نقش تغذیه در پیشگیری از کم شنوایی مرتبط با سن | درمان پیرگوشی با غذا

تحقیقات اخیر، نشان می‌دهند که مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب امگا 3، می‌تواند نقش محافظتی در سلامت گوش داخلی ایفا کند؛ برای مثال، مواد مغذی آنتی‌اکسیدانی، مانند ویتامین‌های A، C و E، با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو، سلول‌های گوش داخلی را محافظت کرده و روند پیشرفت کم شنوایی مرتبط با سن را کند می‌کنند.

همچنین، مصرف فیبر، پروتئین و ماهی‌های غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع، به عنوان عواملی برای کاهش خطر مربوط به کم‌شنوایی ناشی از سن شناخته می‌شوند. در ادامه این مطلب از سایت دکتر کوهی، به بررسی ارتباط بین رژیم غذایی و کم شنوایی مرتبط با سن خواهیم پرداخت؛ چرا که با توجه به شیوع بالای کم شنوایی در سراسر جهان و تاثیر قابل توجه آن بر سلامت فرد و جامعه، توجه به تغذیه سالم و انتخاب مواد غذایی مفید، گامی مهمی در پیشگیری از این اختلال است.

به نقل از ژورنال تغذیه، سلامت و سالمندی:

الگوی غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی است، با کاهش ۳۰ درصدی احتمال بروز پیرگوشی در افراد بالای ۶۰ سال ارتباط مستقیم دارد.

کم شنوایی مرتبط با سن و عوامل موثر

کم شنوایی مرتبط با سن که به آن پیرگوشی نیز گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات شنوایی در بزرگسالان است که به تدریج، با افزایش سن ایجاد خواهد شد. این اختلال، ناشی از تخریب سلول‌های مویی ظریف داخل گوش داخلی، آسیب به عصب شنوایی و تغییرات در ساختارهای پشتیبان شنوایی است. با این حال، علاوه بر سن، عوامل داخلی و خارجی متعددی می‌توانند این روند را تسریع کنند.^{HOW TO CHOOSE THE BEST COCHLEAR IMPLANTS?}

عوامل موثر بر کم شنوایی مرتبط با سن

اصلی‌ترین عامل داخلی که با تحلیل تدریجی ساختارهای گوش داخلی و از دست رفتن سلول‌های مویی همراه بوده، سن فرد است. سابقه خانوادگی کم شنوایی نیز، ریسک ابتلا را افزایش می‌دهد؛ همچنین، بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی، می‌توانند جریان خون به گوش را کاهش داده و کم شنوایی را تشدید کنند.

کار، سرگرمی یا استفاده طولانی از هدفون با حجم بالا و هرگونه فعالیت دیگری که منجر به قرارگیری فرد در معرض صداهای بلند شود، از جمله عوامل خارجی است که می‌تواند آسیب‌رسان باشد. سیگار نیز، با افزایش ریسک پیرگوشی مرتبط است. داروهایی مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای شیمی‌درمانی یا مواد شیمیایی سنگین، مانند سرب و جیوه، می‌توانند به سلول‌های شنوایی آسیب بزنند.

سبک زندگی و عوامل محیطی نیز، باعث افزایش رادیکال‌های آزاد و آسیب به سلول‌های شنوایی می‌شوند؛ همچنین، فرایندهای مرتبط با سن و سبک زندگی نادرست، ممکن است التهاب مزمن در گوش داخلی ایجاد کنند.

علائم ایجاد کم شنوایی مرتبط با سن

برخی از رایج‌ترین علائم پیرگوشی، شامل موارد زیر هستند:

• دشواری در شنیدن صداهای با فرکانس بالا
• مشکل در درک مکالمات، به ویژه در محیط‌های شلوغ
• شنیدن صدای زنگ (وزوز گوش) در یک یا هر دو گوش
• درک و شنوایی بهتر صدای مردان نسبت به صدای زنان
• بلند و آزاردهنده به نظر رسیدن برخی صداها

