یکی از دلایل ابتلا به اوتیت خارجی، معمولاً در اثر باقی ماندن آب در مجرای گوش خارجی ایجاد می شود که منجر به عفونت باکتریایی یا قارچی می شود. این عارضه اغلب به عنوان “گوش شناگر” شناخته می شود. طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، از هر 123 نفر در سراسر جهان، یک نفر به عفونت گوش شناگر مبتلا می شود. شیوع این بیماری در شناگران و افرادی که به فعالیت های آبی می پردازند؛ بیشتر است. هنگامی که بیمار با علائم اوتیت خارجی، مانند درد گوش، خارش، قرمزی، یا ترشحات گوش مراجعه می کند؛ یک معاینه کامل برای تشخیص عفونت گوش شناگر انجام می شود.
سپس با توجه به علت آن، داروهای مناسب تجویز می شوند. یکی از داروهایی که نتایج مثبتی در آزمایشات بالینی عفونت گوش شناگر نشان داده؛ OtoDex است. این قطره ترکیبی حاوی دگزامتازون و اسید استیک که به کاهش التهاب و مبارزه با عفونت در کانال گوش کمک می کند. علاوه بر این، شست و شوی گوش، به دلیل حذف آب و عفونت از کانال گوش، در روند درمان موثر است.
تعریف عفونت گوش شناگر
گوش شناگر (swimmer’s ear) عفونتی است در مجرای گوش بیرونی. عفونتی که از پرده گوش تا قسمت بیرونی سر را در بر می‌گیرد. این عفونت اغلب توسط آبی ایجاد می‌شود که بعد از شنا در گوش باقی می‌ماند و محیط مرطوبی را ایجاد کرده تا به رشد باکتری‌ها کمک مکند. فرو کردن انگشت، گوش پاک کن، یا اشیاء دیگر در گوش؛ علاوه بر آسیب زدن به لایه نازک پوست داخلی که مجرای گوش را پوشش می‌دهد؛ می‌تواند منجر به بیماری گوش شناگر نیز بشود.
گوش شناگر، آماس و تورم گوش خارجی (otitis externa) نیز نامیده می‌شود. رایج‌ترین علت این عفونت، باکتری‌هایی است که به پوست داخل مجرای گوش هجوم می‌برند. گوش شناگر را معمولا می‌توان با قطره گوش درمان کرد. باید توجه داشت که درمان سریع عفونت گوش شناگر، می‌تواند به پیشگیری از عوارض و عفونت‌های جدی‌تر کمک کند.
این عارضه بیشتر در میان کودکان و نوجوانان دیده می شود، اگرچه بزرگسالان نیز می توانند به این مشکل مبتلا شوند. آمار ها نشان می دهند که حداقل 10% از جمعیت کره زمین، حداقل برای یکبار در طول زندگی خود به عفونت گوش شناگر مبتلا شده اند.
عفونت گوش شناگر چگونه روی می‌دهد؟
اگر به بیماری گوش شناگر مبتلا هستید، سیستم دفاعی طبیعی گوش‌تان از کار افتاده است. شرایطی که می‌تواند سیستم دفاعی گوش را تضعیف کرده و رشد باکتری‌ها را افزایش دهد شامل این موارد می‌شود:
- رطوبت بیش از حد در گوش؛ تعریق شدید، هوای مرطوب طولانی‌مدت یا آبی که در گوش پس از شنا یا استحمام باقی می‌ماند، می‌تواند محیطی مطلوب برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند.
- خراشیدگی یا آزردگی در مجرای گوش؛ پاک کردن گوش با گوشپاککن یا سنجاق مو، خراشیدگی داخل گوش به دلیل فرو کردن انگشت، یا قرار دادن هدفون یا سمعک بر روی گوش می‌تواند باعث شکستگی‌های کوچک در پوست شود که رشد باکتری‌ها را به دنبال دارد.
- واکنش‌های حساسیت‌زا؛ محصولاتِ مختص مو یا جواهرات می‌توانند موجب آلرژی و عوارض پوستی شوند که عفونت را افزایش می‌دهند.
علائم و نشانه‌های بیماری گوش شناگر
نشانه‌های بیماری گوش شناگر در ابتدا، خفیف هستند. اما در صورتی که عفونت درمان نشود یا گسترش پیدا کند؛ این نشانه‌ها می‌توانند تشدید شوند. پزشکان اغلب مراحل پیشرفت گوش شناگر را در سه دسته خفیف، متوسط و پیشرفته طبقه بندی می‌کنند.
