آلرژی فصلی و کم شنوایی | آیا حساسیت فصلی باعث کاهش شنوایی میشود؟

آلرژی فصلی و کم شنوایی می‌توانند به‌صورت غیرمنتظره‌ای به هم مرتبط باشند؛ حساسیت فصلی، با علائمی مثل عطسه، خارش چشم و گرفتگی بینی شناخته می‌شود؛ اما گاهی اثراتش فراتر از این‌هاست و به گوش و سیستم شنوایی آسیب می‌رساند! طبق آمار، حدود 20 درصد از افراد مبتلا به آلرژی فصلی، علائم شنوایی مانند پری گوش یا کاهش موقت شنوایی را تجربه می‌کنند. این پدیده اغلب به دلیل التهاب در مجاری گوش میانی رخ می‌دهد و می‌تواند موقتی یا در موارد نادر، نشانه‌ای از آسیب جدی‌تر باشد. در این مقاله از سایت دکتر کوهی، متخصص گوش، حلق و بینی، چگونگی تأثیر کم شنوایی فصلی را بررسی می‌کنیم و راهکارهایی برای پیشگیری و درمان ارائه می‌دهیم.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در برخی شرایط، واکنش‌های آلرژیک با ایجاد التهاب در مجاری مرتبط با گوش میانی، شنوایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. البته این کاهش شنوایی اغلب موقتی است؛ اما در مواردی می‌تواند نشانه‌ای از آسیب عمیق‌تر باشد که به بررسی توسط متخصص، نیاز دارد.  در این مقاله از سایت دکتر کوهی، به صورت علمی بررسی می‌کنیم که چگونه آلرژی فصلی، عملکرد طبیعی گوش را مختل می‌کند و آیا این پدیده منجر به کم‌شنوایی می‌شود یا خیر.

چرا آلرژی روی شنوایی تاثیر میگذارد؟

آلرژی فصلی، نوعی واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن، در برابر موادی است که در حالت عادی بی‌ضررند، مانند گرده گل‌ها، گردوغبار یا قارچ‌های معلق در هوا. این واکنش باعث ترشح موادی مانند هیستامین می‌شود که مواردی مانند التهاب، تورم بافت‌ها، تولید بیش‌ازحد مخاط و احتقان مجاری تنفسی را بروز می‌دهد. اگرچه این علائم اغلب با چشم‌ها، بینی و گلو مرتبط‌اند؛ اما گوش‌ها نیز به‌ویژه گوش میانی، تحت تاثیر این واکنش‌ها قرار می‌گیرند.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های آسیب‌پذیر در این شرایط، شیپور استاش است؛ مجرایی باریک که گوش میانی را به پشت بینی و حلق، متصل می‌کند و وظیفه آن، تنظیم فشار هوا درون گوش میانی و تخلیه ترشحات آن است. هنگام بروز آلرژی، این مجرا به دلیل التهاب مخاطی متورم یا مسدود می‌شود. در نتیجه، فشار در گوش میانی متعادل نمی‌ماند و فرد احساس گرفتگی یا پری در گوش دارد، درست شبیه زمانی که در هواپیما هستیم یا به ارتفاعات می‌رویم.^{Assessment of Hearing in Individuals with Allergic Rhinitis}

دکتر جیمز استینکل، متخصص آلرژی در دانشگاه پنسیلوانیا، می‌گوید:

آلرژی‌های فصلی می‌توانند با ایجاد التهاب در مجاری گوش، عملکرد شنوایی را مختل کنند؛ این اثر اغلب موقتی است، اما بی‌توجهی به آن خطرناک است!

اگر انسداد شیپور استاش ادامه‌دار باشد، مایعی در گوش میانی جمع می‌شود که محیط مناسبی، برای رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها فراهم می‌کند و به اوتیت میانی (عفونت گوش میانی) می‌انجامد. این عفونت علاوه بر درد، در صورت عدم توجه به درمان به موقع، موجب کاهش شنوایی موقت یا حتی پایدار می‌شود.

از طرف دیگر، واکنش‌های آلرژیک گاهی بر گوش داخلی نیز تاثیر می‌گذارند. هرچند نادرتر، اما التهاب مزمن عملکرد سلول‌های مویی مسئول انتقال امواج صوتی به سیگنال‌های عصبی را مختل می‌کند. در این حالت، فرد دچار وزوز گوش، نوسانات شنوایی یا اختلال در درک دقیق صداها می‌شود.

