عفونت قارچی گوش چیست؟ راه های درمان قارچ گوش

قارچ گوش نامی است که به عفونت قارچی گوش خارجی اطلاق می شود. در لاتین قارچ گوش با اصطلاح اتومایکوزیس (otomycosis) هم نامیده می شود. به طور معمول، قارچ گوش پوست منطقه کانال گوش، یعنی از سوراخ گوش تا پرده گوش را ممکن است درگیر نماید. به این ناحیه، گوش خارجی هم گفته می شود.

این بیماری می تواند یک یا هر دو گوش را درگیر نماید. قارچ گوش موضوع این مقاله است که اکنون پیش روی شماست. اکنون به علائم و تشخیص قارچ گوش پرداخته می شود.

قارچ گوش یا عفونت قارچی گوش چیست؟

عفونت قارچی گوش که در پزشکی با نام Otomycosis شناخته می‌شود، نوعی التهاب و عفونت در مجرای گوش خارجی است که در اثر رشد بیش از حد قارچ‌هایی مانند کاندیدا یا آسپرژیلوس به وجود می‌آید. این مشکل بیشتر در محیط‌های گرم و مرطوب اتفاق می‌افتد و معمولاً با علائمی مانند خارش، احساس پری، درد، ترشح و گاهی کاهش موقت شنوایی همراه است.

از مهم‌ترین عواملی که زمینه‌ساز قارچ گوش هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رطوبت زیاد (مثلاً بعد از شنا یا دوش گرفتن)

• استفاده مداوم از گوش‌گیر یا هندزفری

• دست‌کاری گوش یا استفاده از گوش‌پاک‌کن

• وجود جرم زیاد یا زخم در مجرای گوش

• ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن

اگر سد محافظ طبیعی گوش دچار آسیب شود، شرایط برای ورود و رشد قارچ‌ها فراهم می‌شود. در این صورت، مراقبت و درمان سریع پزشکی بسیار ضروری است تا با بیمارهایی مثل زونای گوش اشتباه گرفته نشود و از پیشرفت عفونت و بروز عوارض جلوگیری شود. درمان معمولاً شامل قطره‌های ضد قارچ و در برخی موارد داروهای خوراکی است.

در مواردی که عفونت خفیف باشد، درمان‌های خانگی ملایم با مشورت پزشک می‌تواند به کاهش علائم کمک کند، اما اگر علائم ادامه‌دار یا شدید باشند (مثل درد زیاد یا کاهش شنوایی)، باید هرچه زودتر به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

برای پیشگیری از قارچ گوش، توصیه می‌شود:

• از ورود آب و رطوبت به گوش جلوگیری کنید.

• از وسایلی مثل گوش‌پاک‌کن یا اشیای خارجی برای تمیز کردن گوش استفاده نکنید.

• بعد از شنا یا حمام، گوش‌ها را به آرامی خشک کنید.

• از استفاده طولانی‌مدت از هدفون و گوش‌گیر خودداری کنید.

هرچند قارچ گوش معمولاً مسری نیست، اما اگر به‌موقع درمان نشود می‌تواند موجب ناراحتی‌های ماندگار یا عفونت‌های شدیدتر شود. بنابراین حفظ بهداشت گوش و پیگیری به‌موقع علائم، کلید حفظ سلامت شنوایی است.

چگونه قارچ گوش تشخیص داده می شود؟

شاید پیش از هر مطلبی بهتر باشد درباره افردی که مستعد ابتلا به عفونت قارچی گوش خارجی هستند صحبت شود. اگر کسی در یک یا هر دو گوش درد و ترشحات دارد، بهتر است زودتر به پزشک معالج مراجعه نماید. پزشک علاوه بر گوش دادن به شرح حال بیمار، معاینه دقیق گوش را به انجام می رساند. در صورتی که پزشک به تشخیص عفونت قارچی گوش خارجی برسد، داروهای مناسب را برای بیمار تجویز می کند و از او می خواهد که موارد بهداشتی لازم را با دقت رعایت نماید.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به قارچ گوش قرار دارند؟

برخی از افراد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند:

• کسانی که در مناطق با هوای گرم یا استوایی (گرم و مرطوب) زندگی می کنند
• کسانی که زیاد به ورزش های آبی می پردازند
• مبتلایان به دیابت
• مبتلایان به برخی از بیماری ها یا حتی شرایط خاص پوستی

علائم قارچ گوش چیست؟

قارچ گوش با علائمی مانند خشکی، خارش و ترشحات بدبو از پوست گوش خارجی مشخص می شود. پوست این ناحیه ممکن است به دنبال قارچ گوش قرمز و ملتهب شده باشد.

خارش شایع ترین علامت قارچ گوش به شمار می رود. خارش در عفونت های باکتریال گوش خارجی کمتر است.

ترشحات غیرطبیعی گوش در بیشتر موارد غلیظ و زرد رنگ هستند. اگرچه گاهی ممکن است ترشحات قارچ گوش خاکستری یا سبز هم باشد.

مشکلات شنوایی به صورت وزوز گوش یا احساس پری در گوش هم از علائم قارچ گوش ممکن است باشند.

