عمل گوش میانی چگونه انجام می‌شود؟ معرفی انواع عمل جراحی گوش میانی 2025

از نوزادان مبتلا به کم‌شنوایی مادرزادی گرفته تا سالمندانی که به طور ناگهانی دچار افت شنوایی شدید می‌شوند، همگی می‌توانند کاندیدای یکی از عمل های گوش میانی باشند. این نوع جراحی گوش میانی، معمولا با هدف بهبود عملکرد شنوایی، رفع عفونت یا اصلاح ساختارهای آسیب‌دیده در ناحیه گوش میانی انجام می‌شوند.

در این مقاله از سایت دکتر کوهی، به بررسی رایج‌ترین انواع عمل جراحی گوش میانی، از تیمپانوپلاستی برای ترمیم پرده گوش گرفته تا ماستوئیدکتومی برای حذف بافت‌های عفونی، خواهیم پرداخت.

جراحی گوش میانی: میرنگوپلاستی

میرنگوپلاستی، یکی از رایج‌ترین عمل های گوش میانی است که با هدف ترمیم سوراخ یا پارگی پرده گوش، انجام می‌شود. پرده گوش که به آن غشای تمپانیک نیز گفته می‌شود، یک لایه نازک و حساس است که گوش خارجی را از گوش میانی جدا کرده و نقش مهمی، در انتقال ارتعاشات صوتی به استخوانچه‌های گوش دارد.

زمانی که این پرده به دلیل عفونت‌های مکرر، ضربه مستقیم، ورود اجسام خارجی، یا صدای بسیار بلند دچار پارگی گردد، ممکن است فرد با علائمی، مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش، عفونت‌های پی‌درپی و حتی سرگیجه مواجه شود. در صورتی که این پارگی، به صورت خودبه‌خود ظرف سه ماه ترمیم نشود یا فرد دچار مشکلات شنوایی یا عفونت مزمن گوش گردد، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی گوش میانی از نوع میرنگوپلاستی را توصیه کند.

در این عمل گوش میانی، جراح ابتدا از طریق مجرای گوش یا با برشی کوچک در پشت آن، به پرده گوش دسترسی پیدا می‌کند؛ سپس، ناحیه اطراف سوراخ را آماده‌سازی کرده تا پیوند بافتی، به درستی به آن متصل شود. بسته به شرایط بیمار، ممکن است از بافت‌های مختلفی، از جمله فاشیای عضله گیجگاهی، غضروف، پریکوندریوم (بافت اطراف غضروف گوش)، چربی نرمه گوش یا مواد مصنوعی مانند کاغذ جراحی یا ژل فوم، برای ترمیم استفاده گردد.^{Myringoplasty}

گرافت بر روی سوراخ پرده قرار داده می‌شود و گوش، با پانسمان مخصوص پر خواهد شد. این عمل گوش میانی که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بین 30 تا 90 دقیقه زمان می‌برد و می‌تواند احتمال بروز عفونت‌های مزمن، سرگیجه‌های مکرر و سایر عوارض ناشی از پرده آسیب‌دیده را کاهش دهد. دوره نقاهت بعد از این عمل گوش میانی، یک تا دو هفته طول می‌کشد.

در عمل می‌رینگوپلاستی، استاندارد بسته‌شدن پرده گوش در بریتانیا ۸۹٫۵٪ است؛ در آن مطالعه نرخ بسته‌شدن اولیه ۹۷٪ و نرخ نهایی ۹۳٪ گزارش شد.

برای آگاهی از شرایط، روند جراحی گوش میانی و هزینه عمل گوش میانی، بهتر است با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید.

تمپانوپلاستی

گاهی یک حفره کوچک در پرده گوش، می‌تواند مسیر طبیعی شنیدن را به کلی مختل کند؛ جایی که ارتعاش صدا دیگر به درستی منتقل نمی‌شود و کیفیت شنیداری فرد، کاهش می‌یابد. تمپانوپلاستی، یکی از عمل های گوش میانی است که با هدف ترمیم این نقص ساختاری و بازگرداندن عملکرد طبیعی گوش، انجام می‌شود.

این عمل جراحی گوش میانی، زمانی ضرورت پیدا می‌کند که پرده گوش، به دلیل ضربه، عفونت مزمن یا یک التهاب طولانی‌مدت، دچار پارگی یا سوراخ شود و پس از گذشت دو تا سه ماه، به شکل طبیعی ترمیم نشود. در چنین مواردی، جراحی گوش میانی تمپانوپلاستی با هدف بستن سوراخ و جلوگیری از بروز عفونت‌های مجدد، ترشح مزمن گوش و کاهش شنوایی، توصیه می‌شود.

