روشهای درمان خانگی گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی مانند غرغره آب نمک، نوشیدن مایعات گرم و استفاده از روغن زیتون یا روغن سیر برای باز شدن گوش، به بهبود جریان هوا و کاهش التهاب کمک میکنند. ترکیب چند روش به صورت همزمان اثربخشی بیشتری دارد و باعث میشود فرد سریعتر احساس راحتی کند. رعایت نکات پیشگیرانه مانند مرطوب نگه داشتن بینی و اجتناب از فین کردن شدید، از بروز مجدد گرفتگی جلوگیری میکند.
یکی از سریعترین روشها، استفاده از بخور گرم است که باعث باز شدن مجاری بینی و کاهش فشار در گوش میشود؛ همچنین، کمپرس گرم اطراف گوش و نوشیدن مایعات گرم مثل دمنوش نعناع یا بابونه، به تسکین التهاب کمک میکند.
اگر احساس میکنید گوشتان کیپ شده، میتوانید با مانور والسالوا، یعنی دمیدن آرام هوا از بینی هنگام بسته بودن سوراخهای آن، فشار داخل گوش را متعادل کنید. استفاده از سشوار با حرارت ملایم پس از حمام، یکی دیگر از روشهای ایمن است که به خشک شدن مجرای گوش کمک میکند. در کنار این موارد، استراحت کافی و مصرف سوپهای گرم باعث تسکین طبیعی بدن میشود.
چرا در سرماخوردگی گوشها دچار گرفتگی میشوند؟
هنگامی که به سرماخوردگی مبتلا میشویم، ویروسها باعث التهاب و تورم در غشاهای مخاطی بینی و گلو میشوند. این التهاب، همراه با تولید بیش از حد مخاط، میتواند مسیرهای ارتباطی گوش، بینی و گلو را مسدود کند. گوش میانی، فضایی در پشت پرده گوش، باید فشار هوای یکسانی با محیط بیرون داشته باشد، این وظیفه بر عهده لوله استاش است. وقتی این لوله به دلیل سرماخوردگی مسدود شود، عملکرد آن مختل شده و احساس کیپ شدن و گرفتگی در گوش ایجاد میشود. بسیاری از افراد در این شرایط به دنبال بهترین قطره گوش میگردند، در حالی که مشکل اصلی، اغلب در گوش میانی و لوله استاش است.How to Relieve Ear Congestion at Home
نقش لوله استاش در گرفتگی گوش ناشی از سرماخوردگی
لوله استاش، یک مجرای باریک است که گوش میانی شما را به پشت گلو متصل میکند، این لوله وظایف مهمی بر عهده دارد. اول اینکه، فشار هوا را در دو طرف پرده گوش متعادل نگه میدارد، دوم اینکه، مایعات و مخاط طبیعی را از گوش میانی تخلیه میکند. در زمان سرماخوردگی، این لوله ملتهب و متورم میشود و ممکن است توسط مخاط غلیظ مسدود گردد. این انسداد مانع از تنظیم فشار و تخلیه مایعات شده، که نتیجه آن احساس پری، گرفتگی و کاهش شنوایی موقت در گوش است.
به نقل از Mayo Clinic:
استفاده از بخور و گرما میتواند به کاهش تورم لوله استاش و تسکین علائم گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی کمک کند.
دلایل اصلی انسداد گوش در فصول سرد
انسداد گوش در فصول سرد، عمدتا به دلیل افزایش شیوع عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی، مانند سرماخوردگی و آنفولانزا است. هوای سرد و خشک، میتواند غشاهای مخاطی بینی را تحریک کرده و شما را مستعد ابتلا به ویروسها کند. این ویروسها، عامل اصلی التهاب و تولید مخاط اضافی هستند که مستقیما منجر به بسته شدن لوله استاش میشوند؛ بنابراین، دلیل اصلی گرفتگی گوش، خود سرما نیست؛ بلکه بیماریهایی است که در این فصول شایعتر هستند و سیستم تنفسی و مجاری متصل به گوش را تحت تاثیر قرار میدهند.
