اُستاش یا لوله استاش(eustachian tube)در حلق در پشت بینی قرار دارد. کارکرد درست این کانال باعث تهویه مناسب هوا و تخلیه ترشحات گوش میانی می‌شود. برخی عوامل ممکن است با انسداد لوله استاش همراه باشند مانند:
- آلرژی‌ها
- عفونت‌های مکرر به ویژه عفونت گوش میانی(middle ear nfection)
- لوزه‌های حلقی یا آدنوییدهای بزرگ
با انسداد لوله استاش، هوای داخل گوش میانی جذب می‌شود. این امر باعث ایجاد خلاء یا به اصطلاح فشار منفی در گوش میانی می‌گردد. پدیداری خلاء در گوش میانی باعث تشدید تجمع ترشحات در این ناحیه شده، و به شدت در شنوایی فرد اختلال ایجاد می‌کند.
در این حالت انجام #عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی توصیه می‌شود. با انجام این عمل، بیمار از فواید آن به شرح زیر برخوردار می‌گردد:
- به واسطه برش جراحی روی پرده گوش امکان تخلیه ترشحات تجمع یافته در گوش میانی فراهم می‌شود
- لوله‌های تهویه یا وی تی گوش که کار گذاشته می‌شود، این راه را برای آینده هم باز نگه می‌دارد و احتمال تجمع دوباره ترشحات گوش میانی را به حداقل ممکن کاهش می‌دهد.
اگر پزشک معالج لازم بداند، عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی روی هر دو گوش به انجام می‌رسد. اگر مشکل فقط در یک گوش باشد، ممکن است عمل جراحی فقط روی گوش درگیر صورت بپذیرد.
همان گونه که پیش از این هم اشاره شد، به طور معمول، این عمل جراحی در اتاق عمل بیمارستانی و تحت بیهوشی عمومی به انجام می‌رسد. امکان انجام میرنگوتومی در مطب پزشک و با بی حس کردن گوش هم وجود دارد.
عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی در کودکان
مهیا کردن کودکان برای انجام این عمل جراحی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. باید دقت شود که کودکان بر اساس سن و میزان فهم خود آماده پذیرش و درک همه اطلاعات با همه جزییات نیستند. باید به هر کودک مطابق سن و درک خودش قبل از رفتن به بیمارستان توضیح داد که چه اتفاقی در شرف وقوع است. کودک باید فرصت کافی داشته باشد تا درباره نگرانی‌ها و ترس‌های احتمالی خود صحبت کند. همراهان باید با زبان قابل فهم برای کودک تلاش کنند نگرانی و ترس را از او دور سازند.
عمل جراحی میرنگوتومی و تمپانوستومی در بزرگسالان
با بزرگ شدن گوش و تکامل لوله استاش، احتمال عفونت مکرر و عود کننده گوش میانی در بزرگسالان کاهش می‌یابد. همان طور که از فهرست بالا می‌توان حدس زد، باروترومای گوش(Ear barotrauma)شایع ترین عامل در بزرگسالی محسوب می‌شود که ممکن است نیاز به میرنگوتومی را پدید آورد.
به وجود آمدن اختلاف شدید در فشار داخل گوش میانی (پشت غشای تمپان) و فشار محیط بیرون از گوش با احتمال بالای وقوع باروترومای گوش همراه است. عوامل مختلفی ممکن است باعث به هم خوردن تعادل فشار گوش میانی و محیط بیرون شود. شایع‌ترین این عوامل عبارتنداز:
- تغییر ارتفاع مانند سوار شدن به آسانسور برج‌های بسیار مرتفع یا پرواز
- شیرجه غواصی
در بزرگسالان از میرنگوتومی به عنوان یک راه حل موقت استفاده می‌شود. با ایجاد برش در پرده گوش، تبادلات بین دو طرف غشای تمپان به انجام می‌رسد. در بیشتر مواقع، به کارگذاری وی تی گوش نیازی نیست. با وجود این، گاهی ممکن است پزشک صلاح بداند که لوله پرده گوش کار گذاشته شود.
چه موقع عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی باید انجام شود؟
عفونت گوش میانی همراه با تجمع مزمن ترشحات در این ناحیه علت عمده نیاز بیماران به انجام این عمل جراحی به شمار می‌رود. گاهی عفونت از میان می‌رود اما التهاب باقی می‌ماند. در این حالت شاید ترشحات برای ماه‌ها، حتی بیش از سه ماه، باقی بماند. در این وضعیت، اصطلاح اوتیت میانی سروز بیشتر بکار می‌رود.