در روند این عمل گوش میانی، جراح با استفاده از یکی از چند روش مختلف به پرده گوش دسترسی پیدا می‌کند. رایج‌ترین تکنیک، دسترسی از طریق مجرای گوش است که در آن، هیچ برشی روی پوست زده نمی‌شود. در مواردی خاص، ممکن است از روش‌های دیگری، مانند برش پشت گوش یا برش بالای کانال گوش استفاده شود. پس از دسترسی به محل پارگی، جراح بافتی را از ناحیه‌ای دیگر از بدن بیمار برداشته و به عنوان پیوند روی سوراخ پرده قرار می‌دهد.

در مطالعه‌ای بر روی عمل تمپانوپلاستی در ۷۸۹ گوش، نرخ موفقیت بستن کامل پرده گوش بیش از ۹۸٪ گزارش شد.

برای تثبیت پیوند، از فوم مخصوصی در داخل گوش استفاده شده که به مرور زمان، جذب می‌شود. این عمل، بسته به وسعت آسیب می‌تواند از 30 دقیقه تا چند ساعت به طول بینجامد. دوره نقاهت پس از تمپانوپلاستی، معمولا بین 10 روز تا دو هفته است؛ البته، بازگشت کامل شنوایی ممکن است تا چند ماه زمان ببرد.

این نوع از عمل های گوش میانی در کنار سایر روش‌های عمل جراحی گوش میانی، راهکاری تخصصی و موثر برای مقابله با انواع بیماری های گوش میانی محسوب می‌شود.

انواع عمل جراحی گوش میانی: ماستوئیدکتومی

استخوان ماستوئید، اگرچه ممکن است در نگاه اول تنها یک بخش کوچک و بی‌اهمیت از ساختار گوش به نظر برسد؛ اما در مواقعی خاص، به نقطه‌ای بحرانی برای سلامت گوش میانی و حتی حفظ شنوایی تبدیل می‌شود. در شرایطی که عفونت‌های مزمن گوش به درون این ناحیه گسترش می‌یابند، یا توده‌هایی مانند کلستئاتوما در پشت پرده گوش شکل می‌گیرند، یکی از مهم‌ترین انواع عمل جراحی گوش میانی، یعنی ماستوئیدکتومی، به عنوان راهکار درمانی مطرح می‌شود.^{outer and middle ear surgery}

ماستوئیدکتومی، نوعی عمل گوش میانی است که با هدف برداشتن سلول‌های هوایی بیمار در استخوان ماستوئید، انجام می‌شود. این استخوان، ساختاری اسفنجی و لانه‌زنبوری‌ شکل است که دقیقا پشت گوش قرار دارد و در معرض گسترش عفونت‌هایی قرار می‌گیرد که ریشه در بیماری‌های گوش میانی دارند. در موارد پیشرفته، این بیماری‌ها نه تنها باعث کاهش شنوایی می‌شوند؛ بلکه ممکن است به بافت‌های اطراف یا حتی استخوان جمجمه گسترش یابند.

در روند این عمل جراحی گوش میانی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و جراح با ایجاد برشی دقیق در پشت گوش، به استخوان ماستوئید دسترسی پیدا می‌کند. بسته به شدت و گستردگی بیماری، ماستوئیدکتومی ممکن است در سه نوع انجام شود. گاهی این عمل گوش میانی، همراه با تمپانوپلاستی انجام می‌شود، به‌ویژه اگر پرده گوش آسیب‌دیده باشد. در چنین حالتی، جراح علاوه بر حذف بافت‌های آلوده ماستوئید، به ترمیم پرده گوش نیز می‌پردازد.

مدت زمان جراحی گوش میانی ماستوئیدکتومی، معمولا بین دو تا سه ساعت است. پس از عمل، بیمار در بخش ریکاوری بیدار شده و در همان روز ترخیص می‌شود؛ مگر در موارد پیچیده که نیاز به مراقبت بیشتر دارد. درد بعد از عمل، معمولا خفیف است و با مسکن‌های معمولی کنترل می‌شود. با این حال، احساس گرفتگی، پری یا سنگینی در گوش، تا چند روز طبیعی است.

