تفاوت کاشت حلزون گوش و سمعک چیست؟ | راه حل کم‌شنوایی: سمعک یا کاشت حلزون؟

کم‌شنواییمی‌تواند زندگی روزمره را به چالش بکشد، اما فناوری‌های مدرن مانند کاشت حلزون و سمعک راه‌حل‌هایی مؤثر ارائه می‌دهند. کاشت حلزون با تحریک مستقیم اعصاب شنوایی، برای افرادی با کم‌شنوایی شدید تا عمیق مناسب است، در حالی که سمعک با تقویت صدا، برای کم‌شنوایی خفیف تا متوسط کاربرد دارد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۴۶۶ میلیون نفر در جهان با کم‌شنوایی ناتوان‌کننده زندگی می‌کنند؛ از این رو، انتخاب ابزار مناسب حیاتی است. این مقاله با بررسی دقیق تفاوت‌های عملکردی، روش نصب، کاندیداهای مناسب، هزینه‌ها و زمان‌بندی استفاده از این دو فناوری، به شما کمک می‌کند تا با آگاهی کامل تصمیم بگیرید. هدف ما ارائه اطلاعاتی دقیق و کاربردی است تا پرس‌وجوهای شما درباره تفاوت کاشت حلزون و سمعک پاسخ داده شود.

تفاوت سمعک و کاشت حلزون از لحاظ نحوه کار

سمعک و کاشت حلزون هر دو برای بهبود شنوایی طراحی شده‌اند، اما مکانیسم عملکرد آن‌ها کاملاً متفاوت است. سمعک یک دستگاه الکترونیکی خارجی است که صداهای محیط را تقویت می‌کند و از طریق مجرای گوش به حلزون گوش (Cochlea) منتقل می‌کند. این دستگاه برای افرادی که هنوز مقداری شنوایی طبیعی دارند، مؤثر است.

به گفته دکتر جین کولینز، متخصص شنوایی‌شناسی از دانشگاه جانز هاپکینز:

سمعک‌ها مانند یک بلندگو عمل می‌کنند که صداها را بلندتر و واضح‌تر می‌سازند، اما نمی‌توانند اعصاب آسیب‌دیده را مستقیماً تحریک کنند.

کاشت حلزون، در مقابل، یک دستگاه پزشکی کاشتنی است که مستقیماً اعصاب شنوایی را تحریک می‌کند. این دستگاه شامل دو بخش است: یک پردازنده خارجی که صدا را دریافت و پردازش می‌کند، و یک بخش داخلی که از طریق جراحی در گوش قرار می‌گیرد و سیگنال‌های الکتریکی را به عصب شنوایی (Auditory Nerve) ارسال می‌کند. این روش برای افرادی که حلزون گوش آن‌ها آسیب دیده یا شنوایی حسی‌عصبی (Sensorineural Hearing Loss) شدید دارند، مناسب است.

برای مثال، فرض کنید فردی به دلیل عفونت مزمن گوش میانی دچار کم‌شنوایی انتقالی (Conductive Hearing Loss) شده است. در این حالت، سمعک می‌تواند با تقویت صدا مشکل را برطرف کند. اما اگر فردی به دلیل آسیب مادرزادی حلزون گوش هیچ شنوایی طبیعی نداشته باشد، کاشت حلزون تنها گزینه مؤثر خواهد بود.

تفاوت نحوه استفاده کاشت حلزون و سمعک

نحوه نصب این دو دستگاه یکی از تفاوت‌های کلیدی آن‌هاست. سمعک نیازی به جراحی ندارد و به‌سادگی روی گوش یا داخل مجرای گوش قرار می‌گیرد. انواع سمعک شامل مدل‌های پشت‌گوشی (BTE)، داخل‌گوشی (ITE) و کاملاً داخل کانال (CIC) است که بسته به نیاز بیمار انتخاب می‌شوند. نصب سمعک معمولاً در یک جلسه توسط شنوایی‌شناس (Audiologist) انجام می‌شود و بیمار می‌تواند همان روز از آن استفاده کند.^{cochlear implants vs hearing aids}

درباره تفاوت کاشت حلزون گوش و سمعک ویدئوی زیر را از دست ندهید:

کاشت حلزون، اما، نیازمند جراحی است. این عمل که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، شامل جای‌گذاری الکترودها در حلزون گوش و نصب یک گیرنده داخلی زیر پوست پشت گوش است. پردازنده خارجی پس از بهبودی زخم جراحی (معمولاً ۲ تا ۴ هفته بعد) نصب می‌شود. این فرآیند پیچیده‌تر است و نیاز به همکاری تیمی از جراح گوش، شنوایی‌شناس و گفتاردرمانگر دارد.

جراحی کاشت حلزون معمولاً ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و بیمار باید چند روز در بیمارستان بماند. پس از جراحی، تنظیم دستگاه و توان‌بخشی شنوایی (Aural Rehabilitation) برای یادگیری پردازش صداها ضروری است. در مقابل، سمعک به تنظیمات اولیه نیاز دارد، اما این فرآیند غیرتهاجمی است و بیمار می‌تواند سریع‌تر به زندگی روزمره بازگردد؛ بنابراین باید در پاسخ به سوال سمعک بهتر است یا کاشت حلزون؟ مدنظر قرار داده شود.

بهترین کاندید برای کاشت حلزون و سمعک

انتخاب بین کاشت حلزون و سمعک به شدت کم‌شنوایی، سلامت اعصاب شنوایی و شرایط پزشکی بیمار بستگی دارد. در ادامه، کاندیداهای مناسب هر روش را بررسی می‌کنیم:

کاندیداهای سمعک

• افرادی با کم‌شنوایی خفیف تا متوسط (۲۵ تا ۶۵ دسی‌بل کاهش شنوایی).
• بیمارانی با کم‌شنوایی انتقالی یا ترکیبی (Mixed Hearing Loss).
• افرادی که ساختار گوش خارجی یا میانی آن‌ها سالم است.
• بیمارانی که به دنبال راه‌حل غیرتهاجمی هستند.

کاندیداهای کاشت حلزون

• افرادی با کم‌شنوایی شدید تا عمیق (بیش از ۷۰ دسی‌بل کاهش شنوایی).
• بیمارانی که از سمعک نتیجه مطلوبی نگرفته‌اند.
• افرادی با اعصاب شنوایی سالم و حلزون گوش غیرفعال.
• کودکان یا بزرگسالانی که به‌تازگی شنوایی خود را از دست داده‌اند.

برای مثال، کودکی ۳ ساله با ناشنوایی مادرزادی ممکن است کاندید کاشت حلزون باشد، زیرا این روش به رشد مهارت‌های گفتاری او کمک می‌کند. اما یک فرد مسن با کم‌شنوایی متوسط ناشی از پیری (Presbycusis) احتمالاً با سمعک نتیجه بهتری می‌گیرد.

دکتر رابرت جکلر، جراح گوش از دانشگاه استنفورد، می‌گوید:

کاشت حلزون برای بیمارانی که حتی با قوی‌ترین سمعک‌ها نمی‌توانند گفتار را تشخیص دهند، تحولی بزرگ ایجاد می‌کند.

تفاوت قیمت کاشت حلزون و سمعک

هزینه یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری بین این دو روش است. قیمت سمعک بسته به نوع، برند و فناوری آن متفاوت است. به طور متوسط، هزینه یک سمعک در ایران بین ۵ تا ۲۰ میلیون تومان برای هر گوش است. سمعک‌های پیشرفته با قابلیت اتصال به بلوتوث یا تنظیم خودکار گران‌تر هستند. همچنین، سمعک‌ها نیاز به تعویض باتری و تعمیر دوره‌ای دارند که هزینه‌های جانبی ایجاد می‌کند.

کاشت حلزون به‌مراتب گران‌تر است. هزینه این عمل در ایران، شامل جراحی، دستگاه و توان‌بخشی، بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان متغیر است. بخش عمده این هزینه به دلیل پیچیدگی جراحی و فناوری پیشرفته دستگاه است. با این حال، برخی بیمه‌ها بخشی از هزینه را پوشش می‌دهند. برای مقایسه دقیق‌تر، جدول زیر را ببینید:

برای مثال، اگر بیمار بودجه محدودی داشته باشد و کم‌شنوایی او خفیف باشد، سمعک گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری است. اما برای فردی با ناشنوایی عمیق، سرمایه‌گذاری در کاشت حلزون ممکن است ارزشمندتر باشد.

چه زمانی باید سمعک را انتخاب کرد و چه زمانی کاشت حلزون را؟

انتخاب بین سمعک و کاشت حلزون به عوامل متعددی بستگی دارد. در ادامه، راهنمای انتخاب هر روش را ارائه می‌کنیم.

زمان انتخاب سمعک

سمعک زمانی مناسب است که:

• کم‌شنوایی خفیف تا متوسط باشد و بیمار بتواند با تقویت صدا گفتار را تشخیص دهد.
• بیمار مایل به روش غیرتهاجمی باشد.
• مشکلات گوش میانی یا خارجی باعث کم‌شنوایی شده باشند.
• بودجه محدود باشد یا بیمار نخواهد جراحی کند.

برای مثال، یک فرد میانسال که به دلیل عفونت گوش میانی دچار کم‌شنوایی شده، می‌تواند با سمعک به شنوایی مطلوب برسد.^{Hearing Aids vs. Cochlear Implants}

زمان انتخاب کاشت حلزون

کاشت حلزون زمانی توصیه می‌شود که:

• کم‌شنوایی شدید تا عمیق باشد و سمعک کارایی نداشته باشد.
• اعصاب شنوایی سالم باشند، اما حلزون گوش آسیب دیده باشد.
• بیمار آماده جراحی و توان‌بخشی طولانی‌مدت باشد.
• بهبود کیفیت زندگی (مانند یادگیری زبان در کودکان) هدف اصلی باشد.

برای نمونه، یک کودک با ناشنوایی عمیق که با سمعک نمی‌تواند گفتار را یاد بگیرد، از کاشت حلزون سود زیادی خواهد برد.

عوامل تصمیم‌گیری

• شدت کم‌شنوایی: تست شنوایی‌سنجی (Audiometry) شدت کاهش شنوایی را مشخص می‌کند.
• سن بیمار: کودکان معمولاً از کاشت حلزون سود بیشتری می‌برند، زیرا به رشد گفتار کمک می‌کند.
• سلامت عمومی: افرادی با بیماری‌های مزمن ممکن است کاندید جراحی نباشند.
• انتظارات بیمار: برخی بیماران سادگی سمعک را ترجیح می‌دهند، در حالی که دیگران به دنبال راه‌حل دائمی‌تر هستند.

نکته نهایی درباره انتخاب بین سمعک و کاشت حلزون

درمان کم شنوایی بدون سمعک و کاشت حلزون نیز امکان پذیر است؛ انتخاب بین سمعک و کاشت حلزون (Cochlear Implant) تصمیمی حیاتی است که باید با مشاوره متخصصان شنوایی‌شناسی (Audiologist) و جراحان گوش انجام شود. سمعک (Hearing Aid) برای کم‌شنوایی خفیف تا متوسط و افرادی که راه‌حل غیرتهاجمی می‌خواهند، گزینه‌ای عالی است؛ در حالی که کاشت حلزون برای ناشنوایی شدید تا عمیق تحولی بزرگ ایجاد می‌کند! با ارزیابی دقیق شدت کم‌شنوایی (Hearing Loss)، سلامت اعصاب شنوایی (Auditory Nerve) و نیازهای شخصی، می‌توانید بهترین مسیر تفاوت کاشت حلزون گوش و سمعک را انتخاب کنید. برای تصمیم‌گیری آگاهانه، با یک شنوایی‌شناس مشورت کنید و از فناوری‌های مدرن شنوایی‌شناسی بهره‌مند شوید.