شایع‌ترین انواع تومورهای قاعده جمجمه کدام‌اند؟
انواع تومور قاعده جمجمه ممکن است در هر جایی از آن رشد کنند. این تومورها ممکن است در پشت بینی، پشت چشم‌ها، یا در نزدیکی گوش و به طور خلاصه، در هر جایی از قاعده جمجمه قرار داشته باشند.
در این نوشتار پس از توضیح مختصری درباره جمجمه و قاعده جمجمه، به پرسش‌های شما مانند انواع تومور قاعده جمجمه و انواع تومور بدخیم قاعده جمجمه اشاره خواهد شد. اگرچه به این پرسش که بهترین جراح قاعده جمجمه کیست نمی‌توان پاسخ مستقیم داد اما شما می‌توانید با مطالعه و درک اهمیت تشخیص و درمان بموقع تومورهای قاعده جمجمه به سلامتی بیشتر خود و اطرافیان خود کمک نمایید. درباره موضوعاتی مانند عوارض جراحی تومور قاعده جمجمه در مقالات دیگر در همین وبسایت توضیحات کامل درج شده است که از شما دعوت می‌شود آنها را مطالعه بفرمایید.
قاعده جمجمه کجاست؟
حتما می‌دانید که به مجموعه استخوان‌ها و غضروف‌های تشکیل دهنده سر و صورت، جمجمه گفته می‌شود. قاعده جمجمه یا کف جمجمه به بخشی از آن اطلاق می‌شود که از پشت چشم‌ها و بینی آغاز می‌شود و به طور تقریبا افقی در زیر مغز تا پسِ سر ادامه می‌یابد.
در قاعده جمجمه سوراخ‌هایی وجود دارد. نخاع، چندین رشته عصبی و رگ‌های بزرگ و مهم سر و مغز از این سوراخ‌های موجود در قاعده جمجمه عبور می‌کنند.
آیا همه انواع تومورهای قاعده جمجمه سرطانی هستند؟
همه انواع تومورهای قاعده جمجمه بدخیم و سرطانی نیستند. با وجود این، حتی تومورهای خوش خیم و غیر سرطانی قاعده جمجمه هم باید بررسی شوند و مورد ارزیابی قرار گیرند. چرا؟ از آن جا که رشد این تومورهای خوش خیم و اشغال فضا در محدوده کوچک جمجمه می‌تواند به علائم و آسیب‌های جدی منتهی شود.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی قاعده جمجمه و گوش،حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده جراحی انواع تومورهای قاعده جمجمه در تهران هستند. خواهشمند است برای دریافت اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان تماس حاصل فرمایید.
علائم و نشانه‌های انواع تومورهای قاعده جمجمه
هر تومور مغزی به ویژه تومورهای قاعده جمجمه ممکن است علائم و نشانه‌های خاص خود را داشته باشد. اندازه، محل قرارگیری و سرعت رشد تومور، نوع علائم سرطان جمجمه یا تومور خوش خیم قاعده جمجمه را مشخص می‌کند.
با وجود این، برخی از علائم وجود دارند که باید شک و تردید فرد را نسبت به تومور قاعده جمجمه و مراجعه به پزشک معالج برانگیخته نمایند. برخی از این علائم عبارتنداز:
- کوری و تاری دید
- تغییرات در حس بویایی و چشایی
- اختلال در بلع یا گفتار
- سردرد
- افت شنوایی یا وزوز گوش
- گیجی و اختلال در حفظ تعادل بدن
تشخیص انواع تومورهای قاعده جمجمه
پزشک معالج برای تشخیص انواع تومورهای قاعده جمجمه، از گوش دادن به شرح حال بیماری آغاز می‌کند. سپس معاینه کاملی با توجه به نشانه‌هایی که بیمار بیان کرده، انجام می‌دهد. بخش مهمی از این معاینه، بررسی دستگاه عصبی فرد است. در معاینه کامل عصبی فرد، هر گونه تغییر در کارکرد عصبی بدن مشخص می‌گردد. به عنوان نمونه، می‌توان بررسی کرد که آیا تومور قاعده جمجمه به اعصاب حنجره یا سایر رشته‌های عصبی سر و گردن فشار وارد می‌کند یا نه.
برای تایید اولیه تشخیص انواع تومورهای قاعده جمجمه از راه‌های غیر تهاجمی (بدون نیاز به عمل جراحی) استفاده می‌شود. سی تی اسکن و اِم آر آی نمونه‌هایی از روش‌های غیر تهاجمی تشخیص اولیه انواع تومورهای قاعده جمجمه به شمار می‌روند. تشخیص نهایی انواع تومورهای قاعده جمجمه با نمونه برداری به انجام می‌رسد؛ اما باید دید آیا امکان دسترسی به تومور قاعده جمجمه وجود دارد یا نه.
جراحی تومور قاعده جمجمه یا درمان انواع تومورهای قاعده جمجمه
تردیدی نیست که جراحی تومور قاعده جمجمه در بسیاری از موارد بهترین راهکار درمانی تلقی می‌شود. مشکل این جاست که همیشه امکان جراحی تومور قاعده جمجمه وجود ندارد. در این موارد، از گزینه‌های درمانی دیگری استفاده می‌شود. به هر حال، اندازه تومور هر چقدر که باشد و محل قرارگیری تومور هر جا که باشد، راهی برای کمک به کاهش علائم این بیماران وجود دارد.
انواع تومورهای قاعده جمجمه
در بخش نخست با شایع‌ترین انواع تومورهای بخش خلفی (عقبِ) قاعده جمجمه آشنا می‌شوید:
آکوستیک نوروما یا شوانوم وستیبولار
دو نام رایج برای نوعی از تومور خوش خیم قاعده جمجمه است. آکوستیک نوروما می‌تواند اعصاب شنوایی، تعادل و صورت را تحت تاثیر قرار دهد و در کارکرد آنها اختلال ایجاد نماید. گاهی تومور ناشی از آکوستیک نوروما رشد کندی دارد و به طور تصادفی در تصاویر پزشکی مشاهده می‌شود. در این موارد، ممکن است پزشک معالج توصیه نماید که صبر کنید و با تصویربرداری پزشکی رشد تومور پایش گردد.
تومور استخوان جمجمه
تومور استخوان جمجمه یا با نام علمی پزشکی آن کُندروسارکوما ممکن است با سردرد یا اختلالات دید یا شنوایی خود را نشان دهد. این تومور استخوان جمجمه بدخیم است و به طور معمول در نزدیکی غده هیپوفیز مغز رشد می‌کند. گاهی ممکن است علاوه بر جراحی، شیمی درمانی هم برای آن توصیه شود.
کُندروما
کندروما هم توموری خوش خیم است که در مهره‌های ستون فقرات به ویژه در مهره مجاور قاعده جمجمه رخ می‌دهد. این تومور خوش خیم هم رشد کندی دارد اما گاهی به حدی بزرگ می‌شود که به عصب چشم و صورت فشار وارد می‌آورد.
تومورهای اعصاب صورت
تومورهای اعصاب صورت یا شوانوم اعصاب صورت نام یکی از انواع تومور خوش خیم قاعده جمجمه است. با وجود این که تومور اعصاب صورت رشد آهسته ای دارد اما ممکن است باعث ضعف یا حتی فلج عضلات صورت مانند فلج بلز شود.
مننژیوم‌ها
مننژیوم‌ها از پرده‌های محافظ که اطراف بافت مغز و نخاع را پوشانده‌اند سرچشمه می‌گیرند. به طور معمول، جراحی مننژیوم بر خلاف ظاهرش، کاری دقیق است و به دستان کارآزموده جراح مجربی نیاز دارد.