اوتیت میانی سروز با اسامی گوش چسبنده یا گوش چسبناک هم گاهی عنوان می‌شود. ترشحات غیرطبیعی که پشت پرده گوش تجمع پیدا می‌کند به حدی غلیظ است و آن چنان به غشای تمپان می‌چسبد که این نام برای این عارضه انتخاب شده است.
وجود ترشحات چسبنده ناشی از اوتیت میانی سروز، شنوایی بیمار را با اختلال جدی مواجه می‌سازد. با توجه به این که بیشتر مبتلایان به این بیماری در سنین کودکی هستند، افت شنوایی در آنها یادگیری تکلم را با تاخیر رو به رو می‌سازد. این مشکل زمانی جدی‌تر خواهد بود که هر دو گوش درگیر اوتیت میانی سروز(serous otitis media) باشند.
علل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
در زیر به سایر عللی که انجام این عمل را لازم می‌سازند، اشاره می‌شود:
- عفونت گوش میانی که با تجویز آنتی بیوتیک بهبود نمی‌یابد و مشکل شنوایی یا ساختاری در پرده ایجاد کرده باشد
- تجمع ترشحات غیرطبیعی در پشت پرده گوش که باعث افت شنوایی و تاخیر در زبان باز کردن بچه‌ها می‌شود
- عفونت گوش میانی عودکننده و مکرر (بیش از سه بار عفونت در شش ماه یا بیش از 4 بار عفونت در 12 ماه) که نسبت به درمان با آنتی بیوتیک خوب جواب نمی‌دهد و با افت شنوایی یا تاخیر در تکلم کودک یا هر دو همراه است
- باروترومای گوش یا آسیب ناشی از تغییر فشار به گوش به عنوان نمونه طی پرواز یا غواصی
- برخی از ناهنجاری‌های مادرزادی در گوش (مانند ناهنجاری‌های همراه با کام شکری یا سندروم داون)
خطرات و عوارض عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
این عمل جراحی هم مانند همه عمل‌های جراحی دیگر با خطرات مرسوم عمل جراحی و بیهوشی عمومی همراه است. میرنگوتومی هم ممکن است در موارد کمی با خطرات و عوارض زیر همراه باشد:
- به وجود آمدن سوراخ دائمی در پرده گوش که به مرور زمان بسته نمی‌شود. در این موارد، لازم است برای ترمیم سوراخ موجود در غشای تمپان، عمل تمپانوپلاستی(tympanoplasty) صورت گیرد. هدف از انجام این عمل، فراهم آوردن زمینه لازم برای ترمیم سوراخ موجود در پرده گوش است.
- اسکلروز(otosclerosis) (سفت شدن و ضخیم شدن) پرده گوش که می‌تواند به نوبه خود باعث افت شنوایی شود
- به وجود آمدن یک رد ترمیم روی پرده گوش که در بیشتر موارد هیچ اختلالی در شنوایی ایجاد نمی‌کند و فقط در معاینه گوش دیده می‌شود
- ضربه و آسیب به گوش خارجی یا کانال شنوایی در حین انجام عمل جراحی میرنگوتومی
- نیاز به تکرار عمل جراحی در آینده مثلا به دنبال افتادن وی تی گوش
- عفونت
- ترشح مزمن از گوش
زمان افتادن وی تی گوش
لوله‌های تهویه گوش یا همان وی تی گوش در حدود 4 تا 18 ماه درون پرده گوش باقی می‌مانند. به طور معمول، انتظار آن می‌رود که وی تی گوش به صورت خود به خود و بدون نیاز به هر گونه کاری، از گوش خارج شود. با وجود این، گاهی ممکن است وی تی گوش به صورت خود به خود بیرون نیفتد. در این صورت زمان افتادن وی تی گوش به درازا می‌انجامد. در این موارد، شاید لازم باشد برای بیرون آوردن وی تی گوش یک عمل جراحی کوچک به انجام برسد.
حالت برعکس هم ممکن است رخ دهد. به عبارت دیگر، گاهی شاید زمان افتادن وی تی گوش بسیار زودتر از موعد مورد نظر پزشک معالج باشد. در این صورت باید دوباره برای بیمار وی تی گوش کار گذاشته شود. پزشک معالج بر پایه وضعیت گوش هر بیمار، مدت زمان لازم برای ماندن وی تی گوش را تعیین می‌نماید.
