جستجو کردن
بستن این جعبه جستجو.

ساختار حلزون گوش انسان

ساختار حلزون گوش انسان

حلزون گوش انسان یک ساختار مارپیچی و پیچیده‌ای است، که در گوش داخلی قرار دارد. این ساختار به شکل پوسته حلزون، نقش حیاتی در سیستم شنوایی دارد و ما را قادر می‌سازد صدا را درک و تفسیر کنیم. حلزون گوش که از محفظه‌های پر از مایع و سلول‌های حسی ظریف تشکیل شده است، ارتعاشات مکانیکی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که برای مغز قابل درک هستند. اندام مارپیچی شکل آن از بخشی بنام  کورتی که شامل هزاران سلول مویی تخصصی است، تشکیل شده؛ که به فرکانس‌های مختلف صدا پاسخ می‌دهند و به ما امکان تشخیص زیر و بم و حجم را می‌دهند.  معماری پیچیده حلزون گوش و عملکرد دقیق آن، شگفتی‌های آناتومی انسان و مکانیسم‌های پیچیده‌ای را نشان می‌دهد که حس شنوایی ما را تسهیل می‌کند. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا به جزئیات بیشتری درباره ساختار حلزون گوش انسان و بخش‌های مختلف آن بپردازیم.

گوش به سه بخش تقسیم شده است:

  • گوش خارجی
  • گوش میانی
  • گوش داخلی

گوش خارجی همان بخش از گوش محسوب می شود که قابل رویت است. لاله گوش و مجرای گوش دو قسمت اصلی گوش خارجی هستند.

مجرای گوش به پرده صماخ (پرده گوش) می رسد. گوش میانی پشت پرده گوش و جلوتر از گوش داخلی قرار دارد. در این ناحیه سه استخوان ریز وجود دارند که ارتعاشات پرده گوش ناشی از امواج صوتی را به گوش داخلی منتقل می کند.

گوش داخلی از راه پرده ای بیضی شکل که به همین نام شهرت دارد با گوش میانی در ارتباط است. گوش داخلی از دو بخش تشکیل شده که مسئول دو کار هستند:

  • حس شنوایی که توسط بخشی از گوش داخلی به نام حلزون گوش تکمیل می شود.
  • حس تعادل که توسط بخش دیگر گوش داخلی به نام دستگاه وستیبولار به وجود می آید. بخش وستیبولار شامل کانال های نیم دایره ای و مناطقی است که این کانال ها به آنها وصل می شوند.

در این مقاله به تفصیل به بررسی ساختمان حلزون گوش خواهیم پرداخت.

برای خواندن مقاله «بهترین واکسن کرونا برای نجات یافتگان از سرطان گوش» کلیک کنید

حلزون گوش چیست؟

حلزون گوش بخشی از گوش داخلی است که اطلاعات صوتی را به تکانه‌های عصبی قابل درک توسط مغز انسان ترجمه می‌کند؛ بنابراین این اندام امکان درک صداها را برای جانداران فراهم می‌کند. در صورت آسیب به حلزون گوش، ممکن است برای همیشه عملکرد خود را از دست بدهد و فردی که این آسیب را تجربه می‌کند، دچار نوعی ناشنوایی به نام کم‌شنوایی حسی-عصبی می‌شود.

حلزون گوش عملکرد بسیار مهمی را انجام می‌دهد، زیرا اطلاعات صوتی را از طریق اندام کورتی، ساختاری که در راه پله حلزونی قرار دارد، به تکانه‌های عصبی تبدیل می‌کند.

حلزون یک ساختار توخالی و مارپیچی شکل دارد. این شامل سه ناحیه روی هم قرار گرفته است که پلکان یا مجرا نامیده می‌شوند: پلکان دهلیزی، پلکان حلزونی و پلکان تمپانیک.

 پلکان دهلیزی ناحیه بالایی حلزون گوش است که حاوی پریلنف، مایع خارج سلولی است و برای درک صداها ضروری است. پلکان حلزونی ناحیه میانی است که در داخل آن دو عنصر بسیار مهم برای درک صداها بنام اندام کورتی و اندولنف وجود دارد. از سوی دیگر، پلکان تمپانیک ناحیه پایین حلزون است که پریلنف همیشه در آن گردش می‌کند.