برای تشخیص کم شنوایی مرتبط با سن، پزشک از ابزارهایی مانند اتوسکوپ برای بررسی گوش و پرده گوش استفاده می‌کند و ممکن است به متخصص شنوایی‌شناسی، ارجاع دهد تا آزمون شنوایی انجام شود. درمان کم شنوایی مرتبط با سن، بسته به شدت مشکل، سن و وضعیت سلامت فرد، متفاوت است و شامل استفاده از سمعک، دستگاه‌های کمکی و آموزش استفاده از نشانه‌های بصری برای فهم مکالمه می‌شود.^{Role of nutrition in the development and prevention of age-related hearing loss}

مواد غذایی موثر در پیشگیری از کم شنوایی

کم شنوایی مرتبط با سن یا پیرگوشی، فرایندی تدریجی است که می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. تحقیقات اخیر، نشان می‌دهند که تغذیه، نقش مهمی در محافظت از گوش داخلی و کاهش خطر کم شنوایی دارد؛ چرا که رژیم‌های غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها، امگا 3 و مواد معدنی، می‌توانند سلول‌های حساس شنوایی را از آسیب اکسیداتیو و التهابی محافظت کنند.

همچنین، کاهش مصرف قند، چربی‌های ناسالم و هیدراته ماندن بدن، از دیگر عوامل پیشگیری‌کننده هستند.

نقش ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها

ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو، از سلول‌های حساس گوش داخلی محافظت کرده و روند پیرگوشی را کند می‌کنند.

1. ویتامین C: ویتامین C، یک آنتی‌اکسیدان قوی است که در مرکبات، توت‌ها و فلفل‌ها یافت می‌شود. این ویتامین، با تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت رگ‌های خونی گوش داخلی، از کاهش جریان خون و آسیب سلولی جلوگیری می‌کند؛ همچنین، مطابق با مطالعات انجام شده، خطر آسیب اکسیداتیو به سلول‌های شنوایی را کاهش داده و روند پیرگوشی را کند می‌کند.
2. ویتامین E: این ویتامین، نقش کلیدی در حفاظت از غشاهای سلولی سلول‌های گوش داخلی دارد و از آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد، جلوگیری می‌کند. ویتامین E، در مغزها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی وجود دارد و با کاهش استرس اکسیداتیو، سلامت سلول‌های حسی گوش داخلی را حفظ می‌کند.
3. ویتامین‌های گروه B(B1, B2, B6, B9, B12) و فولات: این ویتامین‌ها، بهبود عملکرد عصبی و گردش خون در گوش داخلی را تضمین می‌کنند؛ به ویژه B9 و فولات که در اسفناج، بروکلی و حبوبات یافت می‌شوند، خطر پیرگوشی را کاهش داده و از آسیب به سلول‌های عصبی شنوایی، جلوگیری خواهند کرد. ویتامین‌های B، در تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی و کاهش التهاب نقش دارند.

به نقل از مجله آمریکایی تغذیه بالینی:

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E می‌تواند خطر کم شنوایی مرتبط با سن را تا ۲۰ درصد کاهش دهد.

در آخر، کاروتنوئید مانند α و β-کاروتن، لوتئین و β-کریپتوکسانتین که در هویج، فلفل قرمز و مرکبات وجود دارند، با مهار رادیکال‌های آزاد و محافظت از سلول‌های گوش داخلی، به حفظ عملکرد شنوایی کمک کرده و ریسک کاهش شنوایی مرتبط با سن را کاهش می‌دهند.^{Age-Related Hearing Loss}

تاثیر امگا 3 و مواد معدنی

امگا 3، با کاهش التهاب در رگ‌ها و سلول‌های گوش داخلی، گردش خون را بهبود می‌بخشد و از آسیب به سلول‌های شنوایی جلوگیری می‌کند. تحقیقات، نشان داده‌اند که افرادی که رژیم غذایی سرشار از امگا 3 دارند، از احتمال کمتری برای ابتلا به کم شنوایی مرتبط با سن برخوردار هستند؛ همچنین، برخی از مهمترین مواد معدنی که در کاهش ریسک ابتلا به این عارضه نقش دارند، عبارتند از:

در کنار ویتامین‌ها و مواد معدنی ذکرشده، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از این ترکیبات، می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت شنوایی در بلند مدت، ایفا کند.