دوره نقاهت پس از جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی
با پایان پذیرفتن این جراحی بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا کم کم به هوش بیاید. اگر مشکل خاصی پیش نیاید، به طور معمول به سرعت بیمار مرخص می‌شود و می‌تواند ادامه دوره نقاهت را در خانه سپری نماید.
از آن جا که جراحی به طور مستقیم روی پرده گوش انجام شده است، هیچ بخیه یا زخمی در پوست وجود ندارد که نیاز به مراقبت داشته باشد.
طی عمل جراحی میرنگوتومی همه ترشحات گوش(ear discharge)که به طور معمول، شفاف و غیرچرکی است تخلیه می‌شود. اگر پس از جراحی تمپانوستومی خروج ترشحات چرکی از گوش رویت شد، به معنی استقرار عفونت در گوش است و باید پزشک معالج را در جریان آن قرار داد.
مراقبت‌های بعد از عمل وی تی گوش
وقتی بیمار از اتاق عمل بیرون می‌آید ممکن است تا چند ساعتی خواب آلود باشد. به دلیل تاثیر داروهای بیهوشی، احتمال احساس تهوع هم وجود دارد. به طور معمول، 24 ساعت پس از پایان عمل کارگذاری وی تی گوش فرد می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را از سر گیرد.
به طور طبیعی، هر گونه پانسمان، از جمله پانسمان بعد از عمل وی تی گوش یا پانسمان گوش بعد از عمل استخوانچه تا مدتی که پزشک صلاح می‌داند در محل باقی می‌ماند.
سایر مراقبت‌های بعد از عمل وی تی گوش به شرح زیر هستند:
- مراجعه پزشکی به دکتر معالج برای بررسی وضعیت مناسب وی تی گوش و کارکرد درست آن
- استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند قطره گوش حاوی آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت گوش
- اگر بیمار پیش از کارگذاری وی تی گوش دچار افت شنوایی بوده است، مدتی پس از عمل، تست شنوایی سنجی هم برای او درخواست خواهد شد
به طور معمول، این بیماران برای استحمام، شنا یا آب تنی لازم نیست گوش خود را بپوشانند. با وجود این، بهتر است درباره هر گونه ملاحظات احتمالی، در این مورد از پزشک معالج سوال کنید.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران مبتلا به اوتیت میانی سروز و انجام عمل جراحی میرنگوتومی یا تمپانوستومی روی آنهاست. لطفا برای اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان واقع در تهران، تماس حاصل بفرمایید.
سلام من برای گرفتن نوبت جراحی با کلینیک تماس گرفتم ولی خطوط مشغول بود باید چه کار کنم برای نوبت گیری جراحی باید حضوری بیایم؟
سلام شما علاوه بر تماس با شماره 02188884831 می توانید به صورت اینترنتی اقدام به رزرو نوبت کنید. به ادرس اصلی سایت https://drkouhi.clinic/ مراجعه و در قسمت بالا روی نوبت دهی اینترنتی دکتر علی کوهی کلیک کنید.
سلام دکتر .
همسر من عمل vtرو انجام داده ولی بعد چند سال هنوز از گوشش خارج نشده و گوشش دچار خونریزی شده .عمل خارج کردنش سخته؟ودوره نقاهتش چطوری هست و هزینش چقد میشه
معمولا تو‌کلینیک و براحتی میشه خارج کرد
سلام وقت بخیر بنده چندین ماه پیش دچار عفونت گوش شدم وقتی به پژشک مراجعه کردم گفتن که با تخلیه عفونت و جرم از گوش مشکل برطرف میشه و من هم همین کارو انجام دادم برای مدت کوتاهی مشکل نداشتم ولی بعد از چند هفته مجدد احساس تورم و التهاب در گوشمو داشتم و کم کم شنوایی ام تحت تاثیر قرار گرفت به نظرتون مشکل از چیه من باید دوباره عفونت رو خارج کنم البته اگه باز عفونت کرده باشه گوشم یا درمان دیگه ایی داره؟ و ممکنه به گوشم و پرده گو آسیب رسیده باشه؟
سلام باید حتما ویزیت بشین، علل زیادی می تونه داشته باشه. بهتره یکی از همکاران گوش گلو و بینی معاینه کنند.