همه چیز درباره توانبخشی تعادل و سرگیجه
توانبخشی تعادل و سرگیجه یکی از خدمات درمانی در رابطه با مهم‌ترین شاخص سلامتی یعنی تعادل است. بر خلاف تصور ما از تعادل، برای ایجاد آن در بدن، اندام‌ها و بخش‌های مختلفی از بدن با هم در ارتباط هستند. بنابراین کوچکترین اختلال در ساز و کار ایجاد آن، زندگی روزمره افراد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ادامه این موضوع را مورد بررسی قرار داده و نکات و موارد مهمی را در رابطه با آن شرح خواهیم داد. آنچه در این مطلب مطالعه خواهید کرد.
در این مقاله خواهید خواند:
- توانبخشی تعادل و سرگیجه چیست؟
- چه زمان افراد به توانبخشی سرگیجه و تعادل نیاز دارند؟
- هدف از انجام توانبخشی تعادل و سرگیجه
- نکته مهم در خصوص این روش درمانی
- عوامل مانع در اثر بخشی توانبخشی سرگیجه و تعادلی
- توانبخشی و تعادل سرگیجه چه زمانی مؤثر‌تر خواهد بود؟
- نکات مهم در خصوص توانبخشی تعادل و سرگیجه
- انواع تمرینات توانبخشی سرگیجه و تعادل
توانبخشی تعادل و سرگیجه چیست؟
توانبخشی تعادل و سرگیجه، مجموعه‌ای از حرکات مشخص و برنامه‌ریزی شده هستند که بر روی سر، بدن و چشم‌های بیمار اجرا می‌شوند. انجام این حرکات بعد از مدتی سبب بهبود علائم گیجی و سرگیجه حاد در بیماران می‌شوند. بنابراین زمانی که علائم حاد سرگیجه بیمار بهبود پیدا کردند می‌توان حرکات بدنی نرمال را به بیمار آموزش داد تا با انجام آن‌ها مکانیسم‌های جبرانی دهلیزی در بدن او روی دهند.
چه زمان افراد به توانبخشی سرگیجه و تعادل نیاز دارند؟
خدمات درمانی توانبخشی تعادل و سرگیجه زمانی مورد نیاز است که در سه ارگان و دستگاه مهم بدن مانند حس بینایی، حس پیکری و دهلیزی گوش داخلی اختلال ایجاد شود. زیرا ترکیب و هماهنگی اطلاعات به دست آمده از این ارگان‌ها واکنش تعادلی در مغز شکل می‌گیرد.
بنابراین هر نوع اختلال در عملکرد تنها یکی از این سه دستگاه باعث ایجاد سرگیجه و در نهایت عدم تعادل می‌شود. در توانبخشی تعادل و سرگیجه تلاش می‌شود تا هماهنگی از دست رفته میان این سه بخش بازگردانده شود. زمانی که کریستال‌های اتوکنیا‌ی موجود در غشای اکولیتیک اندام اوتریکول گوش داخلی از غشای خود کنده شوند؛ در مجرا‌های مختلف گوش ر‌ها شده و با حرکات سر این کریستال‌ها جابجا می‌شوند.
در اثر جا به جا شدن کریستال‌ها سلول‌های مویی عصبی تحریک شده و تحریک سلول‌های مویی باعث ارسال سیگنال‌های اشتباه مبنی بر حرکت سر به مغز می‌شوند.
این پیام در حالی ارسال می‌شود که هیچ گونه حرکتی ایجاد نشده است. بنابراین حالت سرگیجه به افراد دست می‌دهد.
هدف از انجام توانبخشی تعادل و سرگیجه
با توجه به مطالبی که ذکر شد توانبخشی تعادل و سرگیجه با اهداف مشخصی انجام می‌شود. به طور کلی، هدف از انجام این نوع خدمات درمانی دریافت پیام‌هایی از طرف مغز برای رفع اختلالات به وجود آمده است. بنابراین برای ارسال این پیام‌ها و دریافت آن‌ها از سوی مغز باید بدن حرکاتی را صورت دهد. این حرکات دقیقاً همان حرکاتی هستند که با انجام آن‌ها فرد دچار سرگیجه شده و حالت تعادل خود را از دست می‌دهد.
حال با استفاده از توانبخشی تعادل و سرگیجه مغز پیام‌های خطا را دریافت می‌کند. سپس به عیب‌یابی آن‌ها پرداخته و با قابلیت ترمیمی شگفت‌انگیزی خود ایرادات را رفع می‌کند. در حقیقت حرکات باید به نحوی باشند که اتوکنیا‌های پخش شده را به اوتریکول بازگرداند. این همان هدفی است که در خدمات درمانی توانبخشی دنبال می‌شود. در صورتی که دچار سرگیجه و عدم تعادل هستید به مطب دکتر کوهی مراجعه کنید.
