سمعک کاشتنی باها (BAHA) یک راه‌حل پیشرفته برای افرادی است که به دلیل کم‌شنوایی هدایتی، کری یک‌طرفه یا ناهنجاری‌های مادرزادی گوش نمی‌توانند از سمعک‌های معمولی استفاده کنند. این دستگاه با انتقال ارتعاشات صوتی از طریق استخوان جمجمه به گوش داخلی، کیفیت شنوایی را بهبود می‌بخشد. در این مقاله، به معرفی سمعک باها، کاندیداهای مناسب، مراحل جراحی، مزایا و معایب، تفاوت آن با سمعک‌های معمولی و نکات کلیدی برای تصمیم‌گیری درباره کاشت آن می‌پردازیم.
سمعک باها چیست و چگونه کار می‌کند؟
سمعک باها (Bone Anchored Hearing Aid) یک دستگاه پزشکی است که از فناوری هدایت استخوانی برای بهبود شنوایی استفاده می‌کند. این سمعک با استفاده از یک پایه تیتانیومی که در استخوان جمجمه کاشته می‌شود، ارتعاشات صوتی را مستقیماً به گوش داخلی منتقل می‌کند، بدون اینکه به مجرای گوش یا گوش میانی وابسته باشد. این دستگاه از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
-
پایه تیتانیومی؛ یک قطعه کوچک (حدود ۴ میلی‌متر) که طی جراحی در استخوان جمجمه پشت گوش کاشته می‌شود و پس از ۳ تا ۶ ماه با استخوان جوش می‌خورد.
-
اتصال‌دهنده خارجی؛ پایه را به پردازشگر صوتی متصل می‌کند (در برخی مدل‌های جدید، این بخش حذف شده است).
-
پردازشگر صوتی خارجی؛ امواج صوتی را دریافت، تقویت و به ارتعاشات تبدیل می‌کند.
این فناوری از سال ۱۹۷۷ مورد استفاده قرار گرفته و در سال ۱۹۹۶ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان کم‌شنوایی تأیید شد.
به گفته پروفسور رابرت جک‌لر، متخصص گوش و حلق و بینی در دانشگاه کالیفرنیا:
سمعک باها با حذف موانع انتقال صدا در گوش خارجی و میانی، راه‌حلی مؤثر برای بیمارانی است که گزینه‌های سنتی برایشان کارآمد نیست.
کاندیدای مناسب برای کاشت سمعک باها چه کسانی هستند؟
سمعک باها برای گروه‌های خاصی از افراد با مشکلات شنوایی طراحی شده است. انتخاب کاندیداها نیازمند ارزیابی دقیق توسط متخصص گوش و حلق و بینی و شنوایی‌شناس است. این دستگاه معمولاً برای موارد زیر توصیه می‌شود:
-
افرادی با کم‌شنوایی هدایتی ناشی از مشکلات گوش خارجی یا میانی، مانند عفونت مزمن گوش (اوتیت)، آترزی کانال گوش یا ناهنجاری‌های مادرزادی مانند میکروشیا.
-
بیماران با کری یک‌طرفه، مثلاً به دلیل جراحی (مانند برداشتن نوروم آکوستیک)، ضربه، یا عفونت‌های ویروسی.
-
کودکان و بزرگسالانی که به دلیل عفونت‌های مزمن یا ساختار غیرطبیعی گوش نمی‌توانند از سمعک‌های معمولی استفاده کنند.
برای مثال، بیماری ۳۵ساله با کری یک‌طرفه ناشی از نوروم آکوستیک پس از کاشت باها می تواند در مکالمات گروهی به‌راحتی شرکت کند. بااین‌حال، کاندیداها باید شرایطی مانند تراکم استخوانی کافی و سلامت عمومی مناسب برای جراحی داشته باشند. همچنین، در کودکان، این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و ممکن است در یک یا دو مرحله تکمیل شود.Bone-Anchored Hearing Aid
مراحل جراحی کاشت سمعک باها
جراحی کاشت سمعک باها یک فرآیند تخصصی است که با دقت بالا توسط جراح گوش و حلق و بینی انجام می‌شود. این جراحی معمولاً ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد و شامل مراحل زیر است.
-
ارزیابی پیش از جراحی: شامل آزمایش‌های شنوایی‌سنجی، تصویربرداری (مانند سی‌تی‌اسکن) و مشاوره برای تأیید مناسب‌بودن بیمار.
-
کاشت پایه تیتانیومی: جراح برشی کوچک در پشت گوش ایجاد می‌کند و پایه تیتانیومی را در استخوان جمجمه قرار می‌دهد. گاهی برای بهبود اتصال، استخوان اطراف تراشیده می‌شود.
-
دوره بهبودی: پس از ۳ تا ۶ ماه، پایه با استخوان جوش می‌خورد (فرآیند osseointegration).
-
نصب پردازشگر صوتی: پردازشگر خارجی متصل و توسط شنوایی‌شناس تنظیم می‌شود.