شرایط محیطی نیز در شدت این علائم موثر است. زندگی در مناطق شهری و صنعتی که با آلودگی هوا و سلامت گوش رابطه مستقیم دارند، واکنش‌های آلرژیک را تشدید می‌کند و به مرور زمان، موجب افزایش اختلالات شنوایی، در افراد حساس می‌شود.

در مجموع، رابطه بین آلرژی و شنوایی کاملا علمی و ثابت‌شده است. حتی اگر کاهش شنوایی به شکل موقت باشد، نادیده‌گرفتن آن زمینه‌ساز آسیب‌های ماندگارتر خواهد شد. تشخیص زودهنگام، بررسی دقیق علائم و استفاده از ابزارهای تخصصی مانند ادیومتری برای سنجش شنوایی، گام‌هایی ضروری در پیشگیری از مشکلات جدی‌تر به شمار می‌آیند.

علائم کم‌شنوایی ناشی از آلرژی

کاهش شنوایی ناشی از آلرژی، در اکثر اوقات تدریجی و موقتی است و اغلب با سایر علائم آلرژیک همراه می‌شود. این نوع کم‌شنوایی نتیجه التهاب در گوش میانی یا انسداد مجرای شیپور استاش است.

احساس پری یا فشار در گوش

یکی از نخستین نشانه‌ها، حس پری یا سنگینی در یک یا هر دو گوش است. این حالت بیشتر زمانی رخ می‌دهد که شیپور استاش که مسئولیت تعادل فشار هوا در گوش میانی را بر عهده دارد؛ به دلیل التهاب ناشی از آلرژی مسدود شود. این احساس با کاهش وضوح صدا و سنگینی سر همراه خواهد بود.

دکتر سارا تامپسون، متخصص گوش و حلق و بینی، اظهار می‌کند:

انسداد شیپور استاش در آلرژی فصلی، شایع‌ترین علت احساس پری گوش است و می‌تواند به کاهش موقت شنوایی منجر شود.

کاهش شنوایی موقت

افراد ممکن است متوجه شوند که صداها کدر، مبهم یا دور به نظر می‌رسند. این کاهش شنوایی معمولا ناگهانی نیست و با گذشت زمان و شدت گرفتن علائم آلرژی، افزایش می‌یابد. گاهی هم شنوایی در یک گوش، بیشتر از گوش دیگر تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

زنگ زدن یا وزوز گوش(Tinnitus)

برخی افراد مبتلا به آلرژی فصلی، زنگ یا نویز مداومی در گوش خود احساس می‌کنند. این علامت زمانی ایجاد می‌شود که فشار یا التهاب، در نواحی اطراف گوش داخلی بر عملکرد شنوایی تاثیر بگذارد. هرچند این علامت می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد؛ اما در فصول آلرژیک شیوع آن بیشتر است.

نوسانات در شنوایی

در برخی موارد، فرد در طول روز یا در روزهای متوالی، تغییراتی در میزان شنوایی خود تجربه می‌کند. برای مثال، صبح‌ها کاهش شنوایی محسوس‌تر است و با گرم شدن بدن یا مصرف داروهای ضدآلرژی، بهبود می‌یابد. این نوسانات اغلب نشان‌دهنده اثر مستقیم التهاب‌های گذرا، بر سیستم شنوایی هستند.^{Hearing Assessment in Patients of Allergic Rhinitis}

علائم	توضیحات	راهکارها
احساس پری یا فشار در گوش	ناشی از انسداد شیپور استاش؛ شبیه گرفتگی گوش در هواپیما	استفاده از دکونژستانت‌ها؛ مراجعه به پزشک در صورت تداوم
کاهش شنوایی موقت	صداها مبهم یا کدر به نظر می‌رسند؛ معمولاً تدریجی	درمان آلرژی با آنتی‌هیستامین‌ها؛ بررسی با ادیومتری
وزوز گوش (Tinnitus)	نویز مداوم در گوش؛ ناشی از التهاب گوش داخلی	کاهش التهاب با دارو؛ مشاوره با متخصص در صورت شدت گرفتن
نوسانات در شنوایی	تغییرات شنوایی در طول روز یا فصول؛ مرتبط با شدت آلرژی	مصرف منظم داروهای ضدآلرژی؛ پیگیری پزشکی در صورت تداوم

