تومور پاراگانگلیوما چیست؟
رشد و تکثیر غیرطبیعی یکی از سلول‌های بافت عصبی که تقریبا در هر نقطه بدن وجود دارد، باعث ایجاد توده یا توموری می‌شود که به آن تومور پاراگانگلیوما (paraganglioma) گفته می‌شود. این نوع خاص سلول‌های بافت عصبی، سلول‌های کرومافین نام دارند که در زبان انگلیسی چنین نگاشته می‌شود: chromaffin cells. این سلول‌ها مسوول برخی از اعمال مهم در بدن هستند مانند تنظیم فشار خون.
وقتی سلول‌های کرومافین دچار ناهنجاری می‌شوند، بیش از حد معمول رشد و تکثیر پیدا می‌کنند. این رشد زیاد باعث ایجاد تومور می‌شود. وقتی تومور حاصل از رشد زیاد سلول‌های کرومافین در غده فوق کلیوی (آدرنال) رخ دهد، به آن فئوکروموسیتوما (pheochromocytoma)گفته می‌شود. وقتی چنین توموری در سایر نقاط بدن از جمله در سر و گردن ایجاد شوند، به آنها پاراگانگلیوما می‌گویند.
در این مقاله تلاش شده است درباره عناوینی چون تومور پاراگانگلیوما چیست؟، چگونه تشخیص داده می‌شود؟، روش‌های درمان این تومور ، انواع پاراگانگلیوما و اینکه پاراگانگلیوما بدخیم است یا خوش خیم به طور کامل توضیحاتی آورده شود.
در این مقاله خواهید خواند:
تومور یا توده پاراگانگلیوما: خوش خیم یا بدخیم؟
به طور معمول، تومور پاراگانگلیوما خوش خیم است یعنی سرطانی نیست. ناگفته نماند که در برخی موارد، ممکن است تومور پاراگانگلیوما بدخیم و سرطانی شود و به سایر نقاط بدن انتشار یابد یا به اصطلاح، متاستاز بدهد.
پاراگانگلیوما توموری نادر محسوب می شود. افراد در هر سنی ممکن است دچار این تومور شوند. با وجود این، تومور یادشده بیشتر در افراد بین 30 تا 50 سال سن دیده می‌شود. برای بروز بیشتر پاراگانگلیوماها نمی‌توان علت خاصی پیدا کرد. در برخی موارد، ممکن است جهش‌های ژنتیکی خاصی که از والدین به فرزند رسیده‌اند، مشاهده شود. این جهش‌های ژنتیکی مسوول پیدایش موارد نادری از تومور پاراگانگلیوما به شمار می‌آیند.
بیشتر #تومورهای پاراگانگلیوما از سلول‌هایی تشکیل شده‌اند که هورمون‌هایی به نام کته کولامین‌ها یا آدرنالین در خون ترشح می‌کنند. این هورمون‌ها وظیفه آماده سازی بدن برای واکنش سریع (ستیز یا گریز) را دارند. بدین ترتیب، ترشح نابجا و بیش از حد این هورمون‌ها می‌تواند باعث علائمی مانند علائم زیر شود:
- فشار خون بالا
- تپش قلب
- تعریق
- سردرد
- لرزش دست
شاید از هم اکنون مشخص باشد که بهترین درمان برای این تومور برداشتن و خارج کردن آن از بدن به وسیله عمل جراحی است. در موارد نادری که تومور پاراگانگلیوما بدخیم شده، به سایر نقاط بدن انتشار می‌یابد به درمان‌های بیشتر هم نیاز پیدا می‌کند.
تشخیص تومور پاراگانگلیوما
برای تشخیص این تومور در بدن از برخی آزمون‌ها و تست‌ها می‌توان استفاده کرد. در زیر به برخی از تست‌های کاربردی در تشخیص این بیماری اشاره شده است:
آزمایش خون و ادرار
اگر پزشک معالج به وجود تومور یا توده پاراگانگلیوما در بدن شک نماید، آزمایش خون و ادرار درخواست می‌کند. این آزمایش‌ها برای اندازه گیری میزان ترشح هورمون‌ها بسیار مفید هستند. در این تست‌ها میزان هورمون‌های اضافی تولید شده توسط سلول‌های تومور پاراگانگلیوما مشخص می‌شود. همچنین این تست‌ها می‌توانند برای شناسایی و اندازه گیری سطح نشانگر این تومور به کار رود. با ظهور و رشد تومور پاراگانگلیوما، یک مولکول یا نشانگر این تومور به نام کروموگرانین آ (Chromogranin A) در غلظت بالایی در تست‌ها قابل ردیابی خواهد بود.
