نقش و تاثیر گفتار درمانی در کم شنوایی
وقتی صحبت از درمان ناشنوایی به میان می‌آید، توجه افراد بیشتر به سوی کاشت حلزون گوش و سمعک و سایر درمان‌ها معطوف می‌شود. کمتر کسی به گفتار درمانی ناشنوا، بازی درمانی برای کودکان کم شنوا و به طور کلی، آموزش کودکان کم شنوا توجه می‌نماید.
در این نوشتار ابتدا به بررسی گفتار درمانی و کم شنوایی پرداخته شده است. در ادامه به گفتار درمانی کودکان کاشت حلزون و گفتار درمانی کودکان ناشنوا به عنوان بخشی از توانبخشی کودکان کم شنوا اشاره خواهد شد.
گفتار درمانی چیست؟
این نوع از درمان به فرد یا کودک کمک می‌کند که مهارت‌های زبانی و سخن گفتن او بهتر شود. با گفتار درمانی می‌توان موارد زیر را در افراد کودک و بزرگسال بهبود بخشید:
- مهارت‌های زبانی
- تولید اصوات و صداها
- فهم گفتاری
- روان صحبت کردن
- شفاف و واضح حرف زدن
- بیان منظور خود
کارشناس گفتار درمانی برای رسیدن به این اهداف چه کار می‌کند؟
آسیب شناسی گفتار و زبان مهم‌ترین وظیفه کارشناس گفتار درمانی به شمار می‌رود. او وضعیت سخن گفتن فرد را ارزیابی می‌کند، مشکلات او را تشخیص می‌دهد و نسبت به درمان و بهبود اختلالات گفتاری و مشکلات ارتباطی اقدام می‌نماید.
گفتار درمانی می‌تواند به یک کودکی که در یادگیری کند است، کمک نماید. به همین ترتیب، گفتار درمانی در بزرگسالان هم می‌تواند مشکلات گفتاری ناشی از بیماری یا سوانح را کاهش دهد. بنابراین مشاهده می‌کنید که پزشک معالج ممکن است به دلایل گوناگونی، بیمار خود را به کارشناس گفتار درمانی ارجاع دهد. یکی از مهم‌ترین دلایل ارجاع افراد به گفتار درمانی کم شنوایی است.
کم شنوایی چقدر شایع است؟
افراد در هر رده سنی که باشند، ممکن است دچار کم شنوایی شوند. انجمن ناشنوایی آمریکا آماری در این زمینه ارائه داده است که در زیر با شما به اشتراک گذاشته می‌شود:
- در حدود 48 میلیون آمریکایی به درجاتی از کم شنوایی دچار هستند
- از هر 1000 نوزاد متولد شده در آمریکا دو یا سه نفر در یک یا هر دو گوش خود، نا شنوایی مادرزادی را تجربه می‌کنند
- در بین هر 5 نوجوان آمریکایی یکی به کم شنوایی مبتلاست
یکی از مهم‌ترین راه‌های کمک به این افراد، انجام گفتار درمانی است. گفتار درمانی ناشنوا باعث بهبود کیفیت زندگی وی می‌شود. کارشناس گفتار درمانی با تداخل‌های موثر خود باعث بهبود صوت، ادای واژه‌ها، و روانی گفتار می‌گردد. به طور معمول، همکاری نزدیک کارشناس گفتار درمانی و کارشناس شنوایی سنجی باعث طرح یک برنامه درمانی بسیار کارآمد برای افراد کم شنوا می‌شود.
چگونه گفتار درمانی به افراد کم شنوا کمک می‌کند؟
گفتار درمانی برای بهبود کیفیت زندگی افرادی به کار می‌رود که دچار مشکلات ارتباطی هستند. سکته مغزی، ضربه مغزی و عقب افتادگی ذهنی از مهم‌ترین عللی به شمار می‌روند که ارتباط فرد را تحت الشعاع قرار می‌دهند. یکی دیگر از گروه‌هایی که دچار مشکلات ارتباطی با سایرین می‌شوند، مبتلایان به کم شنوایی هستند.
شاید نقش و مسئولیت کارشناس گفتار درمانی هنگام درمان مبتلایان به کم شنوایی نسبت به سایر بیماران کمی متفاوت باشد. به عبارت دیگر، لازم است کارشناس گفتار درمانی که با افراد مبتلا به کم شنوایی کار می‌کند، آموزش‌های بیشتری در زمینه کار با این افراد دیده باشد.
انجمن گفتاری زبانی- شنوایی آمریکا (ASHA) نقش‌های زیر را در درمان افراد مبتلا به کم شنوایی برای گفتار درمانی قائل است:
- درک این که کم شنوایی چگونه ارتباط افراد کم شنوا با سایرین را مختل می‌نماید
- کار با افراد مبتلا به کم شنوایی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی فرد و بهینه سازی نتایج درمانی مانند گفتار درمانی کودکان کاشت حلزون
- گزینش، آموزش و تمرین استراتژی و تکنیک مناسب ارتباطی برای هر بیمار
- ارائه خدمات گفتار درمانی نه تنها به بیماران مبتلا به کم شنوایی بلکه جهت آموزش و توجیه خانواده و همراهان بیمار
- ارزیابی و ثبت پیشرفت وضعیت ارتباطی بیمار با استفاده از تمرین‌های ویژه
- معرفی و ارزیابی راه‌های گوناگون ارتباطی برای هر بیمار
بدون تردید افراد مبتلا به کم شنوایی با موانع گوناگونی در راه برقراری ارتباط با دیگران مواجه هستند. کارشناس گفتار درمانی به این افراد آموزش می‌دهد که چگونه برخی از این موانع را پشت سر بگذارند و ارتباط کارآمدتری با دیگران داشته باشند. همان گونه که پیش از این عنوان شد، همه افراد در هر سنی ممکن است به گفتار درمانی نیاز داشته باشند. گفتار درمانی کودکان ناشنوا، بزرگسالان و حتی سالمندان بخشی از کارهای روزمره این کارشناسان به شمار می‌آید.
نقش گفتار درمانی در آموزش کودکان کم شنوا
نونهالان و کودکانی که به ناشنوایی یا کم شنوایی مبتلا هستند، از خدمات گفتار درمانی بهره فراوانی می‌برند. نه تنها کودکان کم شنوا، بلکه خانواده آنها هم به خدمات گفتار درمانی به شدت نیاز دارند. به طور خلاصه، گفتار درمانی در کودکان کم شنوا با مزایای زیر همراه خواهد بود:
- کمک به والدین برای مدیریت بهتر سمعک یا کاشت حلزون در کودکان کم شنوا: سمعک و کاشت حلزون به نونهالان و کودکان کم شنوا یا نا شنوا کمک می‌کند تا صداها را بشنوند و درک کنند. در کودکان این امر اهیمت بسیار زیادی دارد زیرا مغز کودکان هنوز در مرحله رشد و نمو است. در حالی که کارشناس شنوایی سنجی روی تنظیم کردن دقیق دستگاه و بهتر شدن قدرت شنوایی کودک تمرکز دارد، گفتار درمانی به خانواده‌ها کمک می‌کند که بتوانند به طور تمام وقت از این دستگاه استفاده کنند و ارتباط کودک با محیط اطراف را بهبود بخشند.
- شیوه گفتار درمانی متناسب با سن کودک: کودکان و نونهالان هر سنی از شیوه خاصی از گفتار درمانی بهره می‌برند. کارشناس گفتار درمانی باید با گزینش شیوه مناسب، هر کودک را به انجام تمرین‌های لازم تشویق نماید. اگر کودک به روش گفتار درمانی واکنش مثبت نشان دهد، تاثیر آن در بهبود ارتباط بیمار بیشتر خواهد بود.
