شوانوم وستیبولار (vestibular schwannoma) که با نام نوروم آکوستیک نیز شناخته می‌شود، یک تومور خوش‌خیم است که بر روی عصب تعادلی رشد می‌کند. این تومور اگرچه سرطانی نیست، اما می‌تواند با رشد خود بر عملکرد گوش داخلی تأثیر بگذارد و مشکلاتی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش، یا سرگیجه ایجاد کند. درمان این نوع تومور، به‌ویژه در مراحل پیشرفته، اغلب نیازمند جراحی دقیق و تخصصی است. در این مقاله از وبسایت دکتر کوهی، به بررسی کامل جراحی آکوستیک نوروما، به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی درمان نوروم آکوستیک می‌پردازیم. همچنین دلایل، عوارض و مراقبت‌های پس از جراحی تومور عصب شنوایی را به‌طور دقیق شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
دلایل نیاز به جراحی شوانوم وستیبولار
جراحی شوانوم وستیبولار، معمولاً در مواردی انجام می‌شود که تومور شروع به ایجاد مشکلات جدی می‌کند یا تهدیدی برای سلامت بیمار باشد. در ادامه، به دلایلی که باعث نیاز به جراحی آکوستیک نوروما می‌شوند؛ اشاره کرده‌ایم:
- تومورهایی که به سرعت رشد می‌کنند یا ابعاد بزرگی دارند؛ می‌توانند به ساختارهای مهمی مانند ساقه مغز و مخچه فشار وارد کنند. این فشار ممکن است باعث بروز عوارض جدی و حتی خطرناک شود.
- یکی از اهداف اصلی جراحی تومور عصب شنوایی، جلوگیری از آسیب به اعصاب حیاتی مانند عصب کنترل‌کننده حرکت صورت است. حفظ این عملکرد برای کیفیت زندگی بیمار بسیار اهمیت دارد.
- کاهش شنوایی، وزوز گوش، اختلالات تعادلی، یا بی‌حسی صورت، از جمله علائمی هستند که می‌توانند به مرور زمان شدت یابند و زندگی روزمره بیمار را مختل کنند. جراحی آکوستیک نوروما، می‌تواند به کنترل یا کاهش این علائم کمک کند.
- در برخی موارد، تومور می‌تواند مسیرهای طبیعی مایعات مغزی را مسدود کند و عوارضی مانند هیدروسفالی (تجمع مایع مغزی نخاعی در مغز) ایجاد کند. این شرایط نیاز به مداخله جراحی فوری دارد.
- اگر تومور به روش‌های درمانی غیرجراحی مانند رادیوتراپی پاسخ ندهد یا علائم بیمار پس از این درمان‌ها ادامه پیدا کند؛ جراحی شوانوم وستیبولار بهترین گزینه خواهد بود.
- عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی و ترجیحات فردی نیز، در تصمیم‌گیری برای انجام جراحی تأثیرگذار هستند.
روش‌های مختلف درمان آکوستیک نوروما
برای درمان بیماری نوروم آکوستیک، روش‌های مختلفی وجود دارد که بر اساس شرایط بیمار، اندازه و محل تومور، و سرعت رشد آن انتخاب می‌شود. در ادامه، به معرفی این روش‌ها می‌پردازیم:
مشاهده و انتظار
در مواردی که تومور کوچک است و هیچ علائمی ایجاد نکرده، پزشک ممکن است رویکرد “مشاهده و انتظار” را پیشنهاد کند. این روش، شامل انجام ام‌آر‌آی‌های دوره‌ای برای نظارت بر رشد تومور و علائم احتمالی است. اگر تومور بدون تغییر باقی بماند و علائمی ظاهر نشود؛ نیازی به مداخله فوری وجود ندارد. این رویکرد معمولاً برای بیمارانی مناسب است که سن بالاتری دارند یا مشکلات سلامتی دیگری دارند که جراحی آکوستیک نوروما را پرخطر می‌کند.
جراحی برای برداشتن تومور
جراحی، یکی از روش‌های اصلی برای درمان نوروم آکوستیک است. به‌ویژه زمانی که تومور بزرگ، علامت‌دار یا در حال رشد باشد. سه روش جراحی اصلی برای برداشتن این تومور عبارتند از:
- روش Translabyrinthine؛ این روش برای تومورهای بزرگ یا زمانی که شنوایی بیمار دیگر حفظ شدنی نیست، مناسب است.
- روش Retrosigmoid؛ در این روش، امکان حفظ شنوایی در برخی موارد وجود دارد و برای تومورهایی که نزدیک ساقه مغز هستند، استفاده می‌شود.
- روش Middle-Fossa؛ این روش برای تومورهای کوچک که در مراحل اولیه تشخیص داده شده‌اند و شنوایی بیمار هنوز خوب است، به کار می‌رود.