اهمیت مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه برای سلامت شنوایی

میوه‌ها و سبزیجات تازه، سرشار از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. این مواد مغذی، با کاهش التهاب، مهار رادیکال‌های آزاد و حمایت از گردش خون گوش داخلی، نقش مهمی در پیشگیری از پیرگوشی دارند؛ از این رو، مصرف روزانه انواع توت‌ها، فلفل‌ها، مرکبات، اسفناج و بروکلی توصیه می‌شود.

تاثیر قند و چربی‌های مضر بر افزایش خطر کم شنوایی

مصرف زیاد قند، چربی‌های اشباع و نمک، باعث التهاب و استرس اکسیداتیو در سلول‌های گوش می‌شود.

این ترکیبات، می‌توانند جریان خون گوش داخلی را کاهش داده و سلول‌های شنوایی را آسیب‌پذیر کنند؛ بنابراین، محدود کردن این مواد و جایگزینی با چربی‌های سالم، پروتئین و فیبر برای حفظ سلامت شنوایی، ضروری است.

تاثیر مصرف آب کافی و هیدراته بودن بدن بر عملکرد گوش داخلی

آب کافی برای حفظ فشار و عملکرد مناسب گوش داخلی، حیاتی است؛ زیرا هیدراته بودن بدن، به جریان طبیعی مایعات در گوش کمک می‌کند، از خشکی و آسیب سلول‌های شنوایی جلوگیری می‌کند و عملکرد شنوایی را بهینه نگه می‌دارد. نوشیدن منظم آب و اجتناب از کم‌آبی، بخشی مهم از پیشگیری موثر از پیرگوشی است.

اهمیت تغذیه و سبک زندگی سالم در پیشگیری از کم شنوایی مرتبط با سن

در نهایت، تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم، نقش کلیدی در حفظ سلامت شنوایی و پیشگیری از پیرگوشی دارند. مصرف منظم میوه‌ها و سبزیجات تازه، منابع غنی از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد معدنی مانند منیزیم، روی و اسیدهای چرب امگا 3، از سلول‌های حساس گوش داخلی محافظت کرده و روند کاهش شنوایی مرتبط با سن را کند خواهد کرد.^{Age-Related Hearing Loss (Presbycusis)}

در مقابل، مصرف زیاد قند، چربی‌های اشباع و نمک، همراه با کم‌آبی و سبک زندگی ناسالم، باعث افزایش التهاب، آسیب به سلول‌های شنوایی و کاهش جریان خون در گوش داخلی می‌شود. با این وجود، با اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی و پیروی از سبک زندگی سالم، شامل ورزش منظم، عدم مصرف دخانیات، کنترل فشار خون و مدیریت بیماری‌های مزمن، می‌توانید شنوایی خود را در طول زمان حفظ کرده و خطر پیرگوشی را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.

به نقل از موسسه ملی پژوهش‌های بهداشتی آمریکا:

سطوح پایین اسیدفولیک در خون با افزایش دو برابری خطر کم شنوایی مرتبط با سن همراه بوده است و مکمل‌یاری می‌تواند بخشی از این خطر را کاهش دهد.

همچنین، به منظور کنترل علائم و معاینات دوره‌ای، دریافت مشاوره تخصصی و خدمات درمانی، بهتر است با دکتر علی کوهی، فلوشیپ اتولوژی و نرواتولوژی در تهران، دارنده برد تخصصی گوش، گلو و بینی، در ارتباط باشید.

• تلفن: 02188884831
• آدرس: خیابان ولیعصر، بالاتر از پارک ساعی ، نبش خیابان دوم گاندی، ساختمان پزشکان دی، طبقه ششم
• اینستاگرام: @drkouhi

در نهایت می‌توان گفت که نقش تغذیه در پیشگیری از کم شنوایی مرتبط با سن انکارناپذیر است. اصلاح رژیم غذایی و استفاده از منابع مغذی، یکی از بهترین ابزارهای تغذیه پیرگوشی به شمار می‌رود. همچنین انتخاب درست مواد غذایی و الگوهای سالم زندگی، نقشی اساسی در تغذیه برای جلوگیری از کم شنوایی در پیری داشته و می‌تواند شنوایی سالم‌تری در سال‌های بالاتر زندگی به همراه داشته باشد.