اهمیت غربالگری شنوایی بزرگسال: چرا باید منظم چکاپ کنید؟

غربالگری شنوایی در بزرگسالان یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت شنوایی و ارتقای کیفیت زندگی است که اغلب مورد غفلت قرار می‌گیرد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند کاهش شنوایی تنها در سالمندی رخ می‌دهد، اما شواهد علمی نشان می‌دهند که کم‌شنوایی می‌تواند از دهه چهارم زندگی آغاز شود و به‌تدریج، بدون جلب توجه، پیشرفت کند. تست شنوایی بزرگسال می‌تواند اختلالاتی مانند کم‌شنوایی حسی‌عصبی و مشکلات پردازش شنوایی را زودهنگام تشخیص دهد. طبق مطالعه‌ای حدود 15 درصد بزرگسالان بالای 40 سال در جهان دچار درجاتی از کم‌شنوایی هستند که غربالگری شنوایی بزرگسال می‌تواند از عوارض آن مانند انزوای اجتماعی، اضطراب، و زوال شناختی پیشگیری کند.

دکتر فرانک لین، متخصص شنوایی‌شناسی از دانشگاه جانز هاپکینز، در سال 2021 اظهار داشت:

غربالگری منظم شنوایی می‌تواند از پیشرفت کم‌شنوایی و تأثیرات منفی آن بر سلامت روان و عملکرد شناختی جلوگیری کند. (منبع: Journal of Otolaryngology).

این دیدگاه بر اهمیت تست شنوایی بزرگسال در حفظ سلامت کلی تأکید دارد.

از چه سنی باید غربالگری شنوایی در بزرگسالان آغاز شود؟

اغلب افراد تصور می‌کنند کم‌شنوایی صرفاً بخشی از روند طبیعی پیری است و نیازی به اقدامات پیشگیرانه ندارد؛ اما برخلاف این باور، کاهش شنوایی می‌تواند از دهه سوم یا چهارم زندگی آغاز شود و به‌آرامی، بدون علائم واضح، پیشرفت کند. بر اساس گزارش انجمن شنوایی‌شناسی آمریکا (ASHA) در سال 2022، غربالگری شنوایی در بزرگسالان برای افراد بدون علائم از سن 50 سالگی به‌صورت سالانه یا دوسالانه توصیه می‌شود. این غربالگری می‌تواند کم‌شنوایی مرتبط با سن (presbycusis) را زود تشخیص دهد و از عوارضی مانند افسردگی، انزوای اجتماعی، و کاهش عملکرد شناختی جلوگیری کند.

افرادی که در معرض عوامل خطر هستند، مانند قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سر و صدای بلند (مانند کارگران کارخانه، نوازندگان، یا کارکنان فرودگاه)، سابقه خانوادگی کم‌شنوایی، یا بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، و بیماری‌های کلیوی، باید زودتر اقدام کنند. مطالعه‌ای در سال 2020 (Occupational Medicine) نشان داد که 30 درصد کارگران در معرض سر و صدای بیش از 85 دسی‌بل دچار کم‌شنوایی زودرس هستند. در این موارد، تست شنوایی بزرگسال از سن 40 سالگی یا حتی زودتر توصیه می‌شود.

مصرف داروهای اتوتوکسیک، مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند جنتامایسین) یا داروهای شیمی‌درمانی، نیز می‌تواند به سلول‌های مویی گوش داخلی آسیب برساند. افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، باید غربالگری شنوایی بزرگسال را به‌صورت دوره‌ای انجام دهند. برای مثال، تست‌هایی مانند تست تعادل می‌توانند مشکلات مرتبط با گوش داخلی، مانند بیماری منییر یا اختلالات تعادلی، را شناسایی کنند. تشخیص زودهنگام امکان مداخله به‌موقع و کاهش آسیب‌های دائمی را فراهم می‌کند.

علاوه بر این، عوامل ژنتیکی نیز نقش مهمی دارند. افرادی با سابقه خانوادگی کم‌شنوایی ممکن است به‌دلیل جهش‌های ژنتیکی خاص در معرض خطر بالاتری باشند. مشاوره با متخصص شنوایی‌شناسی برای تعیین زمان مناسب غربالگری شنوایی در بزرگسالان در این افراد حیاتی است. این رویکرد شخص‌محور می‌تواند از پیشرفت خاموش کم‌شنوایی جلوگیری کند.^{Hearing loss}

هر چند وقت یک‌بار باید تست شنوایی بزرگسال انجام شود؟

فواصل زمانی مناسب برای تست شنوایی بزرگسال به عوامل متعددی مانند سن، سبک زندگی، شرایط شغلی، و وضعیت سلامت عمومی بستگی دارد. طبق توصیه مؤسسه ملی سلامت (NIH) در سال 2024، بزرگسالان سالم بدون علائم خاص باید هر 3 تا 5 سال یک‌بار پس از سن 50 سالگی تحت غربالگری شنوایی در بزرگسالان قرار گیرند. اما برای افراد بالای 60 سال، حتی بدون علائم، غربالگری سالیانه توصیه می‌شود، زیرا خطر کم‌شنوایی مرتبط با سن به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.

