کاشت حلزون فوتونی: راهکاری نوین برای درمان کم‌شنوایی عمیق

کاشت حلزون فوتونی (Photon Cochlear Implant) یک فناوری پیشرفته در درمان کم‌شنوایی عمیق (Profound Hearing Loss) است که با بهره‌گیری از پالس‌های نوری، سیگنال‌های صوتی را با دقت بی‌سابقه‌ای به عصب شنوایی (Auditory Nerve) منتقل می‌کند. این روش، برخلاف کاشت حلزون سنتی که از جریان الکتریکی استفاده می‌کند، رزولوشن شنوایی بالاتری ارائه می‌دهد و امکان درک طبیعی‌تر صداها، به‌ویژه در محیط‌های پیچیده، را فراهم می‌سازد. برای افرادی که سمعک‌های معمولی برایشان ناکارآمد است، این فناوری می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد، به شرطی که کاندیدای مناسبی باشند و فرآیند توانبخشی را با دقت دنبال کنند.

کاشت حلزون فوتونی چیست و چگونه کار می‌کند؟

کاشت حلزون فوتونی یک روش نوین در درمان کم‌شنوایی عمیق (Profound Hearing Loss) است که به جای استفاده از جریان الکتریکی، از نور برای تحریک عصب شنوایی (Auditory Nerve) بهره می‌برد. این فناوری با تبدیل سیگنال‌های صوتی به پالس‌های نوری، امکان انتقال دقیق‌تر فرکانس‌های صدا را فراهم می‌کند.

دستگاه شامل سه بخش اصلی است: میکروفون خارجی برای دریافت صدا، پردازشگر برای تبدیل صدا به سیگنال‌های نوری و الکترودهای داخلی که نور را به عصب منتقل می‌کنند.

به گفته پروفسور توبیاس موزر (Tobias Moser)، یکی از پیشگامان این حوزه:

فناوری فوتونیک می‌تواند رزولوشن شنوایی را به سطحی برساند که بیماران صداها را طبیعی‌تر درک کنند.

این دقت بالا به‌ویژه در محیط‌های شلوغ، مانند مکالمات گروهی، بسیار موثر است.

چه کسانی کاندیدای کاشت حلزون فوتونی هستند؟

کاشت حلزون فوتونی برای افرادی طراحی شده که از کم‌شنوایی عمیق یا ناشنوایی کامل رنج می‌برند و سمعک‌های معمولی برایشان کارآمد نیست. این روش به‌ویژه برای بزرگسالان و کودکانی که به دلیل نقص مادرزادی یا آسیب‌های اکتسابی شنوایی خود را از دست داده‌اند، مناسب است.

شرایط لازم برای کاندیداتوری

• کم‌شنوایی شدید تا عمیق: آزمایش‌های شنوایی‌سنجی (Audiometry) باید کاهش شنوایی بیش از 90 دسی‌بل را نشان دهند.
• سلامت عمومی مناسب: بیمار باید بتواند جراحی را تحمل کند.
• انگیزه برای توانبخشی: موفقیت این روش به همکاری بیمار در جلسات گفتاردرمانی بستگی دارد.

کودکان بالای 12 ماه و بزرگسالان بدون محدودیت سنی می‌توانند کاندید باشند، مشروط بر اینکه ارزیابی‌های پزشکی شرایط مناسب را تایید کند.

فرآیند کاشت حلزون فوتونی: از مشاوره تا جراحی

انجام کاشت حلزون فوتونی یک فرآیند چندمرحله‌ای است که با دقت و برنامه‌ریزی انجام می‌شود. این مراحل نه‌تنها به بهبود شنوایی کمک می‌کنند، بلکه بیمار را برای تجربه‌ای جدید آماده می‌سازند.

ابتدا، بیمار تحت ارزیابی‌های جامع شنوایی و تصویربرداری (مانند MRI) قرار می‌گیرد تا ساختار گوش داخلی بررسی شود. پس از تایید کاندیداتوری، مشاوره با متخصص شنوایی‌شناسی و جراح گوش و حلق و بینی انجام می‌شود.

مراحل جراحی و پس از آن

جراحی معمولاً 2 تا 3 ساعت طول می‌کشد و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در این عمل، الکترودهای نوری در حلزون گوش (Cochlea) قرار می‌گیرند. پس از جراحی، بیمار به مدت 3 تا 4 هفته استراحت می‌کند تا دستگاه فعال شود.

