جستجو کردن
بستن این جعبه جستجو.

جراحی تمپانوماستوئیدکتومی چیست؟

شاید بهتر باشد پیش از هر چیز کمی درباره عبارتی که در واقع، نام این جراحی است، توضیح داده شود. این واژه در زبان انگلیسی به این صورت نگاشته می‌شود: Tympanomastoidectomy. این عبارت از ترکیب سه واژه شکل گرفته است: تمپانو که به گوش میانی، ماستوئید که به استخوان ماستوئید در پشت گوش اطلاق می‌گردد و اِکتومی که معنی خارج ساختن می‌دهد.

در این نوشتار تلاش شده است توضیحات مورد نظر بیماران گرامی درباره این عمل جراحی، مراقبت‌های بعد از عمل گوش میانی، و شنوایی بعد از عمل گوش ارائه شود.

تمپانوماستوئیدکتومی چیست؟

تمپانوماستوئیدکتومی یک نوع عمل جراحی است. گاهی به آن تمپانوپلاستی(Tympanoplasty) با رویکرد ترکیبی هم گفته می‌شود. تمپانوماستوئیدکتومی یک روش درمانی است که برای درمان بیماری‌های مزمن گوش میانی به کار گرفته می‌شود. شایع ترین بیماری که به واسطه تمپانوماستوئیدکتومی درمان می‌گردد، پارگی پرده گوش(tympanic membrane perforation) و عفونت مزمن گوش میانی (middle ear infection) و یکی از بیماری‌های مهمی که با این جراحی درمان می‌شود کلستاتوم(cholesteatoma)است.

کلستئاتوم با وجود این که یک کیست خوش خیم است، رشد پیدا می‌کند و باعث بروز اختلالاتی می‌شود. اگر در این مرحله فرد درمان نشود، رشد کلستئاتوم به ساختارهای گوش آسیب وارد می‌کند. رشد کلستئاتوم ممکن است ساختارهای زیر را دچار آسیب نماید:

  • استخوانچه‌های گوش میانی
  • دستگاه تعادلی
  • اعصاب مربوط به حس چشایی
  • اعصاب مربوط به حرکت عضلات صورت
  • فشار وارد کردن به مغز و ایجاد مننژیت یا صرع (نادر)

وقتی بیماری به چنین نقطه‌ای می‌رسد، حتما باید با رویکرد جراحی به درمان آن پرداخت. اگرچه جراح همه تلاش خود را برای برداشتن ضایعه در یک نوبت عمل جراحی به کار می‌گیرد اما در بیشتر موارد، برداشتن و خارج ساختن توده ناشی از کلستئاتوم به طور کامل طی چند نوبت جراحی میسر می‌گردد.

به طور معمول، هدف از عمل جراحی تمپانوماستوئیدکتومی فقط برداشتن توده کلستئاتوم نیست. برگرداندن حس شنوایی و احساس تعادل به بهترین سطحی که امکانش وجود دارد، هدف ثانویه این عمل جراحی به شمار می‌رود. به همین دلیل گاهی همراه با این عمل، جراحی استخوانچه گوش هم در صورت از بین رفتن استخوانچه‌های گوش انجام می‌شود.

در جراحی تمپانوماستوئیدکتومی چه کاری انجام می‌شود؟

در این جراحی در وهله نخست، موارد نابجا مانند کیست کلستئاتوم از گوش خارج می‌شود. به عبارت دیگر، اجزای نابجا هر آنچه در بخش‌های زیر از گوش قرار دارند، از بدن خارج می‌شوند:

  • از کانال شنوایی
  • از مجاورت پرده گوش
  • از گوش میانی
  • استخوانچه‌های موجود در گوش میانی
  • استخوان ماستوئید (جراحی ماستوئید و خارج کردن آن از بدن)

در بخش دوم از جراحی تمپانوماستوئیدکتومی، هر آسیبی که بیماری به حس شنوایی و حس تعادل فرد وارد کرده است، تا حد ممکن، ترمیم می‌شود. به عنوان نمونه، گاهی أوقات کیست کلستئاتوم به استخوان فشار آورده است و باعث خوردگی استخوان شده است. در این موارد، با استفاده از غضروف خود شخص می‌توان این آسیب‌ها را جبران کرد.

گاهی هم کلستئاتوم به طور کلی، به استخوانچه‌های ظریف موجود در گوش میانی آسیب زده است. در صورت از بین رفتن استخوانچه‌های گوش، می توان به جای آنها پروتز (عضو مصنوعی که به جای عضو طبیعی به کار گرفته می‌شود) کار گذاشت.

به طور خلاصه، عمل جراحی تمپانوماستوئیدکتومی دو هدف را دنبال می‌کند:

  1. خارج ساختن کلستئاتوم و جلوگیری از آسیب رساندن بیشتر آن به گوش و بافت‌های اطراف گوش
  2. بهبود شنوایی بعد از عمل گوش که این به نوع ضایعه وارده به گوش بستگی دارد

جزئیات بیشتر درباره عمل جراحی تمپانوماستوئیکتومی

این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی به انجام می‌رسد. ابتدا یک برش روی پوست ناحیه پشت گوش ایجاد می‌شود. استخوان این ناحیه که استخوان ماستوئید نام دارد، سوراخ می‌شود. پزشک متخصص جراحی گوش و حلق و بینی می‌تواند از این طریق به فضای گوش میانی دسترسی پیدا کند.

اکنون که پزشک به گوش میانی دسترسی پیدا کرده است، کلستاتوم را از درون آن خارج می سازد. این کار تحت دید دقیق با استفاده از میکروسکوپ و با استفاده از ابزار ظریف جراحی گوش به انجام می‌رسد.

