کلسترول گرانولومای گوش | علل و درمان کلسترول گرانولومای راس پتروس

در تشخیص این ضایعه، تصویربرداری با MRI نقش بسیار مهمی دارد، چرا که این روش می‌تواند تفاوت بین توده‌های خوش‌خیم و بدخیم را بهتر نشان دهد. هرچند کلسترول گرانولوم معمولاً خوش‌خیم است، اما در صورت بزرگ شدن می‌تواند مشکلاتی مانند فشردگی عصب یا کاهش شنوایی ایجاد کند. در برخی بیماران، شرایط مشابه با درمان بیماری کندروسارکوم نیز مطرح می‌شود، به‌خصوص زمانی که علائم عصبی شدیدتر باشد.

آیا این برجستگی ریز برای سلامت ما دردسرساز می‌شود؟ این توده چه علائمی به وجود می‌آورد؟ آیا به راحتی قابل درمان است؟ برای این که پاسخ درست این پرسش ها را  بدانیم با هم نوشتار زیر را بخوانیم. پس با ما باشید.

به نقل از مجله Otology & Neurotology:

کلسترول گرانولومای راس پتروس می‌تواند به‌صورت تهاجمی گسترش یابد و در صورت عدم درمان، منجر به آسیب به اعصاب مغزی شود.

کلسترول گرانولومای گوش چیست؟

یک کیست خوش خیم و نادر است که در منطقه میانی استخوان گیجگاهی جمجمه (موسوم به راس پتروس) ممکن است به وجود آید. راس پتروس بخشی از استخوان گیجگاهی جمجمه به شمار می رود که بسیار به گوش میانی نزدیک است. به همین دلیل کلسترول گرانولوما در این ناحیه با علائمی در گوش همراه است.

«کیست» چیست؟ کیست یک توده و برجستگی در حال گسترش است. داخل کیست شامل مایعات، چربی ها و کلسترول (به شکل بلور کلسترول) می شود. این مواد توسط یک پوشش لیفی (یا فیبروز) احاطه شده اند و به صورت یک توده کوچک مقداری از فضای محل ظهور خود را اشغال می‌کنند؛ فضایی که قرار بود خالی باشد.

آیا گرانولوم فقط در جمجمه و گوش دیده می‌شود؟

گرانولوم ممکن است در هر جایی از بدن به وجود آید. هر نقطه از بدن که یک ماده خارجی از جمله انواع میکروب بخواهند مستقر شوند، دستگاه ایمنی بدن برای جلوگیری از انتشار آنها در بدن دورشان را با گرانولوم احاطه می کند. به طور معمول گرانولوم ها علامتی ایجاد نمی کنند یا بهتر است بگوییم با آثار جدی و خطرناک در بدن همراه نیستند.^{cholesterol granuloma}

چرا کلسترول گرانولومای گوش را باید جدی بگیریم؟

شاید یکی از گرانولوم هایی که ممکن است سلامت ما را به طور جدی تهدید کند، گرانولومای کلسترول گوش باشد. این نوع گرانولوم از این جهت خطرناک است که در راس پتروس (بخش میانی استخوان گیجگاهی جمجمه) قرار دارد یعنی درست در مجاورت گوش میانی و محل عبور چند رشته عصبی مهم.

عوارض کلسترول گرانولومای گوش

اگر این گرانولومای خطرناک درمان نشود، امکان بزرگ شدن آن وجود دارد. با بزرگ شدن کلسترول گرانولومای گوش ممکن است عارضه های زیر ظاهر شود و سطح تندرستی بدن را به شدت کاهش دهد. این عوارض عبارتند از:

• کاهش یا فقدان شنوایی دائمی
• آسیب به رشته های عصبی مجاور
• تخریب استخوان

علل کلسترول گرانولومای گوش

در داخل راس پتروس از استخوان گیجگاهی تعدادی حفرات ریز پر از هوا وجود دارند. اگر به هر دلیلی خروجی های این حفرات مسدود شوند، هوای داخل حفرات جذب خون می شود و حالت خلاء درون این حفره ها به وجود می آید. این حالت خلاء باعث مکش خون به داخل حفره ها شده، و باعث پر شدن آنها با خون می شود و بدین ترتیب تشکیل گرانولوم کلسترول گوش آغاز می گردد.

هم اکنون در نظر بگیریم که حفرات موجود در راس پتروس استخوان گیجگاهی از خون پر شده اند و جداره گلبول های قرمز موجود در آن در حال شکستن و تجزیه است. با نابودی جداره گلبول های قرمز خون، کلسترول موجود در آنها در فضای داخل حفرات ازاد می شود.

این ذرات کلسترول که تا پیش از این داخل گلبول های قرمز بودند، هم اکنون که رها شده اند از دید سیستم ایمنی بدن یک جسم خارجی به حساب می آیند. سلول های دستگاه ایمنی بدن به این کلسترول واکنش نشان می دهند و باعث ایجاد پاسخ التهابی در منطقه بزرگتری از بخش میانی استخوان گیجگاهی جمجمه می شوند.

ممکن است در برخی موارد، این التهاب منطقه ای فراتر از راس پتروس را درگیر کند. با رسیدن التهاب به رگ های ریز موجود در منطقه، دیواره رگ ها ملتهب شده، پاره می گردد. دوباره مقداری خون آزاد می شود و تکرار همان چرخه قبلی می تواند باعث بزرگ شدن توده ریز قبلی یعنی رشد کلسترول گرانولومای گوش بشود.

تشخیص کلسترول گرانولومای گوش

برای این که تشخیص بیماری کلسترول گرانولومای گوش مسجل شود، پزشک فوق متخصص جراحی گوش و حلق و بینی با دستگاهی داخل گوش و پرده گوش ما را باید معاینه کند و ببیند. به دستگاهی که با آن داخل گوش قابل رویت می شود، میکروسکوپ یا اُتوسکوپ گفته می شود. وقتی تشخیص گرانولوم کلسترول مطرح باشد، در پشت پرده گوش (که به آن پرده صماخ هم گفته می شود) ممکن است وجود یک برجستگی به رنگ آبی یا شبیه قهوه ای جلب توجه ‌کند.^{cholesterol granuloma}

علائم کلسترول گرانولومای گوش

با بزرگ شدن گرانولوم کلسترول گوش ممکن است یک یا چند علامت زیر دیده شود:

اگر یک یا چند مورد از علائم بالا در شما وجود دارد باید به یک پزشک جراح گوش مراجعه کنید. دکتر علی کوهی یکی از جراحان این رشته در تهران هستند.

برای تشخیص قطعی کلسترول گرانولومای گوش چه تست ها و آزمایش هایی لازم است؟

پزشک معالج برای این که بتواند علت به وجود آمدن علائم را به درستی تشخیص دهد، علاوه بر گوش دادن به شرح حال و انجام معاینات دقیق، برای ما برخی تست ها و آزمون ها را ممکن است درخواست کند. تصویربرداری پزشکی مانند ام آر آی و سی‌تی‌اسکن از جمله این تست ها به شمار می روند.

به نقل از مجله Radiographics:

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مؤثرترین ابزار تشخیصی برای تمایز کلسترول گرانولوما از سایر ضایعات راس پتروس است.

بر پایه نتایج حاصل از ام آر آی و سی تی اسکن پزشک به طور دقیق تر می تواند آنچه باعث ایجاد علائم شده است را تشخیص دهد. علاوه بر این پزشک متخصص جراحی گوش در تصاویر تهیه شده با این روش ها اندازه دقیق گرانولوم را می‌تواند تعیین کند و در فواصل زمانی با تکرار ام آر آی یا سی تی اسکن، امکان تعیین وضعیت رشد این ضایعه وجود دارد.

یکی دیگر از آزمون هایی که پزشک ممکن است انجام دهد، شنوایی سنجی یا اُدیومتری است. این آزمون به پزشک نشان می دهد که وضعیت شنوایی بیمار در حال حاضر دچار مشکل شده یا نه.

درمان کلسترول گرانولومای گوش

برای این که مشکلات ناشی از کلسترول گرانولومای گوش رفع شود، باید این ضایعه از محل برداشته شود. یکی از مهم ترین روش‌های درمانی این ضایعه جراحی است.

جراحی کلسترول گرانولوما

درمان جراحی این ضایعه شامل تخلیه آن و اجازه ورود و حضور هوا (تهویه مناسب) در حفرات استخوان گیجگاهی است. به خصوص در صورت بزرگی کلسترول گرانولوما و عوارض تخریبی، برداشتن آن با جراحی ضروری به نظر می رسد.

دسترسی به راس پتروس از استخوان گیجگاهی در جراحی کاری بسیار دشوار است و به مهارت های ویژه جراحی نیاز دارد. به همین دلیل مراجعه به پزشکان فوق تخصص گوش هم چون  دکتر علی کوهی در تهران، کاری سنجیده در درمان چنین بیماری سختی محسوب می شود.

روش جراحی این ضایعه به محل قرارگیری گرانولوم، مهارت جراح و وضعیت شنوایی بیمار بستگی دارد.

رویکرد آندوسکوپی از راه بینی

در موارد خاصی از گرانولوم کلسترول گوش که محل وقوع ضایعه، به سمت میانی و پایینی حفره جمجمه نزدیک باشد، امکان رویکرد آندوسکوپیک از راه بینی (Endoscopic Endonasal approach) هم وجود دارد.

با رویکرد جراحی آندوسکوپیک گوش دیگر به برش جراحی نیاز نیست. در این روش با استفاده از لوله متصل به منبع نور (آندوسکوپی) و دخول آن به حفره بینی، در صورت قرارگیری ضایعه در نزدیکی بینی امکان خارج ساختن آن با این رویکرد وجود دارد.

از مزایای روش خارج ساختن گرانولوم کلسترول با آندوسکوپی به موارد زیر می توان اشاره کرد:

• بدون برش جراحی و در نتیجه بدون رد محل جراحی
• بدون تغییر شکل در سر و صورت
• زمان کوتاه تر بهبودی
• عدم تداخل با بخش های شنوایی و در نتیجه دست نخورده ماندن بخش های مختلف گوش

کلسترول گرانولومای گوش یک مشکل جدی اما قابل‌کنترل است. اگر این توده‌ها به موقع تشخیص داده شوند، می‌توان از پیشرفت بیماری و بروز عوارضی مثل آسیب به شنوایی یا اعصاب جلوگیری کرد. پس اگر علائمی مانند صدای زنگ، احساس فشار پشت گوش یا افت شنوایی دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید. به یاد داشته باشید که در برخی شرایط، علائم می‌توانند شبیه به توده‌های بدخیم باشند، پس همانند موارد مربوط به درمان سرطان گوش، تشخیص و اقدام زودهنگام بسیار مهم است.