علائم گرفتگی گوش ناشی از سرماخوردگی و زمان مراجعه به پزشک
بیشتر موارد گرفتگی گوش ناشی از سرماخوردگی، خود به خود و با درمانهای خانگی بهبود مییابند؛ اما گاهی اوقات ممکن است نشانهای از یک مشکل جدیتر باشند. درک تفاوت بین علائم معمول و علائم هشداردهنده، به شما کمک میکند تا در زمان مناسب اقدام صحیح را انجام دهید و از عوارض احتمالی جلوگیری کنید.
نشانههای گرفتگی گوش؛ چیزی فراتر از کیپ شدن
احساس گرفتگی یا کیپ شدن گوش، شایعترین علامت است؛ اما علائم دیگری نیز ممکن است همراه آن ظاهر شوند. این نشانهها شامل کاهش شنوایی یا شنیدن صداهای خفه و مبهم، احساس پری یا فشار در داخل گوش، شنیدن صدای زنگ یا وزوز در گوش، و گاهی سرگیجه یا عدم تعادل خفیف میشود. ممکن است با خمیازه کشیدن یا بلعیدن آب دهان، صدای تق تق یا باز و بسته شدن در گوش خود بشنوید که این نشانه تلاش لوله استاش برای باز شدن است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟ (خط قرمزها)
اگرچه گرفتگی گوش معمولا بیخطر است؛ اما بروز برخی علائم باید به عنوان یک هشدار جدی تلقی شود و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. این علائم که به عنوان خط قرمز شناخته میشوند، عبارتند از:
- درد شدید، ناگهانی یا مداوم در گوش
- خروج هرگونه مایع، چرک یا خون از گوش
- تب بالا همراه با درد گوش
- کاهش شنوایی قابل توجه یا از دست دادن کامل شنوایی
- سرگیجه شدید یا از دست دادن تعادل
- ادامه یافتن علائم برای بیش از یک هفته بدون هیچ بهبودی
این علائم میتوانند نشاندهنده عفونت گوش میانی، پارگی پرده گوش یا مشکلات جدیتری باشند که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی توسط پزشک دارند.
| روش درمان خانگی | نحوه تأثیر | میزان اثربخشی |
|---|---|---|
| بخور گرم | باز کردن مجاری بینی و کاهش التهاب لوله استاش | ⭐⭐⭐⭐ |
| مانور والسالوا | تنظیم فشار گوش میانی | ⭐⭐⭐⭐ |
| کمپرس گرم | افزایش جریان خون و کاهش درد | ⭐⭐⭐ |
| دوش آب گرم | رقیق شدن مخاط و تخلیه ترشحات | ⭐⭐⭐⭐ |
| جویدن آدامس | تحریک بلع و باز شدن لوله استاش | ⭐⭐⭐ |
| نوشیدن مایعات گرم | کاهش غلظت مخاط و کمک به بهبود کلی بدن | ⭐⭐⭐ |
درمانهای خانگی موثر و ایمن برای گرفتگی گوش ناشی از سرماخوردگی
برای رفع گرفتگی گوش ناشی از سرماخوردگی، روشهای خانگی متعددی وجود دارد که میتوانند به باز شدن لوله استاش و کاهش علائم کمک کنند. این روشها ساده، در دسترس و در اکثر موارد بسیار موثر هستند.Blocked ears from cold: what to do
مانور والسالوا و خمیازه کشیدن برای باز کردن گوشها
مانور والسالوا، یک تکنیک فیزیکی ساده برای باز کردن لوله استاش است، بینی خود را با انگشتان بگیرید، دهان را ببندید و سپس به آرامی سعی کنید هوا را از بینی خود خارج کنید. این کار فشار را در پشت گلو افزایش داده و میتواند به باز شدن لوله استاش کمک کند؛ همچنین، خمیازه کشیدن یا بلعیدن آب دهان به طور مکرر نیز عضلات اطراف لوله استاش را فعال کرده و به باز شدن آن کمک میکند.
به نقل از American Academy of Otolaryngology–Head and Neck Surgery:
مانور والسالوا و بلعیدن مکرر، فشار داخل گوش میانی را تنظیم میکند و روش مؤثری برای درمان کیپ شدن گوش بعد از سرماخوردگی است.