نوروفیبروماتوز نوع دو
نام یک مشکل ژنتیکی است که به بیماران به ارث می‌رسد. این بیماری ژنتیکی باعث ظهور و رشد تومورهای متعددی در قاعده جمجمه هر دو طرف می‌شود. ناشنوایی و فلج صورت از علائم این تومورها به شمار می‌روند. کسانی که به انواع شدیدتر نوروفیبروماتوز نوع دو گرفتار هستند، در سنین پایین‌تر و کودکی با علائم این تومورها نزد پزشک آورده می‌شوند. البته گاهی این نونهالان دچار تومور اپیدرموئید هستند. اکنون پرسش این است: تومور اپیدرموئید چیست. اگر در مرحله رشد جنین و تشکیل مغز و دستگاه عصبی، به اشتباه برخی از سلول‌های جنینی شکل دهنده پوست در لوله عصبی جنین گیر بیفتند، بعدا رشد پیدا می‌کنند و در سنین کودکی به شکل تومور جمجمه خود را نشان می‌دهند.
پاراگانگلیوم ها
اگر چه از انواع تومورهای خوش خیم قاعده جمجمه هستند اما بسیار پر رگ و پر خون تلقی می‌شوند. پاراگانگلیوم‌ها بیشتر در گوش میانی یا قاعده جمجمه دیده می‌شوند. گاهی لازم است پیش از عمل جراحی پاراگانگلیوم، با ایجاد لخته و انعقاد خون در رگ‌های آن، خون رسانی به تومور محدود شود و سپس تومور از بدن خارج گردد. این کار مدت زمان عمل جراحی پاراگانگلیوم را کم می‌کند و به کاهش خونریزی بیمار منجر می‌شود. برای تومورهای پاراگانگلیوم بزرگ، رادیوتراپی می‌تواند گزینه درمانی مطمئن‌تری به شمار آید. با روش‌های درمانی این تومور در مقالات دیگر سایت ما به طور کامل آشنا شوید.
در بخش دوم با مهم ترین انواع تومورهای ناحیه قُدامی (جلویی) قاعده جمجمه بیشتر آشنا می‌شوید:
تومورهای بینی و سینوس
این تومورها می‌توانند هم از نوع سرطانی، و هم از نوع غیر سرطانی باشند. تومورهای بینی و سینوس به خودی خود به دو نوع مهم تقسیم می‌شوند: کارسینوم تمایز نیافته بینی و سینوس و کارسینوم عصبی – درون ریز (نورواندوکرین) سینوس‌ها. این دو نوع تومور هر دو بدخیم و سرطانی هستند و به درمان همه جانبه نیاز دارند. به طور معمول، ترکیبی از جراحی، رادیوتراپی (پرتودرمانی) و شیمی درمانی برای بیماران مبتلا به این نوع تومور قاعده جمجمه توصیه می‌شود.
نوروبلاستوم بویایی
این تومور (با نام دیگر استزیونوروبلاستوم) یک تومور سرطانی است که از صفحه غربالی (نام استخوانی در عمق جمجمه و بین چشم‌ها) آغاز می‌شود. این تومور می‌تواند اعصاب مربوط به حس بویایی را تحت تاثیر منفی خود قرار دهد. در بیشتر موارد، درمان آن با جراحی میسر می‌گردد.
تومورهای ناحیه میانی قاعده جمجمه بیشتر از غده هیپوفیز و اطراف آن منشا می‌گیرند.
منابع:
- https://www.uofmhealth.org/conditions-treatments/ear-nose-throat/skull-base-tumors/types-of-skull-base-tumors
- https://www.hopkinsmedicine.org/brain-tumor/specialty-centers/skull-base/types/
3 دیدگاه دربارهٔ «شایع‌ترین انواع تومورهای قاعده جمجمه کدام‌اند؟»
سلام بنده دچار آکوستیک نوروما هستم و دکتر گفتن باید جراحی بشه راه درمان دیگه ایی نداره؟
سلام بسته به سایز و محل تومور ممکنه با رادیوتراپی قابل درمان باشه و یا صرفا تحت نظر گرفته بشه.
سلام و خسته نباشید مقاله مفید و خوبی بود