حلزون گوش در کجا قرار دارد؟

گوش داخلی شامل دو اندام به نام‌های اندام شنوایی (حلزون گوش) و اندام تعادل (سیستم دهلیزی) است. بنابراین همانطور که گفته شد، حلزون گوش قسمتی از گوش داخلی است که در استخوان تمپورال قرار دارد و به شکل حلزون است. حلزون و سیستم دهلیزی توسط عصب هشتم جمجمه‌ای به مغز متصل می‌شوند. یکی از شاخه‌های این عصب، عصب شنوایی است که سیگنال‌های صوتی را به مغز منتقل می‌کند و دیگری سیگنال‌های مربوط به تعادل را حمل می‌کند.

در داخل قسمت حلزونی گوش، اندام کورتی که اندام حسی-عصبی آن است، قرار دارد. این اندام از سلول‌های حسی به نام سلول‌های مویی (حدود 3,500 سلول مویی داخلی و 12,500 سلول مویی بیرونی) و سلول‌های پشتیبان تشکیل شده است. سلول‌های مویی داخلی نشان دهنده گیرنده حسی هستند که هر یک به فرکانس خاصی حساس هستند و نقش انتقال سیگنال صوتی به رشته‌های عصب شنوایی را انجام می‌دهند. سلول‌های مویی بیرونی ارتعاش صدا را از طریق عملکرد انقباضی خود تقویت می‌کنند، که حرکت غشای پایه را افزایش می‌دهد. 

 

گوش داخلی کجا قرار دارد؟

گوش داخلی کجا قرار دارد؟

گوش داخلی در ناحیه ای به نام پتروس از استخوان گیجگاهی قرار دارد. در این ناحیه یک بخش لابیرنت استخوانی قرار دارد. لابیرنت اصطلاح لاتین است که به ساختارهای مارپیچی گفته می شود. گوش داخلی درون این ساختار مارپیچی استخوانی قرار دارد. حلزون گوش هم به عنوان بخشی از گوش داخلی درون لابیرنت استخوانی قرار دارد.

حلزون گوش از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

حلزون گوش هم مانند لابیرنت استخوانی، شکل مارپیچی دارد و مانند بخش سخت پشت هر حلزون است. اگر بخواهید شکل حلزون گوش را به طور عینی ببینید، باید یک نی پلاستیکی را بردارید و دو و نیم دور آن را به شکل دایره وار دور نوک یک مداد بگردانید.

حالا در نظر بگیرید که فضای خالی داخل نی، فضای اصلی حلزون گوش است. محلی که مداد در میان قرار گرفته است، در واقع یک ساختار استخوانی مخروطی شکل واقع شده است. بدیهی است که روی ساختار مارپیچ حلزون گوش هم یک رویه استخوانی قرار دارد.

اکنون که یک تجسم عینی از حلزون گوش به دست آورده اید باید اطلاعات دقیق تری درباره ساختار گوش تشریح شود.

وقتی حلزون گوش را از حالت مارپیچ باز کنیم و به شکل یک لوله توخالی مستقیم ببینیم، این فضای استوانه ای چیزی در حدود 32 میلی متر (بین 29 تا 40 میلی متر) طول دارد. قطر این لوله هم به طور معمول 2 میلی متر است.

بخش های گوناگون حلزون گوش

بخش های گوناگون حلزون گوش

با وجود این که حلزون گوش در ظاهر یک ساختار لوله ای ساده به نظر می رسد اما پیچیدگی های خاص خود را دارد. لوله حلزون گوش به سه بخش یا سه مجرای با نام های مختلف تقسیم می شود:

  • اسکالا وستیبولی (scala vestibuli)
  • اسکالا مدیا (scala media)
  • اسکالا تیمپانی (scala typmani)

واژه اسکالا در لاتین به معنی راه پله یا نردبان است. از آن جایی که ساختار حلزون گوش هم با پیچیده شدن به دور ستون میانی مارپیچ بالا می رود، به آن واژه اسکالا به معنی راه پله اطلاق شده است. این شکل تا حدود زیادی همان شکل راه پله های مارپیچ را تداعی می کند.