افرادی که در محیط‌های پر سر و صدا کار می‌کنند، مانند نجاران، کارکنان فرودگاه، یا کسانی که به‌طور مداوم با هدفون در صدای بلند موسیقی گوش می‌دهند، در معرض خطر بالاتری هستند. مطالعه‌ای در سال 2021 (International Journal of Audiology) نشان داد که 25 درصد افرادی که به‌طور مداوم در معرض سر و صدای بیش از 85 دسی‌بل قرار دارند، دچار کم‌شنوایی زودرس می‌شوند. برای این گروه، غربالگری شنوایی بزرگسال باید حداقل سالی یک‌بار انجام شود، حتی اگر علائمی احساس نکنند.

بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های خودایمنی، یا اختلالات عصبی نیز می‌توانند به سیستم شنوایی آسیب برسانند. برای مثال، مطالعه‌ای در سال 2022 (Diabetes Care) نشان داد که دیابت می‌تواند جریان خون به گوش داخلی را مختل کند و خطر کم‌شنوایی را تا 30 درصد افزایش دهد. این افراد نیاز به نظارت منظم‌تری دارند و باید تست شنوایی بزرگسال را به‌صورت دوره‌ای انجام دهند.

علائمی مانند وزوز گوش (Tinnitus)، مشکل در شنیدن مکالمات گروهی، احساس گرفتگی گوش، یا نیاز مداوم به پرسیدن «چی گفتی؟» نشانه‌های نیاز فوری به غربالگری شنوایی در بزرگسالان هستند. افرادی که از وسایل کمک‌شنوایی مانند سمعک یا کاشت حلزون استفاده می‌کنند، باید هر 6 تا 12 ماه برای تنظیم دستگاه و بررسی تغییرات شنوایی به متخصص مراجعه کنند. این بررسی‌ها نه‌تنها عملکرد دستگاه را بهینه می‌کنند، بلکه پیشرفت احتمالی اختلال را رصد می‌کنند.

رویدادهای خاص مانند عفونت‌های ویروسی شدید (مانند اوریون یا مننژیت)، ضربه به سر، یا مصرف داروهای اتوتوکسیک نیاز به تست شنوایی بزرگسال فوری دارند. این موارد می‌توانند به‌سرعت شنوایی را تحت تأثیر قرار دهند و تأخیر در درمان ممکن است به آسیب‌های جبران‌ناپذیر منجر شود. برای مثال، تست ASSR می‌تواند شدت و نوع کم‌شنوایی را با دقت بالا ارزیابی کند.

دکتر جنیفر دیل، شنوایی‌شناس برجسته، در سال 2020 اظهار داشت:

علائم اولیه کم‌شنوایی مانند وزوز گوش اغلب نادیده گرفته می‌شوند، اما غربالگری زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی مانند زوال شناختی جلوگیری کند. (منبع: American Journal of Audiology).

این نقل‌قول بر اهمیت تشخیص به‌موقع تأکید دارد.

علائم هشداردهنده نیاز به غربالگری شنوایی بزرگسال

کاهش شنوایی در بزرگسالان اغلب تدریجی است و به‌دلیل تطبیق بدن ممکن است نادیده گرفته شود. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2023، بیش از 1.5 میلیارد نفر در جهان دچار درجاتی از کم‌شنوایی هستند که بسیاری از آن‌ها از علائم اولیه بی‌اطلاع‌اند. توجه به علائم هشداردهنده می‌تواند از پیشرفت آسیب جلوگیری کند. علائم کلیدی نیاز به غربالگری شنوایی بزرگسال عبارت‌اند از:

• مشکل در شنیدن مکالمات در محیط‌های شلوغ؛ دشواری در درک گفتار در رستوران، مهمانی، یا جلسات کاری نشانه‌ای شایع از کم‌شنوایی اولیه است.

• افزایش صدای تلویزیون یا موبایل بیش از حد معمول؛ اگر اطرافیان از صدای بلند دستگاه‌ها شکایت دارند، ممکن است کم‌شنوایی وجود داشته باشد.

• وزوز گوش (Tinnitus)؛ صدای زنگ، سوت، یا وزوز در گوش، به‌ویژه در سکوت، می‌تواند نشانه آسیب به سلول‌های شنوایی باشد.