نکته مهم در خصوص این روش درمانی
زمانی که افراد دچار اختلال در تعادل بر اثر سرگیجه می‌شوند؛ در صورت بی‌حرکت ماندن، مغز آنان هرگز موفق به عیب‌یابی نمی‌شود. بنابراین هیچ گونه تلاشی برای ترمیم و رفع عیب نمی‌کند. در نتیجه اختلال ایجاد شده برطرف نمی‌شود.
عوامل مانع در اثر بخشی توانبخشی سرگیجه و تعادلی
افسردگی ناشی از ابتلای افراد به مشکلات تعادلی مهم‌ترین مانع برای اثر بخشی توانبخشی تعادل و سرگیجه است. افسردگی در میان این بیماران بسیار رایج است. زیرا به دلیل عدم توانایی در حرکت به دلیل سرگیجه، منزوی و گوشه گیر هستند. علاوه بر آن گاهی میزان سرگیجه به حدی بالا است که تحمل آن از توان بیمار خارج است. بنابراین این وضعیت سبب می‌شود تا بیمار از انجام تمرینات خودداری کند. در نتیجه بهبودی در او حاصل نمی‌شود.
توانبخشی و تعادل سرگیجه چه زمانی مؤثر‌تر خواهد بود؟
حرکات توانبخشی تعادل و سرگیجه همیشه در مراحل اولیه بروز مشکل، کارسازتر و مؤثر تر خواهند بود. همچنین اگر عدم تعادل و سرگیجه در اثر اختلالات دهلیز گوش داخلی به وجود بیایند؛ خدمات ارائه شده مفید‌تر خواهند بود. علاوه بر آن، مغز افراد جوان‌تر بعد از انجام تمرینات زودتر از افراد مسن ایرادات را شناسایی کرده و هرچه سریع تر آن‌ها را درمان می‌کند. همچنین هر چه مغز سالم‌تر باشد و میزان سلامت آن و دستگاه عصبی بیشتر باشد، تمرینات بهتر جواب می‌دهند.
نکات مهم در خصوص توانبخشی تعادل و سرگیجه
در رابطه با توانبخشی و تعادل سرگیجه مطالب و نکات مهمی وجود دارند که لازم است افراد ان‌ها را به خاطر بسپارند. اول این که هر چقدر فرد در انجام تمرینات مصمم‌تر باشد و تمرین‌های بیشتری انجام دهد، نتیجه مطلوب‌تری کسب خواهد کرد. مورد مهم بعدی مربوط به سرعت تمرینات و حرکات است. هر چقدر بیمار تمرینات و حرکات توانبخشی را با سرعت بیشتری انجام دهد، قطعاً روند بهبودی را سریع‌تر طی می‌کند.
البته این نکته را باید مورد توجه قرار داد که تحمل فشار ناشی از این تمرینات ممکن است برای بیمار دشوار باشد. با این حال اگر توانبخشی تعادل و سرگیجه زیر نظر یک پزشک باتجربه انجام شود؛ مشکلی متوجه بیمار نخواهد شد. زیرا پزشک در حین انجام تمرینات توسط بیمار همواره او را راهنمایی می‌کند. نکته بسیار مهم دیگری که باید عنوان شود، تمرکز بر نقاط ضعف در زمان انجام تمرینات توانبخشی است. زیرا اجتناب از انجام تمرینات تشدید‌کننده سرگیجه مانعی بزرگ برای بهبودی است.
انواع تمرینات توانبخشی سرگیجه و تعادل
تمرینات توانبخشی تعادل و سرگیجه به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. این تمرینات شامل تمرینات تثبیت دید و تمرینات آموزش تعادل هستند.
- تمرینات تثبیت دید
این دسته از تمرینات شامل تمرینات تمرکز بر هدف با توپ تعادلی، حرکات دورانی سر با چشمان بسته و حرکات تثبیت گیر در سطوح مختلف می‌باشند.
- تمرینات آموزش تعادل
این نوع حرکات شامل چندین نوع حرکت فیزیکی بسیار ساده اما مفید هستند. پزشک متخصص معمولاً این مدل تمرینات را در مطب یا کلینیک خود به بیمار آموزش می‌دهد. حرکات مربوط به تمرینات آموزش تعادل شامل حرکت قایقی، حرکت روی طناب و فلامینگو می‌شوند.
جمع‌بندی
اگر پزشک فوق تخصص در زمینه بیماری‌های گوش و همچنین توانبخشی تعادل سرگیجه هستید؛ حتماً به پیج اینستاگرام دکتر کوهی مراجعه کنید. همچنین از طریق پیج می‌توانید در خصوص درمان انواع اختلالات و بیماری‌های گوش مشورت کنید.
منبع: clevelandclinic