مراقبت‌های پس از جراحی، مانند تمیز نگه‌داشتن محل کاشت، برای پیشگیری از عفونت ضروری است. طبق آمار، بیش از ۷۵,۰۰۰ نفر در سراسر جهان تا سال ۲۰۲۳ از سمعک باها استفاده کرده‌اند، که نشان‌دهنده موفقیت این فناوری است.Ear, Nose and Throat Surgeons
مزایا و معایب سمعک کاشتنی باها
سمعک باها مزایای قابل‌توجهی دارد، اما مانند هر روش درمانی، معایبی نیز به همراه دارد. در جدول زیر، این موارد مقایسه شده‌اند:
|
مزایا |
معایب |
|---|---|
|
کیفیت صدای واضح‌تر با انتقال مستقیم به گوش داخلی |
نیاز به جراحی و ریسک‌های مرتبط (مانند عفونت یا واکنش پوستی) |
|
مناسب برای افرادی که نمی‌توانند از سمعک معمولی استفاده کنند |
هزینه بالاتر نسبت به سمعک‌های سنتی |
|
طراحی سبک و استفاده آسان |
نیاز به مراقبت مداوم از محل کاشت |
|
بهبود شنوایی در کری یک‌طرفه |
احتمال جابه‌جایی یا اکستروژن پایه در موارد نادر |
مزیت اصلی باها، توانایی آن در دورزدن مشکلات گوش خارجی و میانی است. برای مثال، کودکی با آترزی مادرزادی پس از کاشت باها می تواند مهارت‌های گفتاری‌اش را بهبود بخشد. بااین‌حال، برخی بیماران ممکن است به دلیل حساسیت پوستی یا نگرانی از جراحی، این گزینه را انتخاب نکنند.
دکتر آنا لیزا کرو، متخصص شنوایی‌شناسی در بیمارستان جانز هاپکینز، می‌گوید:
باها برای بیمارانی که گزینه‌های دیگر برایشان مؤثر نیست، زندگی‌ساز است، اما تصمیم‌گیری باید با آگاهی کامل انجام شود.
تفاوت سمعک باها با سمعک‌های معمولی
سمعک باها و سمعک‌های معمولی هر دو برای بهبود شنوایی طراحی شده‌انداما تفاوت‌های اساسی دارند. سمعک باها به دلیل استفاده از فناوری هدایت استخوانی، گزینه‌ای منحصربه‌فرد برای افرادی است که نمی‌توانند از سمعک‌های سنتی بهره ببرند. بااین‌حال، پیشرفت‌های اخیر در فناوری شنوایی، مانند سمعک هوشمند، امکانات جدیدی مانند اتصال بلوتوث و تنظیم خودکار صدا را ارائه داده‌اند که می‌توانند مکمل یا جایگزین باها در برخی موارد باشند. انتخاب بین این فناوری‌ها به نیازهای شنوایی و سبک زندگی بیمار بستگی دارد.
-
مکانیسم انتقال صدا: سمعک‌های معمولی صدا را از طریق مجرای گوش به گوش میانی و داخلی منتقل می‌کنند، درحالی‌که باها از ارتعاشات استخوانی استفاده می‌کند.
-
کاربرد: سمعک‌های معمولی برای انواع کم‌شنوایی (حسی-عصبی، هدایتی) مناسب‌اند، اما باها برای کم‌شنوایی هدایتی یا کری یک‌طرفه ایده‌آل است.
-
نیاز به جراحی: باها نیازمند کاشت پایه تیتانیومی است، برخلاف سمعک‌های معمولی که نیازی به جراحی ندارند.
-
تأثیر بر عفونت گوش: سمعک‌های معمولی ممکن است در بیماران با عفونت مزمن گوش باعث تشدید علائم شوند، اما باها این مشکل را ندارد.
برای مثال، بیماری با عفونت مزمن گوش که استفاده از سمعک معمولی باعث رطوبت و ناراحتی می‌شود، با کاشت باها می تواند بدون مشکل شنوایی‌اش را بهبود بخشد.
آیا کاشت سمعک باها انتخاب مناسبی است؟
انتخاب سمعک باها به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شدت کم‌شنوایی، سبک زندگی، و توانایی تحمل جراحی. این فناوری برای افرادی که به دلیل مشکلات ساختاری یا عفونت‌های مزمن نمی‌توانند از سمعک‌های معمولی استفاده کنند، بسیار مؤثر است. بااین‌حال، بیماران باید از ریسک‌های جراحی، مانند عفونت یا واکنش پوستی، آگاه باشند.
توصیه می‌شود پیش از تصمیم‌گیری، بیمار با یک تیم تخصصی شامل جراح گوش و حلق و بینی و شنوایی‌شناس مشورت کند. آزمایش باها با هدبند غیرکاشتی می‌تواند به بیمار کمک کند تا عملکرد دستگاه را پیش از جراحی ارزیابی کند.
نکته نهایی درباره سمعک باها
سمعک باها یک فناوری تحول‌آفرین است که می‌تواند کیفیت زندگی بیماران با کم‌شنوایی خاص را بهبود بخشد. با درک دقیق مزایا، معایب، و مراحل کاشت سمعک باها، بیماران می‌توانند با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کنند. اگر شما یا عزیزانتان با چالش‌های شنوایی مواجه هستید، مشاوره با متخصص گوش و حلق و بینی می‌تواند گامی کلیدی در مسیر بهبود شنوایی و ارتقای کیفیت زندگی باشد.