بخور گرم و دوش آب گرم؛ معجزه رطوبت
رطوبت و گرما به رقیق شدن مخاط غلیظی که باعث انسداد شده است، کمک میکنند. گرفتن دوش آب گرم و تنفس بخار آن یک راه عالی برای این کار است؛ همچنین میتوانید یک کاسه آب داغ را روی میز قرار دهید، یک حوله روی سر خود بیندازید و بخار آن را برای چند دقیقه تنفس کنید. این کار به کاهش تورم در مجاری بینی و لوله استاش کمک کرده و گرفتگی را برطرف میسازد.
کمپرس گرم؛ تسکیندهنده درد و گرفتگی
قرار دادن یک حوله گرم و مرطوب یا یک پد گرمایشی روی گوش آسیبدیده، میتواند بسیار آرامشبخش باشد. گرما به افزایش جریان خون در ناحیه کمک میکند، که این امر میتواند التهاب را کاهش دهد و درد ناشی از فشار را تسکین بخشد. این کار را میتوانید چند بار در روز و هر بار به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام دهید تا احساس بهتری داشته باشید.
غرغره آب نمک؛ راهی ساده برای کاهش تورم
اگرچه آب نمک مستقیما وارد گوش شما نمیشود، غرغره کردن آن میتواند به کاهش التهاب و تورم در ناحیه گلو و پشت بینی کمک کند. از آنجایی که لوله استاش به این ناحیه متصل است، کاهش تورم در گلو میتواند به باز شدن این لوله و در نتیجه رفع گرفتگی گوش کمک کند. نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کرده و چند بار در روز غرغره کنید.
به نقل از National Health Service (NHS) در سال 2022:
درمان خانگی گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی شامل استفاده از کمپرس گرم، نوشیدن مایعات گرم و غرغره آب نمک میباشد و در بسیاری از موارد به بهبود سریع کمک میکند.
روغن زیتون و روغن سیر؛ روشهای طبیعی و ملایم
اکر علت گرفتگیگوش جرمگوش باشد ممکن است چکاندن چند قطره روغن زیتون گرم یا روغن سیر در گوش باعث نرم شدن جرمهای احتمالی و تسکین گرفتگیگوش بشود. البته باید از سلامت گوش، عدم وجود عفونت و عدم وجود پارگی پرده گوش مطمئن بود. روغن را کمی گرم کنید؛ اما حتما دمای آن را روی مچ دست خود امتحان کنید تا داغ نباشد. به پهلو دراز بکشید و چند قطره در گوش خود بریزید، سپس برای چند دقیقه در همان حالت بمانید.
قطره الکل و سرکه؛ خشککننده و ضدعفونیکننده ملایم
مخلوطی از مقادیر مساوی الکل سفید و سرکه سفید، میتواند به خشک کردن مایعات باقیمانده در گوش و جلوگیری از رشد باکتریها کمک کند. این روش بیشتر برای گوش شناگران مفید است؛ اما میتواند برای رفع رطوبت اضافی پس از دوش گرفتن نیز موثر باشد.
استفاده از سشوار با حرارت کم؛ گرمای ملایم برای باز شدن گوش
اگر احساس میکنید رطوبت در گوش شما گیر افتاده است، میتوانید از سشوار برای خشک کردن آن استفاده کنید. سشوار را در حالت کمترین حرارت و سرعت قرار دهید و آن را در فاصله حداقل ۳۰ سانتیمتری از گوش خود نگه دارید. هوای گرم و ملایم میتواند به تبخیر رطوبت و کاهش احساس گرفتگی کمک کند.
هیدروژن پراکسید رقیق شده؛ پاکسازی ملایم مجرای گوش
محلول هیدروژن پراکسید ۳ درصد که با مقدار مساوی آب گرم رقیق شده است، میتواند به تجزیه و نرم کردن جرم گوش کمک کند. جرم فشرده شده گاهی میتواند گرفتگی را تشدید کند. چند قطره از این محلول را در گوش بریزید، پس از چند دقیقه که صدای جلز و ولز آن تمام شد، سر خود را برگردانید تا محلول و جرمهای حل شده خارج شوند. این روش را با احتیاط انجام دهید.