استاپدکتومی

زمانی که فردی به تدریج، متوجه می‌شود صداهایی با فرکانس پایین را به خوبی نمی‌شنود یا در مکالمات آرام مشکل دارد، ممکن است به یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مرتبط با گوش میانی، یعنی اتواسکلروز، مبتلا شده باشد. در این وضعیت، استخوان رکابی که یکی از سه استخوانچه حیاتی انتقال‌دهنده صدا در گوش میانی است، به تدریج با استخوان اطرافش جوش می‌خورد و توانایی لرزش و انتقال ارتعاشات صوتی را از دست می‌دهد.

در چنین شرایطی، یکی از موثرترین انواع عمل های گوش میانی، یعنی استاپدکتومی، به عنوان راهکاری دقیق و اثربخش برای بازگرداندن شنوایی توصیه می‌شود. استاپدکتومی، نوعی عمل جراحی گوش میانی است که با هدف برداشتن استخوانچه معیوب رکابی و جایگزینی آن، با یک پروتز مصنوعی انجام می‌شود.^Stapedectomy

فرایند آماده‌سازی برای این عمل جراحی گوش میانی، شامل بررسی دقیق وضعیت شنوایی از طریق آزمایش‌هایی مثل ادیومتری، تیمپانومتری و سی‌تی اسکن است تا نوع و شدت اتواسکلروز مشخص شود. جراحی استاپدکتومی، معمولا به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود و حدود 90 دقیقه تا 2 ساعت زمان می‌برد.

در طول این عمل جراحی گوش میانی، جراح با استفاده از ابزارهای میکروسکوپی یا لیزر به داخل گوش میانی دسترسی پیدا کرده، استخوانچه‌ی رکابی را از جای خود خارج می‌کند و به جای آن، پروتز کوچکی را جایگزین می‌سازد؛ سپس، پرده گوش به حالت طبیعی بازگردانده شده و پانسمانی برای حفظ موقعیت قرار داده می‌شود. بسیاری از بیماران، پس از گذراندن دوره‌ی نقاهت 4 تا 6 هفته‌ای در این جراحی گوش میانی، به طور قابل توجهی بهبود شنوایی را تجربه می‌کنند.

عمل گوش میانی: اوسیکولوپلاستی

یکی از ظریف‌ترین و حیاتی‌ترین اجزای گوش میانی، زنجیره استخوانچه‌هایی است که صدا را از پرده گوش به گوش داخلی منتقل می‌کنند. وقتی یکی از این استخوانچه‌ها، به دلیل عفونت، ضربه یا جراحی‌های قبلی آسیب ببیند یا از بین برود، شنوایی فرد دچار اختلال جدی می‌شود. در چنین شرایطی، یکی از دقیق‌ترین انواع عمل های گوش میانی، به نام اوسیکولوپلاستی، توصیه می‌شود.

اوسیکولوپلاستی، نوعی عمل جراحی گوش میانی است که با هدف ترمیم، بازسازی یا جایگزینی استخوانچه‌های گوش میانی انجام می‌شود. این استخوانچه‌ها، شامل چکشی، سندانی و رکابی هستند. آن‌ها، نقش اساسی در انتقال ارتعاشات صوتی دارند و هرگونه آسیب به این ساختارها، می‌تواند به افت شنوایی رسانشی منجر شود.^{What Is Middle Ear Surgery?}

در جریان این نوع عمل گوش میانی، جراح با استفاده از میکروسکوپ جراحی وارد گوش میانی می‌شود و بسته به شرایط، استخوانچه‌ی آسیب‌دیده را بازسازی کرده یا با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌کند. پروتزها، معمولا از موادی مانند تیتانیوم، سرامیک یا پلاستیک‌های زیست‌سازگار ساخته می‌شوند تا هم دوام بالا داشته باشند و هم به بافت بدن، حساسیت نشان ندهند. روش انجام اوسیکولوپلاستی، ممکن است تحت بی‌هوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام شود.

در مطالعه بازسازی زنجیره استخوانچه‌ها (اُسیکولوپلاستی)، ۵۷٪ بیماران بهبود شنوایی یافتند، ۳۶٪ بدون تغییر ماندند و ۷٪ دچار بدتر شدن شدند.

مدت زمان انجام عمل گوش میانی معمولاً بین یک تا دو ساعت است؛ با این حال، بسته به پیچیدگی آسیب و نیاز به بازسازی کامل یا جزئی زنجیره استخوانی، زمان آن ممکن است بیشتر شود. بسیاری از انواع عمل جراحی گوش میانی به صورت کم‌تهاجمی انجام می‌شوند و دوره نقاهت کوتاه‌تری دارند. با توجه به پیشرفت‌های علمی، امروزه جراحی گوش میانی با حداقل عوارض و با درصد موفقیت بالا انجام می‌شود.