قارچ گوش
قارچ گوش نامی است که به عفونت قارچی گوش خارجی اطلاق می شود. در لاتین قارچ گوش با اصطلاح اتومایکوزیس (otomycosis) هم نامیده می شود. به طور معمول، قارچ گوش پوست منطقه کانال گوش، یعنی از سوراخ گوش تا پرده گوش را ممکن است درگیر نماید. به این ناحیه، گوش خارجی هم گفته می شود.
این بیماری می تواند یک یا هر دو گوش را درگیر نماید. قارچ گوش موضوع این مقاله است که اکنون پیش روی شماست. اکنون به علائم و تشخیص قارچ گوش پرداخته می شود.
در این مقاله خواهید خواند:
قارچ گوش چیست؟
قارچ گوش که با نام علمی Otomycosis شناخته می‌شود، یک عفونت قارچی است که مجرای گوش خارجی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور معمول، در اثر رشد بیش از حد قارچ‌هایی مانند کاندیدا یا آسپرژیلوس ایجاد می‌شود و با علائمی مانند خارش، درد و ترشح همراه است. محیط‌های گرم و مرطوب همراه با رطوبت بیش از حد در گوش، شرایط مساعدی را برای رشد قارچ ایجاد می‌کند.
در حالی که قارچ گوش به طور کلی غیر مسری است، اما می‌تواند ناراحت کننده باشد و ممکن است منجر به از دست دادن موقت شنوایی شود. استفاده طولانی مدت از گوش گیر، جرم بیش از حد گوش یا آسیب به مجرای گوش، می‌تواند در ایجاد قارچ گوش نقش داشته باشد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا افرادی که مکرراً شنا می‌کنند، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
چگونه قارچ گوش تشخیص داده می شود؟
تشخیص قارچ گوش، شامل یک معاینه جامع توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی است. این فرآیند با یک تاریخچه پزشکی دقیق شروع می‌شود، جایی که بیمار علائمی مانند خارش، درد، ترشح یا کاهش شنوایی را توصیف می‌کند. پزشک ممکن است در مورد مواجهه اخیر با رطوبت، مانند شنا یا تعریق بیش از حد، پرس‌وجو کند؛ زیرا چنین محیط‌هایی می‌توانند رشد قارچ را تقویت کنند.
در مرحله بعد، معاینه فیزیکی گوش با استفاده از اتوسکوپ برای تجسم مجرای گوش و پرده گوش انجام می‌شود. قارچ گوش می‌تواند به صورت یک ماده پودری سفید یا زرد رنگ بر روی دیواره کانال گوش ظاهر شود. علاوه‌براین، پزشک ممکن است به دنبال علائم التهاب یا تورم باشد. برای تایید تشخیص، متخصص گوش ممکن است نمونه‌ای از ترشحات گوش یا بقایای آن را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی جمع‌آوری کند. این می‌تواند شامل کشیدن سواب ناحیه آسیب دیده یا استفاده از یک دستگاه مکش کوچک برای جمع آوری مستقیم مواد باشد. سپس نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود یا برای شناسایی قارچ خاص، کشت داده می‌شود.
در برخی موارد، مطالعات تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن، ممکن است برای ارزیابی وسعت عفونت یا رد سایر مسائل زمینه‌ای مورد استفاده قرار گیرد. بسیار مهم است که عفونت‌های قارچی را از علل باکتریایی یا ویروسی متمایز کنیم؛ زیرا رویکردهای درمانی متفاوتی دارند.
عفونت قارچی گوش
عفونت قارچی گوش، اغلب زمانی رخ می‌دهد که سد محافظ گوش در معرض خطر قرار می‌گیرد و به قارچ‌ها اجازه ورود و رشد می‌دهد. عفونت قارچی می‌تواند ناشی از قارچ گوش درمان نشده باشد یا در اثر رطوبت بیش از حد، آسیب، یا ضعیف شدن سیستم ایمنی ایجاد شود. مراقبت فوری پزشکی برای جلوگیری از عوارض و اطمینان از درمان موثر که معمولاً شامل قطره‌های ضد قارچ یا بعضا داروهای خوراکی است، ضروری است. بهداشت مناسب گوش، اجتناب از تجمع رطوبت و خودداری از قرار دادن اشیا در گوش، می‌تواند به پیشگیری از قارچ گوش و عفونت‌های قارچی کمک کند و سلامت و تندرستی گوش را ارتقا دهد.
در حالی که عفونت‌های قارچی گوش به طور کلی جدی نیستند، اما درمان سریع و مناسب برای جلوگیری از عوارض و اطمینان از بهبودی سریع ضروری است. اگر علائم ادامه یافت یا بدتر شد، مشورت با یک متخصص توصیه می‌شود.
در حالی که مشاوره با یک متخصص گوش برای تشخیص و درمان مناسب قارچ گوش بسیار مهم است، اما برخی از درمان‌های خانگی ممکن است به کاهش علائم کمک کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به قارچ گوش قرار دارند؟
برخی از افراد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند:
- کسانی که در مناطق با هوای گرم یا استوایی (گرم و مرطوب) زندگی می کنند
- کسانی که زیاد به ورزش های آبی می پردازند
- مبتلایان به دیابت
- مبتلایان به برخی از بیماری ها یا حتی شرایط خاص پوستی
علائم قارچ گوش چیست؟
قارچ گوش با علائمی مانند خشکی، خارش و ترشحات بدبو از پوست گوش خارجی مشخص می شود. پوست این ناحیه ممکن است به دنبال قارچ گوش قرمز و ملتهب شده باشد.
خارش شایع ترین علامت قارچ گوش به شمار می رود. خارش در عفونت های باکتریال گوش خارجی کمتر است.
ترشحات غیرطبیعی گوش در بیشتر موارد غلیظ و زرد رنگ هستند. اگرچه گاهی ممکن است ترشحات قارچ گوش خاکستری یا سبز هم باشد.
مشکلات شنوایی به صورت وزوز گوش یا احساس پری در گوش هم از علائم قارچ گوش ممکن است باشند.
بقیه علائم قارچ گوش عبارتند از:
- قرمزی
- درد گوش
- حالت پوسته پوسته در پوست گوش خارجی
- ورم و التهاب
اگر کسی علائم بالا را دارد و حدس می زند به قارچ گوش مبتلا شده است، چه باید بکند؟
اگر کسی در یک یا هر دو گوش درد و ترشحات دارد، بهتر است زودتر به پزشک معالج مراجعه نماید. پزشک علاوه بر گوش دادن به شرح حال بیمار، معاینه دقیق گوش را به انجام می رساند. در صورتی که پزشک به تشخیص عفونت قارچی گوش خارجی برسد، داروهای مناسب را برای بیمار تجویز می کند و از او می خواهد که موارد بهداشتی لازم را با دقت رعایت نماید.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران مبتلا به عفونت قارچی گوش خارجی در کلینیک خود واقع در تهران هستند.
معاینه گوش در فرد مشکوک به قارچ گوش چگونه است؟ آیا دردناک است؟
پزشک پیش از معاینه از بیمار شرح حالش را می پرسد. سپس ممکن است در رابطه با سابقه خانوادگی برخی بیماری ها مانند دیابت سوالاتی را مطرح نماید. پاسخ درست بیمار به پرسش های پزشک در رسیدن او به تشخیص درست بیماری اهمیت زیادی دارد. همچنین پزشک در مورد ورزش های بیمار، شاید فعالیت های آبی، مسافرت اخیر به مناطق دارای هوای گرم یا استوایی پرسش خواهد کرد.
معاینه گوش بخشی جدایی ناپذیر از ویزیت پزشک برای قارچ گوش به شمار می آید. پزشک با یک وسیله پزشکی مخصوص که اُتوسکوپ نام دارد، داخل گوش بیمار را مشاهده می کند. پزشک با این وسیله پزشکی کانال گوش و پرده گوش را به خوبی می بیند و وجود هرگونه مشکل در آنها را بررسی می نماید.
اگر در گوش بیمار ترشحات غیر طبیعی، مایع جمع شده یا چرک وجود داشته باشد، پزشک ممکن است با گوش پاک کن ویژه از آنها نمونه برداری نماید و آن را برای مطالعات آزمایشگاهی به آزمایشگاه پزشکی ارسال نماید. این کار به پزشک کمک می کند که با اطمینان بیشتری بین عفونت قارچی و عفونت ناشی از باکتری در گوش خارجی افتراق قائل شود.
به طور معمول این معاینه ها و این کارها دردناک نیست. آنچه دردناک ممکن است باشد وضعیت ملتهب پوست گوش خارجی است وگرنه این معاینات بدون اذیت قابل انجام است.
علت قارچ گوش
پوستی که درون کانال گوش را فرش کرده است با ترشحات طبیعی گوش محافظت می شود. گاهی به ترشحات طبیعی گوش عبارت انگلیسی آن یعنی واکس گوش اطلاق می شود. وقتی کسی در دریا یا استخر شنا می کند، این لایه از روی پوست داخل کانال گوش شسته می شود. گاهی هم فرد با استفاده از پنبه یا دستمال کاغذی به طور کامل همه این ترشحات را از روی پوست می شوید. این مسائل، گوش فرد را مستعد عفونت های قارچی می نماید.
همان طور که گفته شد هوای گرم احتمال بروز عفونت قارچی گوش خارجی را افزایش می دهد. بنابراین طبیعی است که این عفونت در فصل تابستان بیشتر رخ دهد. به طور کلی، قارچ ها در محیط گرم و مرطوب بهتر رشد می کنند. همچنین دیابت و هر عاملی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف نماید، احتمال عفونت قارچی گوش خارجی را زیاد می کند.
دو عامل دیگر هم می توانند فرد را مستعد قارچ گوش نمایند:
- اگزما یا آلرژی پوستی مزمن
- هر گونه ضربه به کانال گوش
نام علمی موجوداتی که باعث بروز قارچ گوش می شود، چیست؟
قارچ واژه ای است که به انواعی از موجودات ریز عفونت زا در بدن گفته می شود. بیشتر عفونت های قارچی گوش خارجی توسط قارچ هایی ایجاد می شوند که آسپرژیلوس نام دارد. درصد کمی از عفونت های قارچی گوش خارجی توسط موجودی به نام کاندیدا پدید می آید.
بهترین قطره برای قارچ گوش
قطره‌های ضد قارچ رایج برای عفونت گوش عبارتند از: کلوتریمازول، بوریک الکل و اسید استیک. انتخاب قطره ضد قارچ ممکن است به شدت عفونت و نوع خاصی از قارچ عامل آن بستگی داشته باشد. برای اطمینان از درمان موثر و جلوگیری از ایجاد مقاومت، استفاده از این داروها طبق تجویز یک متخصص گوش مصرف شوند.
درمان قارچ گوش
پاکیزه نگه داشتن گوش و کانال گوش از ترشحات و باقیمانده های پوسته ها در درمان قارچ گوش بسیار اهمیت دارد. بهتر است این کار در کلینیک تخصصی گوش انجام شود. انجام دادن آن در خانه ممکن است با عوارض جدی همراه باشد. پزشک ممکن است از ساکشن گوش (دستگاه مکش تخصصی ویژه گوش) یا ابزارهای ظریف معاینه گوش برای این کار استفاده کند.
وقتی گوش تمیز باشد قطره های گوش که توسط پزشک تجویز شده اند بهتر عمل می کنند. قطره های گوشی ضد قارچ بسیار متعدد هستند و پزشک بر اساس تجربه خود و وضعیت بیمار مناسب ترین آن را تجویز می کند. قطره گوشی کلوتریمازول یکی از این قطره هاست.
پزشک ممکن است برخی کرم های موضعی ضد قارچ را هم برای بخش های خارجی لاله گوش تجویز نماید.
اگر قارچ گوش نسبت به داروهای موضعی مانند قطره های گوشی ضد قارچ مقاوم باشد، داروهای خوراکی ضد قارچ تجویز می شود. افرادی که مشکلات کبدی دارند حتما به پزشک بگویند زیرا بهتر است از مصرف داروهای خوراکی ضد قارچ پرهیز نمایند.
نتیجه گیری
در حالی که قارچ گوش به طور کلی یک بیماری جدی در نظر گرفته نمی‌شود، اما موارد درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی مانند عفونت مزمن یا کاهش شنوایی شود. مراجعه فوری به متخصص گوش و رعایت اقدامات پیشگیرانه، برای مدیریت و کاهش تأثیر قارچ گوش ضروری است.