تصویر برداری پزشکی
از روش‌های تصویر برداری پزشکی برای تعیین دقیق اندازه و محل قرارگیری تومور پاراگانگلیوما استفاده می‌شود. اندازه و محل وجود تومور، نقش تعیین کننده‌ای در انتخاب روش درمانی مناسب، برای هر بیمار دارد.
برای تصویر برداری پزشکی از این تومور به طور معمول از ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده می‌شود. البته روش‌های تخصصی‌تری هم در طب هسته‌ای برای مشاهده چنین تومورهایی توصیه می‌شود. دو تا از این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- اسکن با ماده متا- یدوبنزیل- گوانیدین موسوم به اسکن MIBG
- پِت اسکن که مخفف این عبارت انگلیسی است: positron emission tomography
تست‌های ژنتیکی
همان طور که در بخش‌های پیشین هم درج شده بود، در موارد کمی ممکن است تومور پاراگانگلیوما به دلیل به ارث رسیدن برخی جهش‌های ژنتیکی مشخص رخ داده باشد. این ژن‌های جهش یافته از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. به همین دلیل، پزشک ممکن است به عنوان بخشی از تست‌های تشخیص تومور پاراگانگلیوما از آزمایش‌های ژنتیک استفاده نماید.
نباید فراموش کنید که تومور پاراگانگلیوما یک بیماری نادر است. بسیاری از پزشکان به ندرت ممکن است یک مورد تومور پاراگانگلیوما ببینند و به درمان او مبادرت نمایند. اما در مراکزی که این بیماران بیشتر ارجاع می‌شوند تجربه و مهارت کافی برای درمان مناسب و بهینه این بیماران وجود خواهد داشت. در صورت ابتلا به این بیماری می‌توانید به چنین مراکزی مراجعه نمایید.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا یکی از پزشکان مناسب برای تشخیص و درمان تومور پاراگانگلیوما ناحیه سر و گردن به شمار می‌روند.
درمان تومور پاراگانگلیوما
گزینش روش درمانی برای تومور پاراگانگلیوما به شاخص های متعددی بستگی دارد. در زیر به برخی از مواردی که در انتخاب درمان موثر هستند، اشاره می‌شود:
- محل قرارگیری تومور
- اندازه تومور
- انتشار تومور به سایر نقاط بدن
- تولید هورمون‌های اضافی که باعث ایجاد نشانه‌ها و علائم می‌شود.
یکی از پایه‌های درمان تومور پاراگانگلیوما انجام عمل جراحی است. اگر تومور، هورمون اضافی تولید می‌کند، باید پیش از هر گونه اقدام درمانی دیگر، این هورمون‌ها مهار شوند. به طور معمول، این کار با تجویز برخی داروهای مهارکننده اثر این هورمون‌ها میسر می‌شود.
در دو حالت ممکن است بجز عمل جراحی، گزینه درمانی دیگری هم لازم باشد:
- اگر امکان خارج ساختن تومور به طور کامل وجود نداشته باشد.
- تومور به حالت بدخیم در آمده و به سایر نقاط بدن منتشر شده باشد.
در صورت نیاز به گزینه‌های درمانی اضافی از پرتودرمانی (رادیوتراپی) یا شیمی درمانی ممکن است استفاده شود. درمان‌های هدفمند و استفاده از حرارت بالا یا پایین برای نابودی تومور با ابلیشن حرارتی از دیگر گزینه‌های درمانی به شمار می‌روند که فقط در برخی موارد، لزوم استفاده از آنها احساس می‌شود.
همانطور که در بالا گفته شد دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا یکی از پزشکان مناسب برای تشخیص و درمان تومور پاراگانگلیوما ناحیه سر و گردن به شمار می‌روند. از این رو برای کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک دکتر کوهی واقع در خیابان ولیعصر تهران با این مرکز تماس بگیرید.
سلام واقعا مقاله خوبی بود و خیلی جامع و کامل درباره این موضوع تخصصی صحبت کردید خسته نباشید دکتر