• احساس گرفتگی یا فشار دائمی در گوش؛ این ممکن است به جرم گوش، اختلال شیپور استاش، یا بیماری‌هایی مانند نوروم آکوستیک مرتبط باشد.

• درک ناقص گفتار؛ شنیدن صدا بدون درک معنای دقیق آن، به‌ویژه در گفتار آرام یا سریع، نشانه‌ای جدی است.

• اختلال در تشخیص جهت صدا؛ دشواری در شناسایی منبع صدا در محیط‌های شلوغ می‌تواند به مشکلات عصبی شنوایی اشاره کند.

• خستگی ذهنی یا سردرد پس از مکالمه طولانی؛ صرف انرژی زیاد برای شنیدن می‌تواند به خستگی شناختی یا سردرد منجر شود.

• افت ناگهانی شنوایی؛ این وضعیت اورژانسی است و نیاز به بررسی فوری با تست‌هایی مانند ادیومتری یا تست ASSR دارد.

اگر این علائم را تجربه می‌کنید یا اطرافیان متوجه تغییراتی در شنوایی شما شده‌اند، مراجعه به شنوایی‌شناس ضروری است. غربالگری شنوایی بزرگسال می‌تواند از عوارض جدی مانند کاهش کیفیت زندگی، انزوای اجتماعی، یا حتی زوال شناختی جلوگیری کند. برای مثال، مطالعه‌ای در سال 2021 (JAMA Otolaryngology) نشان داد که کم‌شنوایی درمان‌نشده خطر زوال شناختی را تا 20 درصد افزایش می‌دهد.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای حفظ سلامت گوش با غربالگری شنوایی در بزرگسالان

تغذیه مناسب نقش مهمی در پیشگیری از کم‌شنوایی و حفظ سلامت گوش دارد. رژیم غذایی متعادل می‌تواند از سلول‌های شنوایی محافظت کرده و خطر آسیب را کاهش دهد. مطالعه‌ای در سال 2019 (Journal of Nutrition) نشان داد که کمبود ویتامین‌های A و E می‌تواند خطر کم‌شنوایی را تا 20 درصد افزایش دهد. برخی توصیه‌های تغذیه‌ای کلیدی برای حمایت از سلامت شنوایی عبارت‌اند از:

1. مصرف ویتامین‌های ضروری؛ ویتامین‌های A، C، E، و B12 از سلول‌های مویی گوش محافظت می‌کنند. سبزیجات برگ‌سبز (مانند اسفناج)، مرکبات، هویج، تخم‌مرغ، و لبنیات منابع غنی این ویتامین‌ها هستند.

2. استفاده از منابع امگا 3؛ اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی سالمون، ساردین، گردو، و دانه چیا گردش خون به گوش داخلی را بهبود می‌بخشند.

3. پرهیز از غذاهای پرنمک و فرآوری‌شده؛ نمک زیاد می‌تواند فشار خون را افزایش داده و جریان خون به گوش را مختل کند.

4. کنترل قند و چربی؛ قند خون بالا و چربی‌های ناسالم می‌توانند به عروق گوش آسیب برسانند.

5. هیدراتاسیون کافی؛ نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز برای حفظ رطوبت سلول‌ها و عملکرد طبیعی گوش ضروری است.

جدول زیر منابع غذایی مفید برای سلامت شنوایی را نشان می‌دهد:

برای مشاوره تخصصی درباره تغذیه و سلامت گوش، می‌توانید با متخصصان شنوایی‌شناسی مانند دکتر علی کوهی تماس بگیرید. ترکیب غربالگری شنوایی در بزرگسالان با رژیم غذایی مناسب می‌تواند سلامت گوش را در طولانی‌مدت تضمین کند. برای مثال، بیمارانی که رژیم غنی از امگا 3 را دنبال کرده‌اند، گزارش داده‌اند که علائم وزوز گوش آن‌ها کاهش یافته است.

غربالگری شنوایی در بزرگسالان یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت شنوایی و جلوگیری از عوارض جدی مانند انزوای اجتماعی، افسردگی، و زوال شناختی است. تست شنوایی بزرگسال می‌تواند کم‌شنوایی را در مراحل اولیه تشخیص دهد و امکان مداخله به‌موقع را فراهم کند. طبق گزارش WHO (2023)، 1 نفر از هر 7 بزرگسال بالای 50 سال نیاز به غربالگری شنوایی بزرگسال دارد. با انجام منظم این تست‌ها، توجه به علائم هشداردهنده، و رعایت رژیم غذایی متعادل، می‌توانید سلامت گوش خود را تضمین کنید. برای ارزیابی دقیق و مشاوره تخصصی، با شنوایی‌شناسان مجرب تماس بگیرید.