آدامس جویدن و مکیدن آبنبات سفت؛ تحریک حرکت فک و بلع
جویدن آدامس یا مکیدن یک آبنبات سفت، عضلات فک را به حرکت وا میدارد و شما را وادار به بلعیدن مکرر میکند. این دو عمل، یعنی حرکت فک و بلع، به طور طبیعی به باز و بسته شدن لوله استاش کمک کرده و میتوانند به سرعت فشار را در گوش میانی متعادل کنند.
نوشیدن مایعات گرم و استراحت کافی؛ حمایت از بهبودی کلی بدن
نوشیدن مایعات گرم، مانند چای گیاهی یا سوپ مرغ، به رقیق نگه داشتن مخاط کمک میکند و استراحت کافی به سیستم ایمنی شما فرصت میدهد تا با ویروس مبارزه کند و فرایند بهبودی را تسریع بخشد.
انتخاب روش مناسب به شرایط شما بستگی دارد؛ اما ترکیب چند روش مانند استفاده از بخور گرم و انجام مانور والسالوا معمولا نتایج بهتری به همراه دارد و فرایند بهبودی را تسریع میبخشد.
جدول درمان خانگی گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی
| روش | مناسب چه افرادی است؟ | نکات مهم ایمنی |
|---|---|---|
| مانور والسالوا | افراد بدون درد شدید گوش | خیلی آرام انجام شود |
| بخور آب گرم | افراد دچار گرفتگی بینی و سینوس | خطر سوختگی بخار |
| کمپرس گرم | افراد با درد یا فشار گوش | دمای بیش از حد ممنوع |
| سشوار با حرارت کم | افرادی که رطوبت در گوش دارند | فاصله حداقل ۳۰ سانتیمتر |
| روغن زیتون یا سیر | در صورت شک به جرم گوش | فقط در صورت سالم بودن پرده گوش |
| غرغره آب نمک | افراد با التهاب گلو و پشت بینی | بلعیده نشود |
نکات مهم و توصیههای تکمیلی برای رهایی از گرفتگی گوش
علاوه بر درمانهای ذکر شده، رعایت چند نکته تکمیلی میتواند به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از تکرار این مشکل در آینده کمک کند. این توصیهها بر جنبههای پیشگیرانه و همچنین نگاهی به روشهای سنتی تمرکز دارند.Plugged ears: What is the remedy?
درمان گرفتگی گوش در طب سنتی؛ نگاهی به دیدگاههای قدیمی
در طب سنتی، تمرکز بر تعادل طبع و استفاده از گیاهان دارویی با خواص ضدالتهابی است. دمنوشهایی مانند چای بابونه، زنجبیل یا آویشن به دلیل خواص ضدالتهابی و ضد میکروبی خود میتوانند به کاهش علائم سرماخوردگی، از جمله گرفتگی گوش، کمک کنند.
پیشگیری از گرفتگی گوش در سرماخوردگیهای آینده
برای جلوگیری از گرفتگی گوش در سرماخوردگیهای بعدی، به محض شروع علائم سرماخوردگی، اقدام به مرطوب نگه داشتن مجاری بینی با اسپریهای سالین یا بخور کنید. از فین کردن شدید و با فشار خودداری کنید، زیرا این کار میتواند مخاط را به سمت لوله استاش و گوش میانی هدایت کند. در طول پرواز یا تغییرات ارتفاع، از آدامس جویدن یا مانور والسالوا برای تنظیم فشار گوش استفاده کنید.
پیشنهاد میشود در صورتی که گرفتگی گوش شما ادامه دار بود، حتما با یک متخصص گوش، حلق و بینی مجرب و باتجربه، مانند دکتر کوهی مشورت کنید.
- تلفن: 02191346260
- اینستاگرام: @drkouhi
- آدرس: تهران، خیابان ملاصدرا، خیابان شیخ بهایی، خیابان صائب تبریزی غربی، پلاک 34، کلینیک بساوا
برای درمان کیپ شدن گوش بعد از سرماخوردگی و درمان خانگی گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی، بهتر است از ترکیب روشهای گرمادرمانی، مانور والسالوا و آدامس جویدن استفاده کنید. درمان خانگی کیپ شدن گوش در سرماخوردگی با رعایت این نکات، ایمن و مؤثر است و اغلب بدون نیاز به دارو یا مراجعه فوری به پزشک، مشکل را برطرف میکند.
