6 علت سرگیجه و سنگینی سر | علت سنگینی سر و بی حالی چیست؟

سرگیجه، سنگینی سر و حالت تهوع، می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد که اغلب عوامل فیزیولوژیکی، روانی و محیطی را در هم می‌آمیزند. یکی از دلایل شایع علت سنگینی سر و بی حالی، اختلالات گوش داخلی، مانند سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش خیم (BPPV) است. کریستال‌های ریز کلسیم در گوش داخلی جابجا می‌شوند و سیگنال‌های تعادلی به مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند و این علت سرگیجه و سنگینی سر باعث احساس چرخش ناگهانی، سنگینی سر و حالت تهوع می‌شوند.

میگرن، یک بیماری عصبی، اغلب با سرگیجه و حالت تهوع ظاهر می‌شود. این ناشی از فعالیت غیر طبیعی مغز است که منجر به سردرد ضربان دار، حساسیت به نور و صدا، سرگیجه و حالت تهوع می‌شود. اختلالات اضطراب و هراس نیز، علائم مشابهی را به دلیل پاسخ‌های استرس شدید ایجاد می‌کنند که می‌تواند باعث سبکی سر و حالت تهوع شود.

علل سرگیجه و سنگینی سر

برخی از داروها به ویژه آنهایی که بر گوش داخلی تأثیر می‌گذارند یا فشار خون را تغییر می‌دهند، ممکن است باعث ایجاد سرگیجه، سنگینی سر و حالت تهوع به عنوان عوارض جانبی شوند. علاوه‌براین، قند خون پایین (هیپوگلیسمی) یا کم آبی می تواند این علائم را نشان دهد و باعث افت فشار خون و منجر به سرگیجه و غش شود.

علل شدیدتر مانند نوریت دهلیزی یا بیماری منیر، گوش داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و منجر به سرگیجه، عدم تعادل و حالت تهوع مداوم می‌شود.  عفونت یا التهاب در گوش داخلی عملکرد طبیعی آن را مختل می‌کند و منجر به این علائم ناراحت کننده می‌شود. همچنین آسیب‌های سر، ضربه مغزی یا ضربه ناگهانی به سر می‌تواند منجر به سرگیجه، سنگینی سر و حالت تهوع شود. این ضربه ممکن است مکانیسم‌های تعادل در گوش داخلی را مختل کند یا باعث تغییراتی در عملکرد مغز شود و در نتیجه این احساسات ایجاد شود.

به نقل از کلینیک مایو (Mayo Clinic):

سرگیجه و احساس سنگینی در سر ممکن است ناشی از اختلال عملکرد دهلیزی یا نقص در گردش خون مغزی باشند؛ در مطالعات، تقریباً ۵۰٪ از بیماران سرگیجه، علائم همراهی مانند احساس فشار در سر را گزارش کرده‌اند.

سرگیجه و سنگینی سر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که اغلب ناشی از اختلال در تعادل و پردازش حسی بدن است. از جمله:^Dizziness

علائم سرگیجه و سنگینی سر

سرگیجه و سنگینی سر اغلب علائم نگران ‌کننده‌ای هستند که می‌توانند از دلایل مختلف ناشی شوند. این علائم شامل:

• سرگیجه: یک حس چرخشی که در آن احساس می‌کنید دنیای اطراف شما در حال حرکت است.
• سبکی سر: احساس تقریباً غش یا از دست دادن هوشیاری.
• بی‌ثباتی:  مشکل در حفظ تعادل که اغلب به عنوان احساس لرزش توصیف می‌شود.
• تهوع و استفراغ: سرگیجه می‌تواند باعث ایجاد حس تهوع شود که گاهی منجر به استفراغ می‌شود.
• فشار سر: احساس سنگینی یا فشار در سر.
• تعریق: تعریق زیاد می‌تواند با دوره‌های سرگیجه همراه باشد.
• زنگ در گوش: که به عنوان وزوز گوش شناخته می‌شود، این علامت در برخی موارد می‌تواند همراه با سرگیجه و سنگینی سر باشد.

تشخیص علت سرگیجه و سنگینی سر

تشخیص سرگیجه و سنگینی سر شامل یک ارزیابی جامع است و می‌تواند پیچیده باشد؛ زیرا این علائم می‌توانند از دلایل زمینه‌ای مختلفی ناشی شوند. متخصصان پزشکی اغلب از یک رویکرد سیستماتیک برای شناسایی دقیق مشکل اصلی استفاده می‌کنند.

• سابقه پزشکی: پزشک در مورد علائم، محرک‌ها و مدت زمان علائم پرس‌وجو می‌کند.
• معاینه فیزیکی: این ممکن است شامل تست‌هایی برای ارزیابی تعادل و هماهنگی باشد.
• آزمایش‌های خون: این آزمایشات می‌تواند مواردی مانند کم‌خونی، اختلال عملکرد تیروئید یا عفونت را نشان دهد.
• تصویربرداری: MRI یا سی‌تی‌اسکن، می‌تواند مشکلات ساختاری مغز یا گوش داخلی را تشخیص دهد.
• ویدیو هد ایمپالس تست (VHIT): این تست حرکات سریع چشم را برای ارزیابی عملکرد گوش داخلی اندازه گیری می‌کند.
• ویدیونیستاگموگرافی (VNG): حرکات چشم را برای ارزیابی عملکرد گوش داخلی با ضبط ویدئو در حرکات اهسته ثبت می‌کند.

درمان سرگیجه و سنگینی سر

درمان سرگیجه و سنگینی سر بستگی به علت اصلی آن و علت سنگینی سر و بی حالی دارد؛ چون این علائم می‌توانند از مشکلات ساده مثل خستگی یا کم‌آبی بدن گرفته تا بیماری‌های پیچیده‌تری مثل اختلالات گوش داخلی، فشار خون یا مشکلات عصبی ناشی شوند. پزشک معمولاً پس از بررسی کامل، نوع درمان مناسب را بر اساس وضعیت بدنی و سابقه بیمار انتخاب می‌کند.

اختلالات گوش داخلی

اختلالات گوش داخلی از شایع‌ترین دلایل سرگیجه هستند. به‌عنوان مثال، BPPV یا سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم را می‌توان با مانورهای تغییر موقعیت کانال درمان کرد. درمان ممکن است شامل مصرف دارو برای کنترل علائم، تنظیم رژیم غذایی (مثل رژیم کم‌سدیم برای بیماران منیر) و تمرینات دهلیزی برای بهبود تعادل و کاهش احساس ناپایداری باشد.

میگرن دهلیزی

در میگرن دهلیزی، سرگیجه ممکن است همراه با حساسیت به نور یا صدا و حالت تهوع بروز کند. درمان معمولاً شامل تغییر سبک زندگی مانند تنظیم خواب و تغذیه، کاهش مصرف کافئین، استفاده از داروهای پیشگیرانه و تکنیک‌های مدیریت استرس است تا شدت و دفعات حملات کاهش یابد.

انجمن بین‌المللی اختلالات دهلیزی (International Vestibular Disorders Association):

در بررسی‌های بالینی دهلیزی، دیده شده است که اختلال عملکرد کانال‌های داخلی گوش یکی از علل مهم سرگیجه همراه با سنگینی سر است؛ درمان هدفمند دهلیزی می‌تواند علائم را تا ۷۰٪ بهبود دهد.

اضطراب و استرس

اضطراب و استرس می‌توانند باعث احساس سرگیجه، سبکی سر یا بی‌ثباتی شوند. درمان در این موارد بر کاهش اضطراب و بهبود سلامت روان تمرکز دارد. ممکن است شامل جلسات روان‌درمانی، تمرینات تنفسی و آرام‌سازی، یوگا یا در برخی موارد، داروهای ضد اضطراب باشد تا تعادل ذهنی و جسمی بازگردد.

فشار خون پایین

در افرادی که دچار فشار خون پایین هستند، سرگیجه معمولاً هنگام بلند شدن سریع یا پس از نشستن طولانی اتفاق می‌افتد. درمان شامل نوشیدن مایعات کافی، اجتناب از تغییر وضعیت ناگهانی بدن، افزایش مصرف نمک (در صورت تجویز پزشک) و تنظیم داروهای مؤثر بر فشار خون است تا از افت ناگهانی جلوگیری شود.

عفونت گوش

عفونت گوش می‌تواند باعث سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی موقت شود. درمان معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدویروسی انجام می‌شود و در برخی موارد از داروهای ضد التهاب برای کاهش تورم و فشار در گوش میانی استفاده می‌شود. رعایت بهداشت گوش و جلوگیری از ورود آب آلوده به گوش نیز توصیه می‌شود.

کم خونی

کم‌خونی با کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز، می‌تواند احساس سبکی سر، خستگی و ضعف ایجاد کند. درمان شامل شناسایی و رفع علت زمینه‌ای، مثل کمبود آهن، ویتامین B12 یا اسید فولیک است. پزشک ممکن است مکمل‌های غذایی یا تغییرات رژیم غذایی را برای بهبود سطح هموگلوبین تجویز کند.

شرایط عصبی

برخی اختلالات عصبی مانند اسکلروز متعدد (MS) یا بیماری پارکینسون می‌توانند باعث اختلال در تعادل و سرگیجه شوند. درمان به نوع بیماری بستگی دارد و ممکن است شامل داروهای کنترل‌کننده علائم، جلسات فیزیوتراپی، تمرینات تعادلی و در موارد خاص، مداخلات جراحی باشد تا عملکرد عصبی بهبود یابد.^{My Head Feels Heavy: Why?}

مشکلات قلبی عروقی

مشکلات قلبی عروقی مانند آریتمی یا کاهش جریان خون مغزی می‌توانند از علل جدی سرگیجه باشند. درمان ممکن است شامل تغییر سبک زندگی (مثل ترک سیگار، فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم)، مصرف داروهای کنترل فشار و ریتم قلب یا در برخی موارد، انجام روش‌های تخصصی‌تر برای بهبود عملکرد قلب باشد.

سرگیجه و سنگینی سر، می‌تواند ناشی از علل زمینه‌ای مختلف باشد، از اختلالات گوش داخلی گرفته تا عوامل روانی و مشکلات قلبی عروقی. شناسایی علت سنگینی سر و بی حالی برای درمان موثر بسیار مهم است. اگر علائم مداوم یا شدید را تجربه می‌کنید، مهم است که برای ارزیابی کامل و مدیریت مناسب، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. به یاد داشته باشید که این مقاله اطلاعات کلی را ارائه می‌دهد و نباید جایگزین توصیه‌های پزشکی حرفه‌ای شود. در موارد شدید یا عود کننده، مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است.

برای درک اینکه علت سرگیجه و سنگینی سر در مورد شما کدام است، نیاز به بررسی کامل دارید. دانستن علت سنگینی سر و بی حالی چیست و علت سردرد و سنگینی سر و حالت تهوع می‌تواند تفاوت بین درمان سطحی و بررسی جدی باشد. با تشخیص دقیق و درمان مناسب، می‌توان از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.