علائم و نشانه‌های گوش شناگر خفیف
در مرحله خفیف، بیمار ممکن است احساس خارش در مجرای گوش داشته باشد، همراه با قرمزی ملایم در داخل گوش. ناراحتی خفیفی نیز ممکن است تجربه شود که با کشیدن لاله گوش یا فشار دادن زبانه‌ی کوچک جلوی آن، تشدید می‌شود. در این مرحله، گاهی مقدار کمی مایع شفاف و بی‌بو نیز از گوش خارج می‌شود.
علائم گوش شناگر متوسط
در این مرحله، خارش گوش شدیدتر می‌شود و میزان درد افزایش پیدا می‌کند. قرمزی ناحیه گوش بیشتر می‌شود و ممکن است مایعی از گوش ترشح شود. بیمار معمولاً احساس پُری درون گوش دارد که ممکن است ناشی از تورم، باقی‌ماندن چرک یا مایع در مجرا باشد. در برخی موارد، شنوایی کاهش می‌یابد یا صداها مبهم به گوش می‌رسند.
علائم و نشانه‌های گوش شناگر پیشرفته
در مراحل پیشرفته، درد شدیدتر می‌شود و ممکن است تا نواحی صورت، گردن یا حتی داخل سر نیز گسترش یابد. مجرای گوش به‌طور کامل مسدود می‌شود و قرمزی یا تورم به بخش بیرونی گوش نیز سرایت می‌کند. در این حالت، غدد لنفاوی ناحیه گردن ممکن است متورم شده و بیمار دچار تب شود.
عوامل خطرناک و موثر در ابتلا به بیماری گوش شناگر
عواملی که احتمال ابتلا به گوش شناگر را افزایش می‌دهند شامل شنا کردن در آب‌هایی با باکتری بالا، ورود آب آلوده به گوش، یا تمیز کردن تهاجمی گوش با گوشپاککن یا سایر اشیاء مشابه است. همچنین استفاده طولانی‌مدت از هدفون، سمعک یا ابزارهای مشابه نیز می‌تواند زمینه‌ساز این بیماری شود. حساسیت‌های پوستی یا تحریکات ناشی از استفاده جواهرات، اسپری مو یا رنگ مو نیز می‌توانند از دیگر عوامل مؤثر در بروز آن باشند.
عوارض بیماری گوش شناگر
معمولا بیماری گوش شناگر در صورتی که سریعا درمان نشود مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.
- کم‌شنوایی موقتی: ممکن است شنوایی مبهم شود که معمولا پس از پاکسازی عفونت‌ها بهتر می‌شود.
- عفونت طولانی‌مدت (آماس و تورم گوش خارجی مزمن): عفونت گوش بیرونی معمولا در صورتی مزمن تلقی می‌شود که علائم و نشانه‌ها برای بیش از سه ماه باقی بمانند. عفونت‌های مزمن در صورتی شایع‌تر هستند که شرایطی وجود داشته باشد که درمان را دشوار کند، مثلا سویه نادر باکتری‌ها، واکنش پوستی ناشی از آلرژی، واکنش آلرژیک به قطره‌های گوش آنتی‌بیوتیک، عارضه پوستی مانند درماتیت یا پسوریازیس، یا ترکیبی از عفونت باکتریایی و قارچی.
- عفونت عمقی بافت (سلولیت): گوش شناگر به ندرت می‌تواند به لایه‌های عمقی و بافت‌های پیوندی پوست گسترش یابد.
- آسیب به استخوان و غضروف (عفونت استخوان اولیه قاعده جمجمه): این یکی از عوارض نادر بیماری گوش شناگر است که هنگامی رخ می‌دهد که عفونت به غضروف گوش بیرونی و استخوان‌های بخش تحتانی جمجمه گسترش یابد، که این باعث درد شدید می‌شود. افراد مسن‌تر، افراد دارای دیابت یا افراد دارای ضعف سیستم ایمنی در معرض خطر بالای این عارضه هستند.
- عفونت گسترده‌تر: اگر گوش شناگر به عفونت استخوان قاعده جمجمه پیشرفته تبدیل شود، این عفونت می‌تواند گسترش یافته و بر سایر بخش‌های بدن مانند مغز یا اعصاب مجاور تاثیر بگذارد.
پیشگیری از بیماری گوش شناگر
برای پیشگیری از ابتلا به گوش شناگر این نکات را رعایت کنید:
- گوش‌هایتان را خشک نگه دارید؛ بعد از شنا یا حمام، گوش‌هایتان را کاملا خشک کنید. فقط گوش بیرونی‌تان را آهسته و به آرامی با یک حوله یا پارچه نرم خشک کنید.