پس از خارج کردن اجزای نابجا، نوبت به ترمیم فضای گوش میانی می‌رسد. در این مرحله پزشک جراح از غضروف خود بیمار یا سایر بافت‌های برداشته شده به طور معمول از همان نزدیکی گوش، برای ترمیم فضای گوش میانی استفاده می‌نماید.

در صورت آسیب یا از بین رفتن استخوانچه‌های گوش، باید نسبت به ترمیم یا تعویض آنها هم اقدام شود. کارکرد درست این استخوان‌های ظریف در گوش میانی برای حس شنوایی بعد از عمل گوش، نقشی حیاتی ایفا می‌نمایند. برای جایگزینی استخوانچه‌های آسیب دیده از پروتز فلزی این استخوانچه‌ها استفاده می‌شود. به کارگیری اندازه درست این پروتزها برای بهبود شنوایی پس از عمل گوش اهمیت فراوانی دارد.

گاهی اوقات آسیب به استخوان در حدی نیست که استفاده از پروتز لازم شود. در این شرایط، پزشک جراح با استفاده از سیمان استخوانی نسبت به ترمیم استخوانچه‌های آسیب دیده اقدام می‌نماید.

عوارض بعد از عمل جراحی گوش میانی یا تمپانوماستوئیدکتومی

امروزه انجام عمل جراحی تمپانوماستوئیدکتومی در دستان جراح ورزیده، کاری بی خطر است که به تعداد زیاد و بدون هر مشکلی به انجام می‌رسد.  اما ذات انجام عمل جراحی و گاهی هم ساختار متفاوت بدن بیمار باعث بروز مشکلات و عوارضی می‌شود که هر چند نادر هستند اما احتمال وقوع آنها وجود دارد.

بدیهی است که پزشک جراح زمانی به بیمار پیشنهاد انجام یک عمل جراحی را می‌دهد که می‌داند مزایا و منافع حاصل از این عمل، بیشتر از عوارض یا مضرات احتمالی آن است. با وجود این، لازم است فردی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد از عوارض احتمالی جراحی تمپانوماستوئیدکتومی هم آگاه باشد.

در زیر به عوارض احتمالی جراحی تمپانوماستوئیدکتومی اشاره شده است:

  • خونریزی
  • وزوز گوش
  • عفونت گوش بعد از عمل جراحی
  • منگی و گیجی
  • گوش درد
  • بی حسی گوش
  • حساسیت به پانسمان و خارش گوش بعد از عمل
  • رد پیوند مانند رد غضروف پیوند شده
  • رد شدن و مناسب نبودن پروتزی که جایگزین استخوانچه‌های گوش میانی شده است
  • ضعف عضلات صورت (بسیار نادر)
  • تغییر حس چشایی (موقت است، نوع دائمی آن بسیار نادر است)
  • عدم بهبود شنوایی بعد از عمل گوش
  • شنوایی گوش به حد مورد انتظار بیمار نرسیده است
  • نشت مایع مغزی نخاعی (در این صورت برای پیشگیری از مننژیت باید جراحی ترمیمی در اسرع وقت انجام شود)

به طور کلی، جراحی بین یک تا چهار ساعت طول می‌کشد. طول مدت جراحی تمپانوماستوئیدکتومی به گستردگی ضایعه ارتباط دارد. به طور معمول، بیمار همان روز عمل یا فردای آن روز از بیمارستان مرخص می‌شود. برای کنترل درد برای بیمار مسکن تجویز شده است. دور سر بیمار با بانداژ بسته شده است که به طور معمول، فردای روز مرخص شدن از بیمارستان می‌توان آن را برداشت. ممکن است قطره آنتی بیوتیک گوش برای حدود دو هفته پس از جراحی هم تجویز شود. با توجه به پانسمان و پَک در اوایل بعد از جراحی شنوایی خوب نیست اما با برداشتن کامل پانسمان و پک به طور معمول شنوایی بهبود یافته است.

مراقبت‌های بعد از عمل گوش میانی یا تمپانوماستوئیدکتومی

مهم‌ترین مراقبت شامل این نکته می‌شود که گوش عمل شده باید برای مدت شش هفته خشک نگه داشته شود. به بیان دیگر، نباید آب به کانال شنوایی گوش عمل شده وارد شود. برای این منظور، می‌توان یک قطعه پنبه تمیز را با وازلین آغشته کرد و هنگام استحمام راه کانال گوش را با آن سد کرد.

همچنین در طول این شش هفته بیمار باید از هر گونه تغییر ناگهانی فشار در گوش خود اجتناب کند. به عنوان نمونه، بیمار باید از سفر هوایی در طول این مدت بپرهیزد.

به علاوه تمیز کردن بینی (فین کردن) در طول مدت ممنوع است. در صورت عطسه، بیمار باید از راه دهان عطسه نماید.

به طور معمول، پزشک به بیمار توصیه می‌کند حداقل برای مدت یک تا دو هفته ورزش و تحرک بدنی سنگین نداشته باشد.

دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران نیازمند به جراحی تمپانوماستوئیدکتومی هستند. لطفا برای اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان واقع در تهران، تماس بگیرید.

 

 

2 دیدگاه دربارهٔ «جراحی تمپانوماستوئیدکتومی چیست؟»

  1. سلام و وقت بخیر من این مقاله شما رو خوندم و ترغیب شدم باقی مقاله هاتونم که در رابطه با عمل های جراحی گوش هست مثل تمپانوپلاستی و اتوپلاستی یا میرنگوتومی رو بخونم واقعا لذت بردم خیلی خلاصه و مفید و کاملا علمی نوشته بودین ممنون و خسته نباشید

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *