کاهش شنوایی و زوال عقل
گاهی افرادی که سن و سالی از آنها می گذرد، هنگام صدا کردن افراد دچار مشکل می شوند. به عنوان نمونه، به جای نام فرد، نام خواهر یا حتی گاهی نام برادر و جنس مخالف را صدا می کنند. اگر سابقه خانوادگی بیماری آلزایمر هم مثبت باشد، چنین چیز ساده ای نگران کننده می شود. آیا واقعا چنین اتفاق هایی ترسناک است؟
با افزایش سن، به تدریج ارتباطات بین سلول های عصبی موجود در مغز دچار اختلال می شوند، یا حتی برخی از سلول ها می میرند. به این حالت که تا حدودی با افزایش سن طبیعی به شمار می رود، آتروفی مغز (کاهش حجم مغز) گفته می شود. این مشکل باعث کاهش قدرت شناختی یا فراموشی و ناتوانی در به یاد نگه داشتن یا زوال عقل می شود. بیماری آلزایمر هم یکی از انواع بسیار معروف زوال عقل است.
شاید تا همین جا مشخص باشد که اگر فرد با افزایش سن، دچار کاهش شنوایی یا پیرگوشی هم بشود، چقدر بیشتر در معرض کاهش قدرت شناختی و زوال عقل قرار می گیرد.
آیا کاهش شنوایی و آلزایمر با هم ارتباط دارند؟
بسیاری از پژوهش های پزشکی معتبر، همراهی بین کاهش شنوایی و انواع زوال عقل مانند بیماری آلزایمر را مشخص نموده اند. به عبارت دیگر، کسانی که دچار کم شنوایی یا ناشنوایی هستند و به درمان آن نمی پردازند، بیشتر از افرادی که شنوایی خوب دارند، ممکن است دچار زوال عقل و آلزایمر بشوند.
همچنان پژوهش های پزشکی در این زمینه باید ادامه پیدا کند و به پرسش های زیاد موجود پاسخ بگوید. به عنوان نمونه، هنوز نمی دانیم که آیا کاهش شنوایی یا پیرگوشی باعث بروز زوال عقل و آلزایمر می گردد یا این ارتباط فقط یک نوع همراهی است و ارتباط علت و معلول بین این دو اختلال وجود ندارد.
یکی دیگر از پرسش هایی که باید پژوهش ها آینده به آن پاسخ بگویند این است که آیا استفاده از روش های درمانی کم شنوایی مانند سمعک یا کاشت حلزون گوش می توانند از زوال عقل پیشگیری کنند یا باعث بهبودی بیماری آلزایمر شوند. امید آن می رود که پژوهش های آینده پاسخ این پرسش ها را مشخص نماید.
کاهش شنوایی می تواند بسیار شبیه زوال عقل یا آلزایمر به نظر برسد
اگر یک نفر حرف دیگران را متوجه نمی شود یا حوصله به پایان رساندن یک مکالمه ساده را ندارد، لزوما به بیماری آلزایمر مبتلا نیست. برخی از علائم افت شنوایی بسیار شبیه نشانه های زوال عقل است. اگر در بیماری شک به بروز بیماری آلزایمر به شدت قوت گرفته است، شاید بهتر باشد پیش از هر کار دیگری، قدرت شنوایی فرد سنجیده شود.
باید خاظر نشان کرد کسی که کم شنوایی او محرز می شود، باید بداند که در معرض خطر بیشتر ابتلا به زوال عقل یا همان بیماری آلزایمر قرار دارد. افراد مبتلا به افت شنوایی در کنار تلاش برای افزایش قدرت شنوایی خود، باید برای پیشگیری از زوال عقل هم برنامه ریزی داشته باشند مانند:
- انتخاب شیوه زندگی سالم
- درمان کم شنوایی با سمعک یا کاشت حلزون شنوایی طبق صلاحدید پزشک متخصص گوش و حلق و بینی
- مصرف داروهای مربوطه طبق صلاحدید پزشک متخصص بیماری های مغز و اعصاب
- افزایش فعالیت و داشتن یک زندگی فعال
- افزایش ارتباط با دیگران (که این مورد به قدرت شنوایی خوبی نیاز دارد)
چگونه کم شنوایی ممکن است در مغز باعث ایجاد تغییرات شود؟
کم شنوایی باعث کاهش حجم برخی از مناطق مغز می شود که در شنوایی فرد دخیل هستند. در یک پژوهش پزشکی آزمایش جالبی به عمل آمد. در این پژوهش افراد بر اساس توانایی شنیداری خود به دو دسته تقسیم شدند:
- افراد دارای شنوایی مناسب
- افراد مبتلا به کاهش شنوایی
در حالی که افراد این دو گروه به جملاتی با سطوح مختلف پیچیدگی گوش می دادند، فعالیت سلول های عصبی مغزی آنها اندازه گیری شد. فعالیت سلول های مغزی افراد کم شنوا هنگام تمرکز روی این جملات کمتر از فعالیت سلول های مغزی افراد شنوا بود. همچنین مشخص شد که حجم ماده خاکستری مغزی در مناطق مرتبط با شنوایی با کاهش حجم رو به رو شده است.
متاسفانه این آثار منفی با تداوم کم شنوایی یا با بالا رفتن تدریجی سن، وخامت می یابد. به عنوان نمونه، در یک پژوهش پزشکی دو گروه از افراد با هم مقایسه شدند:
- گروه سالخورده با میزان مشخصی از افت شنوایی
- گروه جوان با دقیقا همان میزان کم شنوایی
گروه سالمند در درک کلام ضعیف تر از گروه جوان بودند با وجود این که به لحاظ شنوایی تفاوتی نداشتند. شاید این امر به خاطر تغییرات مغزی در افراد سالمند باشد.
پژوهش های پزشکی چه نکات دیگری را درباره کاهش شنوایی و زوال عقل مشخص نموده اند؟
در یک پژوهش پزشکی که در سال 2021 میلادی منتشر شد، مشخص گشت کسانی که در محیط های پر سر و صدا نمی توانند به خوبی متوجه صحبت دیگران شوند، بیش از افراد دارای شنوایی طبیعی ممکن است به زوال عقل مبتلا شوند.
در یک مطالعه پزشکی دیگر به بررسی قدرتِ شناختی پرداخته شد. این مطالعه پزشکی نشان داد، آن دسته از افراد که دچار کاهش شنوایی هستند، با سرعت بیشتری نسبت به افراد دارای شنوایی سالم، دچار افت قدرت شناختی یا همان زوال عقل می شوند.
یکی دیگر از نشانه های زودرس کاهش شنوایی احساس تغییر در حافظه افراد است. به طور معمول، این احساس تغییر، بسیار زودتر از تست ها می توانند بروز مشکلات در شنوایی و در نتیجه، مشکلات حافظه را نشان دهند. در یک پژوهش بزرگ پزشکی نشان داده شد، کسانی که قدرت شنوایی کمتری دارند، بیشتر از افراد سالم دچار مشکلات حافظه می شوند. حتی کسانی که فقط مشکل شنوایی خفیفی داشتند، 30 درصد بیشتر از افراد سالم، اختلال حافظه را ذکر می کردند.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران مبتلا به انواع گوناگون کم شنوایی در کلینیک خود واقع در تهران هستند.
