مضرات استفاده از گوش پاک کن؛ چرا نباید گوش را تمیز کنیم؟

بسیاری از افراد به‌طور روزمره از گوش پاک کن برای تمیز کردن گوش خود استفاده می‌کنند، در حالی که این کار می‌تواند آسیب‌زا و حتی خطرناک باشد. طبق گزارش انجمن متخصصان گوش، حلق و بینی آمریکا سالانه هزاران مورد مراجعه به اورژانس به دلیل مضرات گوش پاک کن ثبت می‌شود. بنابراین مضرات استفاده از گوش پاک کن می تواند بسیار خطرآفرین باشد. بیش از 12 هزار کودک تنها در ایالات متحده به علت ورود گوش پاک کن به عمق مجرای گوش دچار آسیب‌هایی مانند پارگی پرده گوش، عفونت یا خونریزی می‌شوند.

این در حالی است که موم گوش (سرومن) نه تنها مضر نیست، بلکه نقشی حیاتی در حفظ سلامت گوش و پیشگیری از عفونت‌ها دارد.

چرا گوش پاک کن خطرناک است؟ مضرات گوش پاک کن

گوش پاک کن، با وجود ظاهر بی‌ضررش، می‌تواند به ساختار حساس گوش آسیب برساند. استفاده نادرست از این ابزار ممکن است باعث بیماری‌های گوش خارجی مانند عفونت یا التهاب شود. شاید برایتان سوال باشد چرا گوش بعد از حمام کیپ می‌ شود؟ یکی از شایع‌ترین مشکلات، فشرده شدن موم گوش در عمق کانال گوش است که می‌تواند به کیپ شدن گوش منجر شود. طبق آمار، حدود 5 تا 10% مراجعات به کلینیک‌های گوش، حلق و بینی به دلیل مشکلات ناشی از استفاده از گوش پاک کن است.

عملکرد طبیعی موم گوش در سلامت شنوایی

موم گوش (Cerumen) ماده‌ای طبیعی است که توسط غدد موجود در کانال گوش تولید می‌شود. برخلاف باور عمومی، این ماده نه تنها کثیف نیست، بلکه نقش مهمی در حفاظت از گوش دارد. موم گوش به طور طبیعی:

• از ورود گرد و غبار و ذرات خارجی به گوش جلوگیری می‌کند.
• دارای خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی است که از عفونت‌ها محافظت می‌کند.
• به حفظ رطوبت کانال گوش کمک می‌کند و از خشکی و خارش جلوگیری می‌کند.

گوش به طور طبیعی مکانیسمی برای دفع موم اضافی دارد و نیازی به دخالت خارجی نیست.

توصیه‌های پزشکان برای پاک‌سازی ایمن گوش

متخصصان گوش، حلق و بینی به شدت توصیه می‌کنند که از استفاده از ابزارهایی مانند گوش پاک کن، سنجاق یا هر شیء تیز دیگر برای تمیز کردن گوش خودداری کنید. به جای آن، روش‌های ایمن و علمی را دنبال کنید.

برای مثال، شستشوی گوش با سرم یا استفاده از قطره‌های نرم‌کننده موم گوش (مانند گلیسیرین یا پراکسید هیدروژن رقیق) می‌تواند مؤثر باشد، اما این روش‌ها باید تحت نظارت پزشک انجام شوند.

چه زمانی تمیز کردن گوش ضروری است؟

در اکثر موارد، گوش نیازی به تمیز کردن دستی ندارد، زیرا سیستم طبیعی بدن موم اضافی را به سمت بیرون کانال گوش هدایت می‌کند. اما در برخی شرایط، مانند تجمع بیش از حد موم یا انسداد کامل کانال گوش، مداخله پزشکی لازم است. این مشکل در حدود 6% بزرگسالان و 10% کودکان دیده می‌شود، به‌ویژه در افرادی که به طور مکرر از گوش پاک کن استفاده می‌کنند.

علائم انسداد موم گوش شامل کاهش شنوایی، احساس پری در گوش، وزوز گوش یا حتی سرگیجه است. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است به جای استفاده از گوش پاک کن، به یک متخصص مراجعه کنید.

روش‌های بی‌خطر و علمی برای پاک‌سازی گوش

اگر نیاز به تمیز کردن گوش دارید، روش‌های ایمن و تأییدشده توسط پزشکان مانند پاکسازی پس از اتوسکوپی گوش را انتخاب کنید. در جدول زیر، چند روش علمی و بی‌خطر برای پاک‌سازی گوش آورده شده است:

آیا استفاده از شمع گوش ایمن است؟ بررسی علمی و پزشکی

شمع گوش (Ear Candling) یکی از روش‌های شبه‌علمی است که در سال‌های اخیر در فضای مجازی محبوب شده است. این روش ادعا می‌کند که با قرار دادن یک شمع توخالی در گوش و روشن کردن آن، موم گوش خارج می‌شود. اما مطالعات علمی، از جمله تحقیقات منتشرشده در مجله Laryngoscope، نشان داده‌اند که این روش نه تنها بی‌فایده است، بلکه می‌تواند خطرناک باشد.

چه زمانی باید به متخصص گوش مراجعه کرد؟

اگر علائمی مانند کاهش شنوایی، درد گوش، وزوز مداوم، یا احساس پری در گوش دارید، بهتر است هرچه سریع‌تر به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. همچنین، اگر به طور تصادفی با گوش پاک کن یا ابزار دیگر به گوش خود آسیب زده‌اید، مراجعه فوری ضروری است. طبق آمار، حدود 12% موارد آسیب به پرده گوش به دلیل استفاده نادرست از گوش پاک کن رخ می‌دهد.

چرا باید از گوش پاک کن دوری کنیم؟

گوش پاک کن، هرچند در نگاه اول ابزاری ساده به نظر می‌رسد، اما می‌تواند به سلامت گوش شما آسیب جدی وارد کند. موم گوش نقش مهمی در حفاظت از گوش دارد و سیستم طبیعی بدن برای دفع آن کافی است. به دلیل مضرات استفاده از گوش پاک کن، اگر احساس می‌کنید گوش‌تان نیاز به تمیز کردن دارد، به جای خوددرمانی، با یک متخصص مشورت کنید. با انتخاب روش‌های ایمن و علمی، می‌توانید از سلامت گوش‌های خود محافظت کنید و از مضرات گوش پاک کن مانند عفونت، کاهش شنوایی یا آسیب به پرده گوش جلوگیری کنید.