پرتودرمانی
برای بیمارانی که کاندید مناسبی برای جراحی تومور عصب شنوایی نیستند یا ترجیح می‌دهند روش‌های غیرتهاجمی را انتخاب کنند، پرتودرمانی یکی از گزینه‌های مؤثر است. پرتودرمانی با استفاده از تکنیک‌هایی مانند رادیوسرجری استریوتاکتیک (مانند گامانایف) انجام می‌شود که تابش دقیق پرتوها به تومور را ممکن می‌سازد. این روش می‌تواند رشد تومور را متوقف کرده و خطرات ناشی از جراحی شوانوم وستیبولار را کاهش دهد.
عوامل مؤثر بر انتخاب روش درمان تومور عصب شنوایی
انتخاب روش درمان نوروم آکوستیک، به مجموعه‌ای از عوامل مهم بستگی دارد که هر کدام نقش حیاتی در تصمیم‌گیری نهایی ایفا می‌کنند. یکی از این عوامل، اندازه و سرعت رشد تومور است. تومورهای بزرگ یا آنهایی که رشد سریع‌تری دارند، اغلب به مداخله جراحی آکوستیک نوروما نیاز پیدا می‌کنند تا از فشرده شدن ساختارهای حیاتی مانند ساقه مغز یا مخچه جلوگیری شود. در مقابل، تومورهای کوچک‌تر که رشد قابل‌توجهی نشان نمی‌دهند، ممکن است تحت پایش دوره‌ای قرار گیرند؛ به‌ویژه اگر بیمار علائمی نداشته باشد یا شرایط سنی و جسمانی او برای روش‌های تهاجمی مناسب نباشد.
وضعیت شنوایی نیز، نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد. بیمارانی که هنوز شنوایی خود را حفظ کرده‌اند، ممکن است به سراغ روش‌هایی بروند که شنوایی را حفظ می‌کند؛ مانند پرتودرمانی یا جراحی‌های خاص. از سوی دیگر، اگر شنوایی از بین رفته یا کیفیت آن به شدت کاهش یافته باشد، درمان‌هایی مانند جراحی برای برداشتن کامل تومور معمولاً اولویت پیدا می‌کند. سن بیمار و وضعیت کلی سلامت او نیز، از عوامل تعیین‌کننده هستند. افراد جوان‌تر و سالم‌تر معمولاً گزینه‌های بیشتری برای درمان دارند و احتمال موفقیت درمان‌های تهاجمی در آن‌ها بالاتر است. اما در بیمارانی که سن بالاتری دارند یا از مشکلات جسمانی دیگری رنج می‌برند، پزشکان معمولاً به دنبال روش‌های کم‌تهاجمی‌تر یا پایش وضعیت بیمار هستند.
مدت زمان جراحی و زمان بستری در بیمارستان
مدت زمان جراحی شوانوم وستیبولار و دوره بستری پس از آن، به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل اندازه تومور، روش جراحی انتخاب شده و وضعیت کلی سلامت بیمار می‌شود. به‌طور کلی، جراحی آکوستیک نوروما معمولاً بین ۴ تا ۸ ساعت زمان می‌برد. با این حال، تومورهای بزرگ‌تر یا مواردی که نیاز به جراحی پیچیده‌تری دارند، ممکن است زمان بیشتری را در اتاق عمل به خود اختصاص دهند.
پس از جراحی تومور عصب شنوایی، بیشتر بیماران به حدود ۳ تا ۴ روز بستری در بیمارستان نیاز دارند. این مدت ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند سن بیمار، وجود علائم پس از عمل مانند سرگیجه، یا پیچیدگی جراحی قرار گیرد. علاوه‌بر این، تجربه تیم جراحی و کیفیت مراقبت‌های پس از عمل نیز، نقش مهمی در تعیین طول مدت بستری ایفا می‌کنند.
عوارض احتمالی جراحی شوانوم وستیبولار
جراحی آکوستیک نوروما یک عمل پیچیده است که در صورت انجام توسط تیم پزشکی غیرماهر، ممکن است با عوارض جدی‌تری همراه باشد. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- فلج صورت؛ آسیب به عصب صورت می‌تواند منجر به فلج یا ضعف در عضلات صورت گردد.
- از دست رفتن شنوایی؛ آسیب به عصب شنوایی ممکن است منجر به کاهش یا از دست رفتن شنوایی در گوش مربوطه شود.
- سرگیجه و اختلال در تعادل؛ آسیب به ناحیه وستیبولار می‌تواند منجر به سرگیجه و مشکلات تعادلی شود.
- عفونت؛ در صورت عدم رعایت استانداردهای بهداشتی، خطر عفونت در محل جراحی تومور عصب شنوایی افزایش می‌یابد.
- خونریزی؛ خونریزی در حین یا پس از جراحی آکوستیک نوروما، ممکن است رخ دهد که در صورت عدم کنترل مناسب، می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری شود.
- مشکلات عصبی؛ آسیب به اعصاب مجاور می‌تواند منجر به مشکلات حسی یا حرکتی در نواحی مختلف بدن شود.
- تشنج؛ در برخی موارد، آسیب به بافت مغزی می‌تواند منجر به تشنج شود.
- مشکلات تنفسی؛ در صورت آسیب به نواحی مرتبط با تنفس، ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد شود.
- مشکلات گفتاری و حافظه؛ آسیب به نواحی مرتبط با گفتار و حافظه، می‌تواند منجر به مشکلات در این زمینه‌ها شود.
