ارتباط بین کم خونی و کم شنوایی
اگر کسی دچار فقر آهن باشد یعنی میزان آهن موجود در خون او یا ذخیره آهن بدن او یا هر دو کم باشد، ممکن است دچار کم خونی فقر آهن شود. کم خونی فقرآهن آثار بدی روی سلامتی بدن می گذارد. علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن در بسیاری از دستگاه های بدن دیده می شود. یکی از این دستگاه ها، سیستم شنوایی است. فقر آهن و کم شنوایی و همچنین کم خونی و سایر علائم دستگاه شنوایی با هم ارتباط تنگاتنگی دارند که در ادامه به آن پرداخته شده است.
آنچه در این صفحه می خوانید:
کم خونی فقر آهن و کم شنوایی
در یک پژوهش ثابت شد که افراد دچار کم خونی فقر آهن دو برابر بیشتر از افرادی که هیچ مشکل خونی ندارند، در معرض ابتلا به کم شنوایی و افت قدرت شنوایی هستند.
در این پژوهش که در دانشگاه ایالت پنسیلوانیا به انجام رسید، پژوهشگران پرونده های پزشکی بیش از 305 هزار نفر از افراد بین 21 تا 90 سال مورد بررسی قرار دادند. در این بررسی پژوهشی، آنها متوجه ارتباط بین کم خونی فقر آهن و کم شنوایی شدند. این پژوهشگران می گویند در قدم بعدی باید بیشتر در مورد تمام وجوه ارتباط بین کم خونی فقر آهن و کم شنوایی ارزیابی انجام داد. همچنین باید بررسی کرد که آیا درمان کم خونی فقر آهن در رفع کم شنوایی تاثیر مثبتی دارد یا نه.
در این جا باید به یک نکته اشاره کرد: نتایج این پژوهش به این معنا نیست که به صورت الزامی کم خونی فقر آهن باعث ایجاد کم شنوایی می شود. ارتباط کم خونی فقر آهن و کم شنوایی یک همراهی است. این ارتباط حالت علت و معلولی ندارد. به عبارت دیگر، در این پژوهش ثابت شد کسانی که به کم خونی فقر آهن مبتلا هستند، دو برابر بیشتر ممکن است به کم شنوایی هم دچار شوند. الزاما خود کم خونی فقر آهن باعث افت شنوایی نمی شود. این پژوهش فقط یک همراهی بین این دو بیماری را ثابت می کند نه بیشتر.
برای اثبات ارتباط علت و معلولی بین کم خونی فقر آهن و کم شنوایی باید یک پژوهش پزشکی مفصل تر و بسیار دقیق تر طراحی شود.
اما ارتباط بین کمبود میزان آهن بدن و افت شنوایی فقط در این پژوهش مطرح نشده است. پژوهش های پزشکی دیگری هم پیش از این تحقیق به این ارتباط اشاره داشته اند.
در سال 2002 میلادی هم یک پژوهش دیگر منتشر شده که نشان می دهد کسانی که رژیم غذایی آنها کیفیت خوبی ندارد، از جمله این که غذای آنها حاوی مقدار آهن کافی نیست، بیشتر دچار مشکلات شنوایی می شوند. در این تحقیق نشان داده شده که رژیم غذایی نامناسب که نمی تواند مواد غذایی لازم و ریزمغذی مناسب را به بدن برساند، با کم شنوایی صداهای فرکانس بالا همراهی دارد. به عبارت دیگر، در مبتلایان به سوءتغذیه ی ریزمغذی ها از جمله فقر آهن در تست شنوایی سنجی آستانه شنوایی صداهای دارای فرکانس بالا، بیشتر است.
دلایل احتمالی ارتباط کم خونی فقر آهن و کم شنوایی
در گلبول های قرمز ماده ای وجود دارد که رنگ قرمز این سلول ها از آن ناشی می شود. این ماده هِموگلوبین نام دارد. یکی از عناصر اصلی که در هِموگلوبین به کار رفته، آهن است. هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون وظیفه انتقال اکسیژن از ریه ها به سراسر بدن را برعهده دارد.
یکی از حساس ترین بافت های بدن نسبت به میزان اکسیژن دریافتی، گوش داخلی است. برای این که سلول های مویی حساس در گوش داخلی بتوانند کار خود را بهترین نحو ممکن انجام دهند، باید جریان خونی که به این بافت می رسد، سرشار از اکسیژن باشد. بنابراین اگر خون رسانی به گوش داخلی دچار مشکل گردد یا میزان اکسیژن خون افت پیدا کند، احتمال کاهش شنوایی حسی عصبی (به دلیل اختلال در کارکرد گوش داخلی) بیشتر می شود.
در واقع، هنوز اطلاعات علمی دقیقی در دست نیست که نقش مستقیم آهن را در شنوایی نشان دهد. با وجود این، نقش اساسی میزان اکسیژن و گردش خون در کارکرد گوش داخلی و شنوایی محرز است. گوش داخلی نسبت به میزان گردش خون و اکسیژن موجود در آن بسیار حساس است و هر گونه اختلال در آن می تواند باعث مشکلات و علائمی در این سیستم شود.
سلول های مویی حساس که در گوش داخلی قرار دارند، به میزان اکسیژن دریافتی بسیار وابسته هستند. این سلول ها نقش حیاتی در شنیدن دارند و امواج مکانیکی دریافتی از گوش میانی را در گوش داخلی به سیگنال الکتریکی تبدیل می کنند. این سیگنال ها به رشته های اعصاب شنوایی منتقل می گردد.
اگر کمبودی در اکسیژن دریافتی در گوش داخلی پیش بیاید، دو احتمال وجود دارد:
- آسیب به سلول های مویی حساس
- مرگ سلول های مویی در صورت تداوم کمبود اکسیژن
اگر میزان و مدت کمبود اکسیژن در گوش داخلی در حدی باشد که فقط سلول های مویی آسیب ببینند، در کار تبدیل امواج صوتی به امواج عصبی اختلال به وجود می آید. در نتیجه، ارسال سیگنال های عصبی شنوایی از گوش داخلی به مغز با مشکل رو به رو می شود. در چنین حالتی فرد دچار کم شنوایی یا علائم دیگری مانند وزوز گوش می گردد.
اگر اکسیژن رسانی به گوش داخلی برای مدت طولانی یا به میزان شدیدی دچار اختلال شود، احتمال مرگ تعدادی از سلول های حساس شنوایی در گوش داخلی یا همان سلول های مویی وجود دارد. میزان کاهش قدرت شنوایی یا افت شنوایی در فرکانس های خاص به این بستگی دارد که کدام گروه از این سلول ها و به چه تعدادی نابود شده باشند.
چنین به نظر نمی رسد که کم خونی فقر آهن در کاهش شنوایی انتقالی تاثیری داشته باشد، اگرچه باید منتظر نتایج پژوهش های پزشکی آینده بود.
چه کسی دچار کم خونی فقر آهن می شود؟
کم خونی فقر آهن بسیار تدریجی به وجود می آید. به همین دلیل، افراد زیادی (به ویژه زنان و کودکان) به آن مبتلا هستند اما متوجه علائم خود نیستند.
در ابتدای استقرار فقر آهن، فرد هیچ نشانه یا علامتی ندارد. به تدریج و با کمبود بیشتر آهن، خستگی ظاهر می شود. در صورت تداوم فقر آهن کم خونی با تپش قلب و کم آوردن نفس و گاهی درد قفسه سینه بارز می شود.
هر کسی در معرض فقر آهن و کم خونی ناشی از آن قرار دارد. دختران و بانوان در سنین باروری بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند زیرا مقداری خون را در طول پریود ماهانه از دست می دهند. همچنین زنان باردار به دلیل تغییراتی که در دستگاه گردش خون آنها رخ می دهد، به آهن زیادی نیاز دارند. اگر آهن مورد نیاز زنان باردار تامین نشود، احتمال بروز فقر آهن و کم خونی فقر آهن در آنها بسیار بالاست.
کودکان برای رشد و نمو به آهن زیادی نیاز دارند. به همین دلیل، عدم توجه به برنامه غذایی آنها یا عدم مصرف مکمل آهن می تواند به فقر آهن منجر شود. همچنین افراد سالمند بیشتر در معرض فقر آهن قرار دارند. اکثر این افراد مقادیر اندکی خون را از طریق دستگاه گوارش از دست می دهند. اگر تغذیه آنها مناسب نباشد و مکمل آهن دریافت نکنند، احتمال کم خونی فقر آهن در آنها زیاد خواهد بود.
دقت شود که کم خونی ممکن است در اثر مشکلات دیگر به وجود آید. به عنوان نمونه، برخی از انواع کم خونی در اثر مسائل ارثی به وجود می آید مانند کم خونی ناشی از تالاسمی. این افراد کمبود آهن ندارند و مصرف مکمل آهن به درمان کم خونی آنها کمک نمی کند.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش مبتلایان به انواع کم شنوایی در کلینیک خود واقع در تهران هستند.
سلام و دورود مقاله جالبی بود واقعا من خودم فک نمی کردم بین کم خونی و ناشنوایی ارتباط باشه و این دوتا اصلا ربطی بهم داشتن باشن. ممنون
سلام بر شما بزرگواران و عزیزان !!! من مرد ۶۱ ساله ام و
دوساله که تحت درمان بخاطر پسوریازیس گسترده و آرتریت روماتوئید پسوریاتیک قرار گرفته ام !!! بعد از برگشتن از جبهه شدیداً سوت گوش داشتم که با مراقبت از صدای شدید و داروی کاربامازپین خیلی خوب شده بودم ولی ۱۵ ماهه که سوت ممتد شدید در یک گوش و بطور ملایم‌تر مثل گوش راستم ؛؛ گوش چپم هم درگیره !!! نمی‌دونم از کجاست ؟ شاید در اثر بمب های صوتی بسیجی‌ها در آنروز که داروخانه رفته بودم و غقلتا زدن و شدیداً حالم بدشد ازون موقع گرفتار گوش شدم یا چیز دیگری ست ؟! خانم دکتر فرمودند که کاربامازپین ممکنه در کم خونی کوثر باشه بخاطر مصرف مزمنش و ۵۰ درصد کمش کرد ولی سودی نکرده !!! حدود سه ماهه که کمش کرده !!! من سالها گرفتار مصرف شدید تریاک ۲۵ گرم در روز بودم که با شربت تریاک ترک کردم !! نمی‌دونم ممکنه از مصرف سه ساله ی شربت بوده باشه !!؟؟ بوالله اگر اهل و عیال گردنم نبود توی همون جبهه خودمو خلاص میکردم و پایان خدمت خودمو درست میکردم و یشما نازنینان هم بمدت چهل سال اذیت نمی‌کردم !!! مرده شور منو ببره !! آدم بی عقل البته دین و توحید سرش نمیشه !!! عذر میخواهم!!! اگر ممکنه با ایمیلم با من تماس بگیرید
اینطور نمیشه اظهار نظر کرد بایدبررسی و معاینه بشه