- از قرار دادن اشیاء خارجی در گوش‌تان خودداری کنید؛ هرگز سعی نکنید به شدت گوش‌تان را بخارانید یا برای بیرون آوردن چرک گوش‌تان از چیزهایی مانند گوشپاککن، گیره کاغذ، یا سنجاق سر استفاده نکنید. استفاده از این وسایل می‌تواند باعث شود ماده به عمق بیشتری از مجرای گوش‌تان فرو برود، پوست نازک داخل گوش‌تان را آزرده کند، یا پوست را پاره کند.
- از گوش‌هایتان در مقابل مواد حساسیت‌زا محافظت کنید؛ هنگامی که در حال استفاده از محصولاتی همچون اسپری مو یا رنگ مو هستید، در گوش‌هایتان گلوله‌های پنبه بگذارید.
- بعد از عفونت یا جراحی گوش، احتیاط کنید؛ اگر به تازگی عفونت گوش داشته‌اید یا جراحی گوش انجام داده‌اید، قبل از شنا کردن با پزشک‌تان مشورت کنید.
تشخیص بیماری گوش شناگر
پزشکان معمولا می‌توانند بیماری گوش شناگر را طی یک بار ملاقات بیمار در مطب تشخیص دهند. اگر عفونت‌تان پیشرفته باشد یا ادامه بیابد، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشید.
مراحل تشخیص گوش شناگر
احتمالا پزشک بر اساس نشانه‌هایی که گزارش می‌کنید، سوالاتی که می‌پرسد، و یک بار معاینه در مطب، بیماری گوش شناگر را تشخیص خواهد داد. شاید در اولین ملاقات با پزشک، نیازی به تست آزمایشگاهی نداشته باشید. ارزیابی اولیه‌ی پزشک معمولا شامل این موارد خواهد شد:
- معاینه کردن مجرای گوش با یک ابزار دارای لامپ (اتوسکوپ). ممکن است مجرای گوش قرمز، متورم و پوسته پوسته به نظر برسد. یا ورقه‌هایی از پوست یا سایر چرک‌های باقیمانده در مجرای گوش وجود داشته باشند.
- معاینه گوش میانی (پرده گوش) برای اطمینان از اینکه پاره نشده یا آسیب ندیده باشد. اگر به نظر برسد که پرده گوش مسدود است؛ پزشک با یک دستگاه بادکش کوچک یا ابزاری که در انتهایش حلقه یا قاشقکِ کوچکی وجود دارد، مجرای گوش را پاکسازی خواهد کرد.
- اگر پرده گوش‌تان آسیب دیده یا پاره شده است، پزشک احتمالا شما را به یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع خواهد داد. این متخصص، گوش میانی‌تان را معاینه خواهد کرد تا تشخیص دهد که آیا آنجا مکان اصلی عفونت است یا خیر. این معاینه به این دلیل مهم است که بعضی از درمان‌هایی که عفونت مجرای گوش بیرونی را هدف‌گیری می‌کنند برای درمان گوش میانی، مناسب نیستند.
- اگر عفونت‌تان به درمان پاسخ نمی‌دهد، ممکن است پزشک در جلسه بعدی از جرم یا چرک باقیمانده در گوش‌تان نمونه‌برداری کند و آن را به آزمایشگاه بفرستد تا میکروارگانیسمی که موجب عفونت‌تان شده است را شناسایی کند.
درمان بیماری گوش شناگر
هدفِ درمان این است که عفونت متوقف شده و مجرای گوش التیام پیدا کند. در ادامه به برخی از راه های درمان گوش شناگر اشاره می کنیم.
پاکسازی
پاکسازی مجرای گوش بیرونی برای کمک به جاری شدن قطره گوش به تمام نواحی دارای عفونت، لازم و ضروری است.
پزشک از یک دستگاه مکش یا کورت گوش استفاده خواهد کرد تا چرک، توده‌های جرم گوش، پوست‌های ورقه‌ورقه، و سایر چرک‌های باقیمانده را پاکسازی کند.