- تورم مغزی؛ تورم در مغز می‌تواند منجر به افزایش فشار داخل جمجمه و ایجاد مشکلات جدی‌تری شود.
در حالی که جراحی شوانوم وستیبولار دارای خطرات ذاتی است، اما انتخاب یک تیم پزشکی ماهر و باتجربه، می‌تواند به‌طور قابل توجهی احتمال عوارض را کاهش دهد و پیش آگهی کلی را بهبود بخشد.
مراقبت‌های بعد از جراحی نوروم آکوستیک
رعایت مراقبت‌های دقیق پس از جراحی آکوستیک نوروما، می‌تواند به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کند. در ادامه به نکات مهم این مراقبت‌ها اشاره می‌شود: mdanderson
- زخم‌ها باید تمیز و خشک نگه داشته شوند. از خیس شدن محل بخیه‌ها تا زمان توصیه شده توسط پزشک خودداری کنید. استفاده از پانسمان استریل و ضدعفونی منظم با مواد مناسب مانند بتادین توصیه می‌شود.
- برای کاهش درد و تورم، مصرف داروهای مسکن تجویز شده الزامی است. همچنین می‌توانید از کیسه یخ طبق توصیه پزشک استفاده کنید، اما از قرار دادن یخ به‌طور مستقیم روی پوست اجتناب کنید.
- دستکاری گوش یا فین کردن شدید می‌تواند بهبود زخم‌های داخلی را مختل کند. از این اقدامات پرهیز کنید و در صورت احساس ناراحتی یا تغییرات غیرعادی، پزشک خود را مطلع سازید.
- بدن برای بهبودی نیاز به استراحت دارد. فعالیت‌های سنگین را کنار بگذارید و زمان کافی برای خواب و آرامش در نظر بگیرید.
- تا چند هفته پس از جراحی، از بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن‌های ناگهانی، یا هر فعالیتی که فشار زیادی به بدن وارد می‌کند، خودداری کنید.
- در صورت احساس سرگیجه یا عدم تعادل، از رانندگی بپرهیزید. همچنین انجام ورزش‌های سنگین را تا زمانی که پزشک توصیه کند، به تعویق بیندازید.
- محیط‌های شلوغ می‌توانند باعث سردرد و خستگی شوند. بهتر است در طول دوره بهبودی، از چنین مکان‌هایی دوری کنید.
- مصرف مواد غذایی سالم و مغذی، به‌خصوص مواد حاوی ویتامین C و پروتئین، به روند بازسازی بافت‌ها و بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
- جلسات پیگیری پس از جراحی اهمیت زیادی دارند. این مراجعات برای بررسی روند بهبودی، مدیریت هرگونه عوارض احتمالی، و تنظیم برنامه‌های درمانی ضروری هستند.
تاثیر جراحی آکوستیک نوروما چقدر است؟
جراحی آکوستیک نوروما، یک عمل پیچیده است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. اگرچه این جراحی در بسیاری از موارد می‌تواند منجر به بهبودی و بازگشت به زندگی عادی شود، اما اگر توسط تیم پزشکی غیرماهر یا بی‌تجربه انجام شود، ممکن است با عوارض جبران‌ناپذیری همراه باشد. آسیب به اعصاب، از دست دادن شنوایی، سرگیجه مزمن و مشکلات دیگر، می‌تواند بر سلامت فرد تأثیرات بلندمدتی بگذارد. بنابراین، انتخاب یک پزشک با تجربه و مهارت در جراحی‌های حساس مانند جراحی شوانوم وستیبولار ضروری است. از این رو، دکتر علی کوهی، فوق تخصص گوش و حلق و بینی و قاعده جمجمه، با تجربه گسترده در جراحی‌های پیچیده گوش و شنوایی، می‌تواند شما را در این مسیر حساس به‌طور حرفه‌ای همراهی کرده و بهترین نتایج را برای شما به ارمغان آورد. با انتخاب یک پزشک ماهر، می‌توانید از احتمال بروز عوارض جلوگیری کرده و روند بهبودی خود را تسریع کنید. cornerstonephysio
دکتر علی کوهی، فوق تخصص گوش، حلق و بینی و عضو هیئت علمی علوم پزشکی دانشگاه تهران، با سابقه طولانی و درخشانی در درمان بیماری های مرتبط با گوش، حلق و بینی می توانند به شما کمک کنند. بنابراین اگر شما یا اطرافیانتان به نوروم آکوستیک مبتلا هستید؛ می توانید با استفاده از راه‌های ارتباطی زیر با دکتر کوهی ملاقات داشته باشید. ایشان بهترین راهکارهای درمانی را متناسب با درجه بیماری شما تجویز خواهند کرد.
تلفن: 02188884831 – 09398772480
آدرس پیج اینستاگرام: drkouhi
آدرس مطب: تهران خیابان ولیعصر بالاتر از پارک ساعی نبش خیابان دوم گاندی ساختمان پزشکان دی طبقه ششم
همچنین از طریق سایت ایشان نیز، می‌توانید بصورت آنلاین نوبت ویزیت بگیرید:
