آیا راه جایگزین کاشت حلزون وجود دارد؟
کاشت حلزون(cochlear implant) در افرادی که به صورت کامل شنوایی(Hearing) را در هر دو گوش خود از دست داده‌اند، می‌تواند زندگی‌شان را دگرگون سازد. افرادی که توانایی شنیدن هیچ صدایی را نداشته و نمی‌توانستند از موسیقی طبیعی لذت ببرند، حال با کمک عمل کاشت حلزون که با تحریک اعصاب شنوایی، شنیدن را فراهم می‌آورد، می‌توانند حس خوب شنیدن را تجربه کنند. با این حال، این کار برای همه افراد کارآمد نخواهد بود. پس راه جایگزین کاشت حلزون چیست؟
آیا به جای کاشت حلزون روش‌های دیگری برای برگشت حس شنوایی وجود دارند؟
عمل کاشت حلزون در بزرگسالان و خردسالانی که به تازگی شنوایی خود را از دست داده‌اند، بسیار جوابگو است؛ زیرا مغز آنها هنوز هم با اعصاب شنوایی در ارتباط است. به همین علت، زمانی که این اعصاب توسط این دستگاه کوچک الکترونیکی تحریک می‌شود، صداها شنیده می‌شوند. لازم به ذکر است که هر چه سریعتر این کاشت صورت بگیرد، بدن آنها نیز سریعتر با این دستگاه کنار خواهد آمد.
با این وجود، این عمل برای همه افراد دچار مشکلات شنوایی، کارساز نخواهد کرد. درواقع، برای اینکه صدا توسط این دستگاه شنیده شود، اعصاب شنوایی باید از نظر ساختار سالم باشند. از این رو، اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که اعصاب گوش را از دست داده‌اید یا از ابتدا رشته‌های عصبی شنوایی نداشته‌اید، کاشت حلزون کمکی به شما نخواهد کرد و باید به دنبال راه جایگزین کاشت حلزون باشید.
اما راه حل چیست
کاشت پروتز گوش میانی (MEIs)
کاشت پروتز گوش میانی( Middle Ear Implant)، یک عمل کاربردی و راه جایگزین برای افرادی است که مشکل در ساختارهای گوش میانی دارند و حلزون و عصب شنوایی کارکرد طبیعی دارند. ولی عملکرد آن به چه صورت است؟
صدا از دو روش شنیده می‌شود؛ یک از طریق انتقال هوا به مجرای گوش و رسیدن به حلزون شنوایی با عبور از استخوانچه‌ها، و دوم از طریق انتقال ارتعاشات صدا توسط استخوان جمجمه که مستقیم به حلزون شنوایی می‌رسد.
برخی از بیماران به علت عدم انتقال کارآمد صدا توسط استخوانچه‌ها یا هوا، شنوایی خود را از دست می‌دهند. به این امر، از دست دادن شنوایی انتقالی( transient hearing loss ) می‌گویند. نوع دیگری از اختلال شنوایی، از دست دادن شنوایی حسی(Sensorineural Hearing Loss) نام دارد. در این اختلال نیز صداها به صورت کامل و صحیح به ارگان‌های مربوطه منتقل می‌شوند اما حلزون گوش به درستی به این صداها پاسخ نمی‌دهد. برخی از بیماران نیز هر دو این اختلال را به صورت همزمان تجربه می‌کنند.
شاید تصور کنید استفاده از سمعک(hearing aids) یا #کاشت حلزون برای همه مفید است، اما در صورتی که بیمار از عفونت‌های مکرر در گوش خود رنج می‌برد یا در گوش خارجی یا میانی دچار ناهنجاری‌های آناتومیک است، دیگر پروسه کاشت حلزون گوش، کارآمد نخواهند بود. راه جایگزین کاشت حلزون در این افراد، پروتز گوش میانی است.
پروتز گوش میانی یک دستگاه قابل کاشت است که برای مقابله با اختلالات مربوط به انتقال صدا استفاده می‌شود. این دستگاه نیز طی یک جراحی در گوش میانی کار گذاشته می‌شود تا بتواند وظیفه گوش میانی برای انتقال صدا به حلزون گوش را بر عهده بگیرد. پروتز گوش میانی شامل یک پردازنده صدا خارجی است که در پشت گوش کار گذاشته می‌شود و یکی از راه‌های جایگزین کاشت حلزون است.
کاشت شنوایی ساقه مغز (ABI)
در برخی از بیماران، اعصاب شنوایی آسیب دیده یا ناکارآمد است. به همین دلیل، کاشت حلزون در آنها سودی نخواهد داشت و به آنها یکی از راه‌های جایگزین کاشت حلزون یعنی کاشت شنوایی ساقه مغز(Auditory brainstem implant) پیشنهاد می‌گردد.
همانطور که از نام آن مشخص است، این پروتز، یک دستگاه الکترونیکی است که با فرستادن سیگنال‌های الکتریکی به مغز، حلزون گوش و اعصاب ناکارآمد را دور زده و شنوایی ایجاد می‌کند؛ به عبارت دیگر، این دستگاه تلاش می‌کند تا با تحریک الکتریکی ساقه مغز، جایگزین اعصاب شنوایی آسیب دیده باشد.
از آنجایی که پروتز ABI در ساقه مغز کار گذاشته می‌شود، جراحی آن نیز پیچیده‌تر و طولانی‌تر از دیگر عمل‌های مربوط به این دسته از بیماران خواهد بود. دوران نقاهت این بیماران نیز بیشتر به طول می‌انجامد.
این پروتز، راه جایگزین کاشت حلزون در آن دسته از افرادی است که اعصاب شنوایی غیر فعال دارند و تقریبا ناشنوا هستند.
سمعک استخوانی (BAHA)
راه جایگزین کاشت حلزون بعدی، دسته‌ای از سمعک‌ها هستند که در افرادی که مشکلاتی در گوش میانی یا خارجی خود دارند، پاسخ مناسب را ارائه می‌دهد. این دستگاه صدا را از طریق ارتعاش استخوان به صورت مستقیم برای حلزون گوش ارسال می‌کند. پس از آن، با کنار زدن گوش میانی و خارجی حس شنوایی را فراهم می‌کند. این دستگاه برای عملکرد خود، به حلزون گوش متکی است.
سمعک لنگر انداخته در اسخوان پشت گوش قرار می‌گیرد. عملکرد آن نیز به این صورت است که ارتعاشات را از بیرون توسط پردازنده دریافت می‌کند. این ارتعاشات به سمت حلزون گوش روانه می‌شوند و شنوایی ایجاد می‌شود.
بر کاشت حلزون اصرار نکنید
اگر طبق تشخیص دکتر، عمل کاشت حلزون روی شما نتیجه بخش نخواهد بود، به آن اصرار نورزید. همانطور که در قسمت‌های بالا اشاره شد، متوجه شدیم، این عمل صرفا برای کسانی مناسب است که به تازگی با اختلالات شنوایی مواجه شده‌اند. اگر مشکلات شما چیز دیگری است، با اعتماد به پزشک خود، راه جایگزین کاشت حلزون را امتحان کنید. اگر سوالی در زمینه این عمل و روش‌های جایگزین کاشت حلزون داشتید، می‌توانید با تماس با دکتر کوهی، فوق تخصص گوش و جراحی قاعده جمجمه این شبهات را برطرف سازید و یا به کلینیک ایشان در تهران، خیابان ولیعصر مراجعه کنید.
منبع: