زونای گوش چیست و چه علائمی دارد؟
در این مقاله از دکتر علی کوهی، قصد داریم به زونای گوش، علائم و درمان آن بپردازیم. درواقع زونای گوش یا سندروم رمسی هانت (Ramsay-Hunt syndrome)، یک عارضه است که در اثر ویروس آبله مرغان ایجاد میشود. این بیماری باعث قرمزی دردناک به همراه تاولهای کوچک آبدار میشود و عصب سمت گوش آسیب دیده را مختل میکند که باعث افتادگی و فلج صورت میشود. در ادامه همراه ما باشید تا به توضیحات بیشتری درباره زونای گوش و مشکلات پیرامون آن بپردازیم.
سندروم رمسی هانت یا در زبان انگلیسی Ramsay Hunt syndrome نام دیگری است که برای بیماری زونای گوش به کار می رود. در لاتین به زونای گوش herpes zoster oticus هم گفته می شود.
وقتی ویروس هرپس زوستر پس از چند سال خاموشی، در راستای اعصاب صورت و در نزدیکی یکی از گوش ها فعال می شود، زونای گوش رخ می دهد. در ادامه، علائم زونا یا زوستر گوش تشریح شده اند.
زونا گوش چیست؟
زونا گوش که به عنوان هرپس زوستر اوتیکوس (herpes zoster oticus) نیز شناخته میشود، یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس واریسلا-زوستر، همان ویروس مسئول آبله مرغان، ایجاد میشود. این وضعیت زمانی رخ میدهد که ویروس در گانگلیونهای حسی عصب صورت فعال میشود و منجر به تاولهای دردناک و بثورات در کانال گوش، صورت و گاهی اوقات دهان میشود.
این بیماری زمانی پدیدار میشود که ویروس آبله مرغان خفته، در مراحل بعدی زندگی دوباره فعال شود. علائم زونا گوش شامل درد شدید گوش، کاهش شنوایی، ضعف صورت و بثورات پوستی است که ممکن است با تاولهای پر از مایع همراه باشد. درد میتواند شدید باشد و ممکن است حتی پس از بهبودی، بثورات باقی بماند. مراقبت فوری پزشکی برای مدیریت علائم و کاهش خطر عوارض بسیار مهم است.
با علائم زونای گوش آشنا شوید
زونای گوش دو علامت بارز دارد:
- یک قرمزی دردناک پوستی در یک گوش یا درون یک گوش که اگر با دقت و از نزدیک به آن نگاه شود، از تاول های ریز پر از مایع تشکیل شده است
- ضعف عضلات صورت یا فلج این ماهیچه ها در همان طرف گوش درگیر
به طور معمول، قرمزی پوست گوش و ضعف عضلات صورت همزمان با هم بروز پیدا می کنند. اگرچه احتمال این که یکی از این علائم زودتر حادث شود، هم وجود دارد. گاهی پیش می آید که فقط ضعف عضلات صورت رخ می دهد و قرمزی پوست دیده نمی شود.
زونای گوش در برخی بیماران ممکن است علاوه بر علائم شاخص بالا، با کی یا چند تا از نشانه های زیر هم همراه باشد:
در صورت شک به زونای گوش چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
اگر عضلات یک طرف صورت فلج یا ضعیف شد یا قرمزی پوست روی صورت و گوش دیده شد، باید به پزشک مراجعه کرد. اگر درمان زونای گوش در همان روزهای نخست پس از بروز علائم، آغاز شود، می تواند از عوارض درازمدت این بیماری پیشگیری نماید و تاثیر بهتری بر جای می گذارد.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران مبتلا به زونای گوش در کلینیک خود واقع در تهران هستند.
علت زونای گوش
افرادی که در سال ها پیش به عفونت ویروسی آبله مرغان دچار شده اند، ممکن است به زونای گوش دچار گردند. وقتی آبله مرغان فرد بهبود می یابد ویروس ها همچنان در بدن باقی می مانند. این ویروس ها سال ها غیرفعال هستند اما بعد از سال ها دوباره می توانند فعال شوند. فعالیت دوباره این ویروس ها باعث آبله مرغان نمی شود بلکه باعث ایجاد زونا می گردد. به عبارت دیگر، به جای این که تاول ها در همه جای بدن دیده شوند، قرمزی پوست و تاول فقط در محدوده خاصی از یک طرف بدن دیده می شود.
اگر فعالیت دوباره ویروس در امتداد اعصاب صورت و در نزدیکی یا داخل یکی از گوش ها باشد به آن زونای گوش یا سندروم رمسی هانت گفته می شود. این بیماری می تواند با افت شنوایی یا ضعف عضلات صورت هم همراه باشد.
عوامل خطرزای زونای گوش
هر کسی که دچار آبله مرغان شده است، مستعد ابتلا به زوستر گوش است. زونای گوش در افراد با سن بالاتر از 60 سال سن بیشتر دیده می شود. احتمال بروز زونای گوش در کودکان بسیار کم است.
عوامل خطرات بالقوه زونای گوش شامل:
- سن: زونا در افراد مسن شایعتر است و سندرم رمزی هانت، اغلب افراد بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار میدهد.
- آبله مرغان قبلی: همانطور که گفته شد، زونا در اثر فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر، همان ویروسی که باعث آبله مرغان میشود ایجاد میشود. اگر به آبله مرغان مبتلا شدهاید، ویروس میتواند در مراحل بعدی زندگی دوباره فعال شود و به زونا منجر شود.
- سیستم ایمنی ضعیف: سیستم ایمنی ضعیف به دلیل شرایطی مانند HIV/AIDS، سرطان یا برخی داروها میتواند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.
- استرس: استرس مزمن یا بیماری شدید میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و فرد را مستعد ابتلا به زونا کند.
- تروما یا آسیب: ضربه فیزیکی یا آسیب به گوش یا ناحیه اطراف ممکن است باعث فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر شود.
- درمانهای پزشکی: برخی درمانهای پزشکی مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی، میتوانند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
- جنسیت: برخی از مطالعات نشان میدهد که بروز زونا در زنان کمی بیشتر از مردان است.
- ژنتیک: ممکن است یک استعداد ژنتیکی وجود داشته باشد؛ زیرا برخی از افراد ممکن است از نظر ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به زونا باشند.
- بیماریهای مزمن: شرایطی مانند دیابت میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و به طور بالقوه خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.
- اختلالات سیستم عصبی محیطی: افرادی که دارای اختلالاتی هستند که سیستم عصبی محیطی را تحت تاثیر قرار میدهند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به زونا باشند.
آیا زونای گوش به دیگران منتقل می شود؟
خیر. زونای گوش یک بیماری واگیردار به شمار نمی رود. اما به لحاظ تئوری احتمال انتقال ویروس به افرادی که واکسن آبله مرغان نزده اند یا آبله مرغان نگرفته اند وجود دارد.
به همین دلیل بهتر است تا بهبود کامل تاول ها و دلمه بستن روی آنها فرد مبتلا به زونای گوش با افراد زیر در تماس نباشد:
- کسی که سابقه دریافت واکسن آبله مرغان یا ابتلا به آبله مرغان ندارد
- افراد دچار انواع نقص ایمنی یا ایمنی سرکوب شده
- نوزادان
- زنان باردار
آیا ممکن است زونا یا زوستر گوش به شکل یک بیماری جدی و خطرناک ظاهر شود؟
اگر فرد مبتلا دچار برخی از انواع اختلالات در سیستم ایمنی بدن باشد، این امکان وجود دارد که زونای گوش در صورت عدم درمان بموفع، به شکلی خطرناک در آید.
عوارض زونای گوش
زونای گوش در برخی از موارد ممکن است با عوارض زیر همراه باشد:
- ماندگار شدن افت شنوایی و ضعف عضلات صورت
- آسیب به چشم به سبب باز ماندن یک چشم
- درد بعد از زونا به دلیل آسیب دیدن رشته های عصبی توسط ویروس آبله مرغان – زونا
مراقبت های لازم زونا گوش
مراقبت مناسب زونا گوش، برای کاهش علائم و جلوگیری از عوارض بسیار مهم است. در اینجا یک راهنمای جامع برای مدیریت زونا گوش آورده شده است:
تشخیص زودهنگام
علائمی مانند گوش درد، بثورات پوستی و تاولهای پر از مایع را به سرعت شناسایی کنید. برای تشخیص دقیق با یک متخصص گوش مشورت کنید
مصرف دارو
داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر، اغلب برای کاهش شدت و طول مدت علائم تجویز میشوند. مسکنهای بدون نسخه میتوانند به مدیریت درد کمک کنند، اما ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
درمانهای موضعی
لوسیون کالامین یا کمپرس خنک میتواند خارش و ناراحتی مرتبط با بثورات را تسکین دهد.
ناحیه را تمیز نگه دارید
ناحیه آسیب دیده را به آرامی با آب و صابون ملایم بشویید تا از عفونت جلوگیری شود. از خاراندن خودداری کنید؛ زیرا میتواند منجر به عفونت باکتریایی و ایجاد اسکار شود.
مدیریت درد
استفاده از کرمهای تسکین دهنده یا چسبهای مخصوص زونا را در نظر بگیرید. به خوبی هیدراته بمانید و یک رژیم غذایی متعادل را برای حمایت از سلامت کلی حفظ کنید.
استراحت و کاهش استرس
استراحت کافی برای بهبودی بدن بسیار مهم است. استرس را مدیریت کنید؛ زیرا میتواند علائم را تشدید کند. تکنیکهای آرامش بخشی مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن را تمرین کنید.
از انتشار ویروس جلوگیری کنید
ناحیه آسیب دیده را با یک باند تمیز و خشک بپوشانید تا از سرایت ویروس به دیگران جلوگیری کنید. شستن مکرر دستها برای کاهش خطر انتقال ضروری است.
شرکت در مراقبتهای بعدی
در قرار ملاقاتهای بعدی با متخصص، برای نظارت بر پیشرفت شرکت کنید. هرگونه علائم یا عارضه غیرمعمول را به سرعت گزارش دهید.
پیشگیری از زونای گوش
امروزه با تزریق واسکن آبله مرغان به کودکان می توان از ابتلای آنها در بزرگسالی به زوستر گوش پیشگیری کرد. همچنین برای پیشگیری از زونا در بزرگسالان، به ویژه در افراد بالای 50 سال سن، تزریق واکسن زونا توصیه می شود.
تشخیص زونای گوش
با شرح حال کاملی که پزشک از بیمار دریافت می کند و پس از معاینه دقیق و کامل به طور معمول تشخیص بیماری زونای گوش مسجل می شود. در برخی موارد، ممکن است برای اطمینان از تشخیص زونا، از مایع داخل تاول های موجود برای ارسال به آزمایشگاه ویروس شناسی، نمونه تهیه شود.
درمان زونای گوش
آغاز سریع درمان در بهبود زونای گوش نقش حیاتی دارد. هر چه درمان زونا زودتر آغاز شود، احتمال بروز عوارض یا درد ضایعات کمتر خواهد بود. پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است برای درمان زونای گوش، یک یا چند داروی زیر را تجویز نماید. تجویز داروها به علائم و زمان مراجعه بیمار به پزشک بستگی دارد:
- داروهای ضدویروس: داروهایی مانند آسیکلوویر می توانند در صورت مراجعه زودهنگام در مقابله با ویروس آبله مرغان – زونا موثر باشند.
- کورتیکوسترویید ها یا همان داروهای دارای کورتون: گاهی دوز بالای چنین داروهایی با تجویز کوتاه مدت به برخی از این بیماران کمک شایانی می نماید. پردنیزولون یکی از داروهای این دسته به شمار می آید.
- داروهای ضد اضطراب ممکن است برای درمان سرگیجه در برخی از بیماران توصیه شود
- داروهای مسکن و ضد درد: همان گونه که گفته شد زوستر گوش از ابتدا با درد همراه است. گاهی با وجود بهبود زونا درد ممکن است هفته ها تا ماه ها ادامه پیدا کند. تجویز داروهای ضد درد متناسب با میزان درد برای بیشتر بیماران مبتلا به زونای گوش امری مهم تلقی می شود.
چه مدت طول می کشد تا زونای گوش از بین برود؟
مدت زمان بهبود زونا گوش، میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. زونا معمولاً از یک جدول زمانی خاص پیروی میکند. علائم اولیه ممکن است شامل درد، سوزن سوزن شدن یا خارش قبل از ظاهر شدن بثورات باشد. طول مدت زونا میتواند تحت تأثیر عواملی مانند سیستم ایمنی فرد، سن و سرعت مداخله پزشکی باشد. داروهای ضد ویروسی که معمولاً تجویز میشوند، میتوانند به کوتاه شدن مدت و شدت بیماری کمک کنند. بهطورکلی، بثورات در عرض 7-10 روز پوسته پوسته میشوند و معمولاً طی 2-4 هفته بهبود مییابند. با این حال، درد یا ناراحتی که به عنوان نورالژی پس از تبخال شناخته میشود، ممکن است در برخی موارد برای مدت طولانی تری باقی بماند.
جمع بندی
زونای گوش (ear shingles)، یک بیماری است که بر اثر فعال شدن دوباره ویروس آبله مرغان به وجود میآید. اگر مشکوک به زونا گوش یا هر بیماری پزشکی هستید، به دنبال مراقبتهای پزشکی فوری برای تشخیص و راهنمایی مناسب در مورد درمان و بهبودی آن باشید. بسیار مهم است که برای اطلاعات دقیق در مورد وضعیت خاص خود، با یک متخصص مشورت کنید.
2 دیدگاه دربارهٔ «زونای گوش چیست و چه علائمی دارد؟»
ممنون از سایت خوبتون آقای دکتر و اطلاعات مفیدی که در اختیار قرار می دهید بسیار مقاله خوب و جامعی بود
بسیار عالی .ممنون از توضیهات دکتر .من زونای گوش گرفتم که تورم شدید گوش داشتم چون عصب هشتم درگیر بود لوشک ترش روی زبان گذاشتم به قدری ترشیشو زیاد حس کردم که به مرز بیهوشی رسیدم …..خوابم هم ریست شد اصلا خوابم نمیومد …تاولها که خوب شد درد زیر پوستی شدید شروع شد . چشم راستم و پلک گونه سمت راست لبم کلا از کار افتاد .دهنم کج شد .چشمم بسته یا کامل باز میمود .کلا سمت راست صورتم تکون نیخورد .الان بعد گذشت ۴۰ روز هنوزم درد دارم .تجربه بنده اینه که مردها اگه تو صورت داخل ریش تاول زد بعد تاولها روزانه چند مرتبه ریش بزنن به خاطر برخورد مو با گوش دور سرشونو با ماشین ۴ بزنن ..درد بدی داره