همراهی با سایر علائم آلرژی

علائم شنوایی معمولا در کنار نشانه‌های دیگر مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش گلو یا گرفتگی سینوس‌ها بروز می‌کنند. این هم‌زمانی به تشخیص بهتر علت کم‌شنوایی کمک می‌کند و افت شنوایی را از مشکلات عصبی یا ناشی از افزایش سن متمایز می‌سازد.

در صورتی که این علائم بیش از چند روز ادامه پیدا کنند یا با درد، ترشح از گوش یا تب همراه شوند، احتمال عفونت یا سایر مشکلات جدی‌تر مطرح می‌شود. در چنین مواردی مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی و آشنایی با ادیومتری برای بررسی میزان و نوع کم‌شنوایی ضروری است.

درمان حساسیت فصلی و پیشگیری از آسیب شنوایی

مدیریت آلرژی فصلی نقش مهمی در کاهش علائم شنوایی مرتبط با آن دارد. هدف اصلی در درمان، کنترل التهاب و جلوگیری از تجمع مخاط در نواحی اطراف گوش میانی است. اگرچه کم‌شنوایی ناشی از آلرژی در بیشتر موارد موقتی است، عدم رسیدگی به موقع، زمینه‌ساز بروز عفونت یا اختلالات مزمن در سیستم شنوایی می‌شود.

درمان دارویی

رایج‌ترین روش‌های درمانی، شامل استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها، دکونژستانت‌ها (ضداحتقان‌ها)، اسپری‌های بینی و در برخی موارد، کورتیکواستروئیدهای استنشاقی هستند. این داروها با کاهش التهاب و باز کردن مجاری تنفسی و شیپور استاش، کمک می‌کنند تا فشار در گوش میانی تنظیم شود و عملکرد شنوایی به حالت طبیعی بازگردد.

اجتناب از عوامل محرک

پیشگیری همیشه موثرتر از درمان است. افرادی که سابقه آلرژی دارند، باید از قرار گرفتن در معرض گرده گیاهان، کپک‌ها و گرد و غبار در فصول پرخطر پرهیز کنند. استفاده از ماسک در روزهای آلوده یا گرده‌زا، بستن پنجره‌ها در زمان اوج گرده‌افشانی و استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا در خانه یا محل کار، به کنترل بهتر علائم کمک می‌کند.

مراقبت از گوش و پیگیری پزشکی

شست‌وشوی گوش بدون تجویز پزشک، توصیه نمی‌شود؛ زیرا در صورت وجود التهاب یا مایع پشت پرده گوش، ممکن است وضعیت را بدتر کند. چنانچه کاهش شنوایی بیش از چند روز ادامه داشته باشد یا با علائمی مانند وزوز گوش، سرگیجه یا درد همراه شود، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. در چنین مواردی، انجام تست‌هایی مانند ادیومتری، ارزیابی دقیق‌تری از سلامت شنوایی ارائه می‌دهد. برای مثال، نقش خواب در سلامت گوش نیز ممکن است نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد.

آلرژی فصلی و کم شنوایی، اگرچه اغلب موقتی‌اند، اما بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند به مشکلات ماندگار منجر شود. حساسیت فصلی و کم شنوایی با مدیریت صحیح، قابل‌کنترل‌اند! پیگیری منظم با پزشک متخصص، استفاده از ابزارهای تشخیصی مانند ادیومتری و رعایت اقدامات پیشگیرانه، از آسیب‌های جدی جلوگیری می‌کند. برای مشاوره با دکتر کوهی، متخصص اتولوژی و نرواتولوژی، می‌توانید از طریق تلفن (02188884831 – 09398772480) یا آدرس مطب (تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از پارک ساعی، نبش خیابان دوم گاندی، ساختمان پزشکان دی، طبقه ششم) اقدام کنید. با آگاهی و اقدام به‌موقع، کیفیت شنوایی و سلامت گوش خود را حفظ کنید!