نکته‌ای که به‌عنوان متخصص همیشه باید به یاد داشته باشید، اهمیت جلسات توانبخشی پس از جراحی است. برای مثال، بیماری در ابتدا با تنظیمات دستگاه مشکل داشت، اما با پیگیری منظم جلسات، توانست به مکالمات تلفنی بازگردد.

جدول زیر مراحل فرآیند را خلاصه می‌کند:

عوارض و محدودیت‌های احتمالی کاشت حلزون فوتونی

هرچند کاشت حلزون فوتونی یک روش ایمن است، اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است با خطراتی همراه باشد. آگاهی از این عوارض به بیماران کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌ای بگیرند.

عوارض کوتاه‌مدت شامل عفونت محل جراحی، سرگیجه موقت یا حساسیت به بیهوشی است. طبق مطالعه‌ای در سال 2023، میزان عفونت پس از کاشت حلزون کمتر از 2٪ گزارش شده است. عوارض بلندمدت ممکن است شامل نیاز به تنظیمات مکرر دستگاه یا در موارد نادر، خرابی قطعات باشد.

نکات کاربردی برای کاهش عوارض

• از تماس با آب در ناحیه جراحی تا بهبودی کامل خودداری کنید.
• در جلسات تنظیم دستگاه به موقع شرکت کنید.

یکی از چالش‌هایی که در تجربه حرفه‌ای خود دیده‌ام، انتظارات غیرواقعی برخی بیماران است. برای مثال، بیماری تصور می‌کرد بلافاصله پس از جراحی شنوایی کامل خواهد داشت، اما با مشاوره و توضیح دقیق، او را برای فرآیند تدریجی آماده کردیم.

پروفسور دانیل لی (Daniel Lee)، متخصص گوش و حلق و بینی، می‌گوید:

موفقیت کاشت حلزون به صبر و همکاری بیمار بستگی دارد.

تفاوت کاشت حلزون فوتونی با کاشت حلزون سنتی

کاشت حلزون فوتونی و سنتی هر دو برای درمان کم‌شنوایی عمیق طراحی شده‌اند، اما در انواع کاشت حلزون گوش تفاوت‌های کلیدی در فناوری و نتایج آن وجود دارد.

کاشت حلزون سنتی از جریان الکتریکی برای تحریک عصب شنوایی استفاده می‌کند، در حالی که روش فوتونی از نور بهره می‌برد. این تفاوت باعث می‌شود کاشت فوتونی دقت بیشتری در انتقال فرکانس‌های صوتی داشته باشد. برای مثال، بیماران با کاشت فوتونی اغلب گزارش می‌دهند که صداهای موسیقی یا مکالمات در محیط‌های شلوغ را بهتر درک می‌کنند.

مزایای کاشت فوتونی شامل موارد زیر است:

• کیفیت صدای طبیعی‌تر
• کاهش تحریک غیراختصاصی عصب شنوایی
• پتانسیل بهبود در آینده با پیشرفت فناوری نوری

با این حال، هزینه بالاتر و نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر از محدودیت‌های این روش است. در کنار کاشت حلزون فوتونی، فناوری‌های نوینی مانند حلزون گوش نامرئی (Invisible Cochlear Implant) نیز برای افرادی که به دنبال گزینه‌های کم‌تهاجمی‌تر یا با ظاهر طبیعی‌تر هستند، در حال توسعه است. این دستگاه‌ها با طراحی مینیاتوری و قرارگیری کامل در گوش داخلی، نیاز به اجزای خارجی قابل‌مشاهده را کاهش می‌دهند و می‌توانند مکمل مناسبی برای روش‌های پیشرفته‌ای مانند کاشت فوتونی باشند.

نکته نهایی درباره کاشت حلزون فوتونی

کاشت حلزون فوتونی دریچه‌ای به سوی دنیای صداها برای افرادی است که از کم‌شنوایی عمیق رنج می‌برند. این فناوری با دقت بالا و نتایج امیدوارکننده، گزینه‌ای مناسب برای بهبود شنوایی و کیفیت زندگی است. با این حال، موفقیت آن به انتخاب درست کاندیدا، همکاری در توانبخشی و پیگیری منظم بستگی دارد.