- کمک به خانواده ها در به کار گیری روش های ارتباطی: هر کودک و هر خانواده منحصر به فرد هستند. کارشناسان گفتار درمانی با خانواده‌ها درباره توصیه‌های ارتباطی گوناگون صحبت می‌کنند. این روش‌های ارتباطی به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند این که کودک از سمعک یا کاشت حلزون گوش استفاده می‌کند، یا برنامه درمانی کنونی کودک چیست یا این برنامه در آینده قرار است چگونه تغییر کند. به عنوان نمونه، شاید یک نونهال کم شنوا هم اکنون از سمعک استفاده می‌کند اما قرار است در آینده تحت عمل جراحی کاشت حلزون گوش قرار گیرد. کارشناس گفتار درمانی باید نسبت به این که آیا روش به کار گرفته شده موثر بوده است یا خیر، حساس باشد. بدین ترتیب، بهتر می‌توان توصیه‌های درمانی بعدی برای گفتار درمانی را ارائه نمود. همدردی و همراهی کارشناس گفتار درمانی با بیمار و خانواده او تاثیر بسزایی در موفقیت این روش درمانی خواهد داشت.
- انعطاف پذیری روش‌های درمانی گفتار درمانی: یکی از مزایای گفتار درمانی در انعطاف پذیری روش‌های درمانی آن است. انرژی و تمرکزی که هر کودک برای گفتار درمانی از خود بروز می‌دهد، قابل پیش بینی نیست. حتی ممکن است انرژی و تمرکز هر یک در هر جلسه گفتار درمانی با جلسه بعدی فرق داشته باشد. انعطاف پذیری برنامه‌های گفتار درمانی در هر جلسه در موفقیت آن، نقش مهمی ایفا می‌کند. خانواده کودک هر جلسه با دغدغه‌ها و پرسش‌های تازه‌ای از در وارد کلینیک گفتار درمانی می‌شوند. اگر پاسخ آنها با حوصله داده شود، پیشرفت بهتر نتایج درمانی در درازمدت نمایان خواهند شد.
هر تداخل درمانی برای توانبخشی کودکان کم شنوا می‌تواند در رسیدن به اهداف درمانی و بهبود ارتباط آنها سال‌ها بعد و در سنین نوجوانی و بزرگسالی تاثیر زیادی داشته باشد. گفتار درمانی با نقش درمانی برای کودک کم شنوا و همچنین نقش مشورتی برای والدین او، بسیار مفید خواهد بود. با گفتار درمانی کودک خواهد توانست در آینده از عهده چالش‌های روزمره زندگی خود بر بیاید.
نقش گفتار درمانی در بهبود نوجوانان کم شنوا
صدای بلند و زیاد مهم‌ترین عاملی به شمار می‌رود که در سنین نوجوانی باعث کم شنوایی افراد می‌شود. این کم شنوایی می‌تواند سرآغازی برای کاهش شنوایی به دنبال افزایش سن باشد. چنین انواع کم شنوایی هم می‌توانند ارتباط فرد با سایرین را تحت تاثیر خود قرار دهد.
برخی از دیگر علل کم شنوایی در سنین نوجوانی به شرح زیر هستند:
- عفونت گوش خارجی یا عفونت کانال گوش
- تومورهای خوش خیم گوش
- اختلالات ژنتیک
- برخی داروها که با حالت سمی (ototoxicity) برای گوش همراه هستند و کم شنوایی یکی از عوارض آنها به شمار می‌آید
- ضربه مغزی
- عفونت‌های ناشی از باکتری به ویژه در گوش میانی
- مشکلات عروقی و کم رسیدن خون به نواحی حساس شنوایی
گفتار درمانی در بزرگسالان
گفتار درمانی در بزرگسالان مبتلا به کم شنوایی هم می‌تواند به بهبود ارتباط آنها با سایرین بینجامد. ارتباط خوب با دیگران باعث افزایش اعتماد به نفس، سلامت ذهنی و روانی بیشتر، احساس امنیت و استقلال فردی خواهد شد.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش،حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به کم شنوایی هستند. خواهشمند است برای دریافت اطلاعات بیشتر با کلینیک ایشان واقع در تهران تماس حاصل نمایید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22366-speech-therapy
https://www.parents.com/kids/development/learning-disabilities/what-is-speech-therapy/
https://speechpathologymastersprograms.com/resources/slp-hearing-impaired-patients/#:~:text=Speech%20pathologists%20use%20speech%20therapy,create%20treatment%20plans%20for%20patients.