تاثیر کم کاری تیروئید در بارداری بر شنوایی جنین
جنین در رحم مادر آینده در حال تکامل است. تکامل گوش داخلی جنین در شنوایی وی تاثیر به سزایی دارد. اگر میزان تولید و ترشح هورمون های تیروئید کمتر از حد طبیعی باشد، تکامل گوش داخلی جنین با مشکل رو به رو می شود. این امر می تواند شنوایی جنین را تا حد زیادی، حتی تا ناشنوایی کامل تحت تاثیر سوء قرار دهد.
در این نوشتار ابتدا با کم کاری تیروئید بیشتر آشنا می شوید. سپس به کم کاری تیروئید در بارداری و تاثیر آن بر شنوایی جنین پرداخته می شود.
تیروئید چیست و کم کاری تیروئید چه علائمی دارد؟
غده تیروئید یکی از غدد تولید کننده هورمون در بدن به شمار می رود. این غده در میانه و جلوی گردن قرار دارد. تیروئید از دو لوب راست و چپ تشکیل شده است که توسط بافت رابط در میانه و در جلوی نای (راه عبور هوای تنفسی) به هم وصل می شوند.
تیروئید مسوول ساخت هورمونی در بدن است که با نام تیروکسین شناخته می شود. اگر به هر دلیلی غده تیروئید نتواند به میزان لازم از این هورمون در بدن تولید و به داخل خون ترشح نماید، به این حالت کم کاری تیروئید گفته می شود. در پزشکی از اصطلاح هیپوتیروئیدی (hypothyroidism) برای این مشکل استفاده می شود.
کم کاری تیروئید در آغاز علائم چندانی ندارد. شاید بهتر است گفته شود، علائم کم کاری تیروئید در ابتدا به قدری خفیف و عمومی هستند که فرد مبتلا به کم کاری تیروئید آنها را جدی نمی گیرد و شاید برای درمان آنها به پزشک مراجعه نکند.
با گذشت زمان، کم کاری تیروئید با علائم بیشتر و بیشتری همراه می شود و مشکلات متعدد سلامتی و پزشکی پدید می آورد. برخی از علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:
- افزایش وزن و چاقی
- دردهای مفصلی
- نازایی و ناباروری
- بیماری های قلبی
- خستگی
- پف آلود بودن صورت
- ریزش مو
- افسردگی
- یبوست
برای تشخیص کم کاری تیروئید از آزمایش خون استفاده می شود. از روی میزان غلظت هورمون های تیروئید در خون می توان به کارکرد تیروئید پی برد. اگر غلظت هورمون های تیروئید در خون فرد از میزان طبیعی کمتر باشد، به احتمال قوی فرد با یکی از انواع کم کاری تیروئید مواجه است.
پزشک معالج برای درمان کم کاری تیروئید قرص محتوی هورمون تیروئید تجویز می کند. پس از تجویز قرص لووتیروکسین، پزشک دستور آزمایش دوباره برای 6 تا 8 هفته پس از مصرف دارو می دهد. با توجه به نتایج آزمایش تازه، پزشک می تواند با دقت بالا، دوز قرص لووتیروکسین مورد نیاز برای هر فرد را تنظیم نماید.
شایان ذکر است که برخی افراد کم کاری تیروئید خفیف یا در اصطلاح پزشکی subclinical دارند. به طور معمول، در این حالت پزشک از تجویز قرص لووتیروکسین خودداری می کند. در این موارد، پزشک راهنمایی دیگری برای افزایش لازم در هورمون تیروئید بدن به بیمار ارائه می دهد.
کم کاری تیروئید در بارداری
بارداری در میزان ترشح تقریبا همه هورمون های بدن از جمله هورمون های تیروئید تغییرات اسای ایجاد می کند. به همین دلیل، گاهی مشکلات تیروئید با آغاز حاملگی آغاز شده یا بدتر می شوند. گاهی هم پس از زایمان مشکلات تیروئید خود را نمایان می سازند.
خوشبختانه کم کاری تیروئید در دوران بارداری چندان شایع نیست. مشکل این است که با آغاز بارداری به قدری زن آبستن به صورت طبیعی با برخی تغییرات مانند خستگی و افزایش وزن رو به رو است که علائم کم کاری تیروئید از چشم ها پنهان می ماند.
کم کاری تیروئید در یک زن باردار هم برای خودش، هم برای جنین زیان بار است. هورمون هایی که توسط غده تیروئید زن باردار تولید و در خون او ترشح می شوند، نه فقط برای سلامت خودش، بلکه برای تکامل جنین هم لازم است.
عدم درمان کم کاری تیروئید در زنان باردار ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود که برخی از آنها در زیر نام برده شده اند:
- فشار خون بالا
- کم خونی
- درد عضلانی
- ضعف ماهیچه ها
- اختلال در زایمان مانند زایمان زودرس یا زادن جنین مرده
اگر زنی از پیش از بارداری دچار کم کاری تیروئید بوده است، با آغاز بارداری باید حتما با پزشک معالج خود مشورت نماید. پزشک به طور معمول دوز داروی فرد را در دوران بارداری افزایش می دهد.
آیا کم کاری تیروئید در زنان باردار بر شنوایی جنین تاثیر بدی می گذارد؟
پژوهش هایی منتشر شده اند که نشان می دهند کم کاری تیروئید بارداری بر شنوایی جنین تاثیر بدی می گذارد. به نظر می رسد اگر غلطت تیروئید خون مادر پایین باشد، تکامل گوش داخلی جنین به خوبی و به طور طبیعی به انجام نمی رسد و این امر باعث مشکلات شنوایی جنین می شود.
چنین مطرح شده است که به احتمال قوی کمبود غلظت هورمون های تیروئید در بافت های جنینی، تکامل سلول های مویی گوش داخلی را دچار اختلال می نماید. به همین دلیل، اگر کم کاری تیروئید زن باردار بموقع اصلاح شود و غلظت هورمون های تیروئیدی او به سطح طبیعی باز گردد، تکامل گوش به درستی انجام خواهد شد و جنین دچار اختلال شنوایی نخواهد شد.
بدین ترتیب، مشخص است که کارکرد درست تیروئید در دوران بارداری تاثیر مهمی در تامین و تکامل قدرت شنوایی جنین ایفا می کند. به ویژه غلظت کافی هورمون های تیروئید در خون مادر در سه ماهه های دوم و سوم بارداری برای تکامل گوش داخلی اهمیت بسزایی دارد.
عوامل خطرزای کم کاری تیروئید در زنان باردار
عوامل زیر با احتمال بیشتر بروز کم کاری تیروئید در زنان باردار همراه است:
- سن بالای سی سال
- سابقه زایمان زودرس یا نازایی
- سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید
- ابتلا به دیابت نوع یک
- سابقه رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن
- گواتر (بزرگی غده تیروئید)
- قرار داشتن تحت درمان با داروی لووتیروکسین
علل کم کاری تیروئید در بارداری
شایع ترین بیماری که باعث کم کاری تیروئید در بارداری می شود یک بیماری خودایمنی است که با نام بیماری هاشیموتو شناخته می شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه علیه سلول های تیروئید، پادتن (آنتی بادی) تولید می کند. این بیماری با نابود کردن بخشی از سلول های تیروئید به کم کاری این غده می انجامد.
دومین دلیل کم کاری تیروئید در زنان باردار، کمبود مصرف ید در رژیم غذایی است. برخی از زنان باردار که تحت درمان پرکاری تیروئید از قبل از حاملگی بودند، ممکن است در طول بارداری کم کاری تیروئید را تجربه کنند.