بقیه علائم قارچ گوش عبارتند از:

• قرمزی
• درد گوش
• حالت پوسته پوسته در پوست گوش خارجی
• ورم و التهاب

آیا معاینه گوش در فرد مشکوک به قارچ گوش دردناک است؟

پزشک پیش از معاینه از بیمار شرح حالش را می پرسد. سپس ممکن است در رابطه با سابقه خانوادگی برخی بیماری ها مانند دیابت سوالاتی را مطرح نماید. پاسخ درست بیمار به پرسش های پزشک در رسیدن او به تشخیص درست بیماری اهمیت زیادی دارد. همچنین پزشک در مورد ورزش های بیمار، شاید فعالیت های آبی، مسافرت اخیر به مناطق دارای هوای گرم یا استوایی پرسش خواهد کرد.

معاینه گوش بخشی جدایی ناپذیر از ویزیت پزشک برای قارچ گوش به شمار می آید. پزشک با یک وسیله پزشکی مخصوص که اُتوسکوپ نام دارد، داخل گوش بیمار را مشاهده می کند. پزشک با این وسیله پزشکی کانال گوش و پرده گوش را به خوبی می بیند و وجود هرگونه مشکل در آنها را بررسی می نماید.

اگر در گوش بیمار ترشحات غیر طبیعی، مایع جمع شده یا چرک وجود داشته باشد، پزشک ممکن است با گوش پاک کن ویژه از آنها نمونه برداری نماید و آن را برای مطالعات آزمایشگاهی به آزمایشگاه پزشکی ارسال نماید. این کار به پزشک کمک می کند که با اطمینان بیشتری بین عفونت قارچی و عفونت ناشی از باکتری در گوش خارجی افتراق قائل شود.

به طور معمول این معاینه ها و این کارها دردناک نیست. آنچه دردناک ممکن است باشد وضعیت ملتهب پوست گوش خارجی است وگرنه این معاینات بدون اذیت قابل انجام است.^{fungal ear infection}

علت قارچ گوش

پوستی که درون کانال گوش را فرش کرده است با ترشحات طبیعی گوش محافظت می شود. گاهی به ترشحات طبیعی گوش عبارت انگلیسی آن یعنی واکس گوش اطلاق می شود. وقتی کسی در دریا یا استخر شنا می کند، این لایه از روی پوست داخل کانال گوش شسته می شود. گاهی هم فرد با استفاده از پنبه یا دستمال کاغذی به طور کامل همه این ترشحات را از روی پوست می شوید. این مسائل، گوش فرد را مستعد عفونت های قارچی می نماید.

همان طور که گفته شد هوای گرم احتمال بروز عفونت قارچی گوش خارجی را افزایش می دهد. بنابراین طبیعی است که این عفونت در فصل تابستان بیشتر رخ دهد. به طور کلی، قارچ ها در محیط گرم و مرطوب بهتر رشد می کنند. همچنین دیابت و هر عاملی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف نماید، احتمال عفونت قارچی گوش خارجی را زیاد می کند.

دو عامل دیگر هم می توانند فرد را مستعد قارچ گوش نمایند:

• اگزما یا آلرژی پوستی مزمن
• هر گونه ضربه به کانال گوش

نام علمی موجوداتی که باعث بروز قارچ گوش می شود، چیست؟

قارچ واژه ای است که به انواعی از موجودات ریز عفونت زا در بدن گفته می شود. بیشتر عفونت های قارچی گوش خارجی توسط قارچ هایی ایجاد می شوند که آسپرژیلوس نام دارد. درصد کمی از عفونت های قارچی گوش خارجی توسط موجودی به نام کاندیدا پدید می آید.

درمان قارچ گوش

پاکیزه نگه داشتن گوش و کانال گوش از ترشحات و باقیمانده های پوسته ها در درمان قارچ گوش بسیار اهمیت دارد. بهتر است این کار در کلینیک تخصصی گوش انجام شود. انجام دادن آن در خانه ممکن است با عوارض جدی همراه باشد. پزشک ممکن است از ساکشن گوش (دستگاه مکش تخصصی ویژه گوش) یا ابزارهای ظریف معاینه گوش برای این کار استفاده کند.

وقتی گوش تمیز باشد قطره های گوش که توسط پزشک تجویز شده اند بهتر عمل می کنند. قطره های گوشی ضد قارچ بسیار متعدد هستند و پزشک بر اساس تجربه خود و وضعیت بیمار مناسب ترین آن را تجویز می کند. قطره گوشی کلوتریمازول یکی از این قطره هاست. پزشک ممکن است برخی کرم های موضعی ضد قارچ را هم برای درمان بیماری گوش خارجی و بخش های خارجی لاله گوش تجویز نماید.

اگر قارچ گوش نسبت به داروهای موضعی مانند قطره های گوشی ضد قارچ مقاوم باشد، داروهای خوراکی ضد قارچ برای درمان قارچ گوش تجویز می شود. افرادی که مشکلات کبدی دارند حتما به پزشک بگویند زیرا بهتر است از مصرف داروهای خوراکی ضد عفونت قارچی گوش پرهیز نمایند.