داروهایی برای عفونت
برای اکثر مواردِ گوش شناگر، پزشک قطره گوشی را تجویز خواهد کرد که بر اساس نوع و جدی بودن عفونت، ترکیبی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی زیر می‌باشد:
- محلول اسیدی برای کمک به احیای مجدد محیط آنتی‌باکتریال طبیعیِ گوش
- استروئید برای کاهش التهاب
- آنتی‌بیوتیک برای مبارزه با باکتری‌ها
- داروی ضد قارچ برای مبارزه با عفونت ایجاد شده توسط قارچ
برای خواندن و فهمیدن بهترین روش مصرف قطره گوش با ما همراه باشید. اگر مجرای گوش‌تان کاملا بر اثر تورم، التهاب یا چرکِ بسیار زیاد مسدود شده است، ممکن است پزشک یک گلوله پنبه یا نوار پانسمان را در گوش‌تان فرو کند تا آن را خشک کرده و به فرو بردن دارو به داخل مجرای گوش‌تان کمک کند. اگر عفونت‌تان پیشرفته‌تر است یا قطره گوش رفع نمی‌شود، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی تجویز کند.
گوش موج سوار، یکی دیگر از بیماری های مرتبط با شناگران است. اگزوستوز کانال گوش خارجی، یک عارضه پزشکی است که به دنبال رشد غیرعادی استخوانی در کانال گوش، ایجاد می‌شود و می‌تواند دلایلی همچون تماس مکرر با آب سرد و باد داشته باشد. به همین دلیل، در میان افرادی که ورزش‌های آبی انجام می‌دهند؛ مانند موج‌سواران و شناگران، رایج‌تر است.
داروهایی برای درد
ممکن است پزشک توصیه کند که آزردگی و ناراحتی ایجاد شده به علت گوش شناگر را با مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا استامینوفن تسکین دهید. اگر دردتان شدید است یا گوش شناگرتان پیشرفته‌تر است، ممکن است پزشک دارویی قوی‌تر برای تسکین درد تجویز کند. mayoclinic
چه موقع باید درمان بیماری گوش شناگر را آغاز کنیم؟
حتی اگر علائم یا نشانه‌های خفیفی از گوش شناگر دارید، با پزشک تماس بگیرید. در صورتی که هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را دارید، فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:
-
- درد شدید
- تب
ذکر این نکته ضروری است که هرگونه دستکاری غیر اصولی ممکن است باعث تشدید بیماری گوش شناگر و حتی وقوع تاول گوش شود. دکتر علی کوهی فوق تخصص جراحی گوش حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا، آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به گوش شناگر و هر بیماری مربوط به گوش در کلینیک خود واقع در تهران هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت تماس بگیرید.
سیستم‌های دفاعی طبیعی گوش
مجرای گوش بیرونی، یک سیستم دفاعی طبیعی دارد که آن را تمیز کرده و از عفونت پیشگیری می‌کند.
ویژگی‌های پیشگیرانه شامل موارد زیر می‌شوند:
- غددی که یک ماده چسبناک (جرم گوش ear wax) تولید می‌کنند. این ترشحات، نوار نازک و ضد آبی را بر روی پوست داخل گوش تشکیل می‌دهند. جرم گوش، کمی اسیدی بوده که این خاصیت به جلوگیریِ بیشتر از رشد باکتری کمک می‌کند.
- پوست سالم سد دفاعی مهمی در مقابل نفوذ عوامل بیماری زا است. بهمین دلیل دستکاری و زخمی کردن پوست جزو علل شایع عفونت‌های گوش خارجی است.
- غضروفی که تا حدی مجرای گوش را پوشش می‌دهد. این غضروف کمک می‌کند تا اجسام بیگانه به مجرای گوش وارد نشوند.
بعد از تایید دکتر از اینکه بیماری شما، عفونت گوش شناگر هست؛ باید طبق دستورالعمل پزشک تحت درمان قرار بگیرید. همچنین از انجام کارهایی که به مجرای خارجی گوش شما آسیب می زنند؛ دوری کنید. بدین ترتیب، احتمال بروز دوباره عفونت گوش را تا حد زیادی کاهش می دهید. لازم به ذکر است که حتما علائمی مثل تب، ترشح انواع مایعات، التهاب و خارش گوش را جدی بگیرید و در سریع ترین زمان ممکن نزد دکتر بروید. عوارض درمان نکردن عفونت گوش خارجی در کمترین حالت، کم شنوایی و پاره شدن پرده گوش؛ و در خطرناک ترین حالت، آسیب به مغز و جمجمه است. پس وقت را تلف نکنید. اگر سوالی دارید، در کامنت ها بپرسید؛ تا از جواب دکتر کوهی بهره مند شوید.
2 دیدگاه دربارهٔ «علل ایجاد و راه‌های درمان بیماری گوش شناگر | خلاص شدن از عفونت گوش شناگر»
سلام ممنون بابت لطلاعات مفیدی که در اختیار قرار میدین مقاله خوبی بود خلاصه و مفید.
سلام ممنون از همراهی شما