اسکالا وستیبولی بخشی از حلزون گوش را تشکیل می دهد. اسکالا تیمپانی در نقطه مقابل اسکالا وستیبولی به عنوان یکی از قسمت های حلزون گوش قرار دارد. این دو بخش از حلزون گوش با مایعی به نام پری لنف (Perilymph) پر شده اند. بخش میانی حلزون گوش یا همان اسکالا مدیا با مایع دیگری به نام اندولنف پر شده است.

ارگان کورتی چیست؟

روی غشای پایینی اسکالا مدیا یک عضو قرار دارد که نام آن عضو کورتی (organ of Corti) است. عضو کورتی حاوی سلول های ویژه و حساسی است. این سلول ها در بخش انتهایی خود برجستگی های مویی شکل دارند. این برجستگی های مویی شکل داخل مایع اندولنف که اسکالا مدیا را پر کرده است غوطه ور هستند.

سلول های دارای برجستگی مویی از سمت داخل به رشته های عصبی شنوایی متصل می شوند. شاید دانستن آن بسیار جالب باشد که هر گروه از سلول های مویی به فرکانس خاصی از صدای شنیده شده پاسخ می دهند. از این لحاظ سلول های مویی را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

  • سلول های مویی موجود در قاعده عضو کورتی که صداهای با فرکانس بالا را درک می کنند
  • سلول های مویی که در نوک کانال قرار دارند، صداهای با فرکانس پایین را حس کرده و به صورت سیگنال عصبی به رشته اعصاب شنوایی منتقل می کنند

اکنون درباره دریچه گرد و دریچه بیضی اطلاعات بیشتری ارائه می شود. در قاعده اسکالا وستیبولی دریچه بیضی قرار دارد. جالب این است که در قاعده اسکالا تیمپانی هم یک دریچه وجود دارد. این دریچه توسط یک غشای گرد پوشیده شده است.

اسکالا مدیا در فضای مابین اسکالا وستیبولی و اسکالا تیمپانی قرار دارد. اسکالا مدیا تقریبا، اما نه به طور کامل، این دو فضا را از هم جدا می کند.

به نقطه ای از حلزون گوش که دریچه بیضی و دریچه گرد، هر دو، قرار دارند، قاعده حلزون گفته می شود. طرف دیگر حلزون گوش که در واقع بخشی است که نوک تیز پیچش حلزون قرار دارد، نوک یا راس حلزون خوانده می شود.

درست در نقطه راس حلزون، اسکالا مدیا ادامه پیدا نمی کند و بدین ترتیب، اجازه می دهد، اسکالا وستیبولی و اسکالا تیمپانی با هم ارتباط پیدا کنند. از بخش های قبلی در همین متن، به خاطر دارید که گفته شد، اسکالا وستیبولی و اسکالا تیمپانی هر دو توسط پری لنف (perilymph) پر شده است.

پری لنف به لحاظ ترکیبات موجود در خود شباهت بسیار زیادی به مایع بین سلولی دستگاه عصبی دارد. به عبارت دیگر، سلول های دستگاه عصبی مانند مغز و نخاع توسط مایعی احاطه شده اند که مایع بین سلولی نامیده می شود. عناصر و مواد موجود در پری لنف بسیار شبیه ترکیبات مایع بین سلولی دستگاه اعصاب مرکزی است.

همچنین گفته شد که اسکالا مدیا که در میان اسکالا تیمپانی و اسکالا وستبولی قرار دارد، با مایعی به نام اندولنف پر شده است. این مایع به لحاظ ترکیبات یا بهتر است گفته شود، غلظت ترکیبات، با پری لنف متفاوت هستند. غلطت پتاسیم در اندولنف بسیار زیاد است، در حالی که غلطت سدیم در همین مایع نسبت به پری لنف کمتر است.

برای خواندن مقاله «جابه جایی مایع گوش» کلیک کنید

عکس گوش

عکس گوش

بخش حلزونی گوش میانی

بخش حلزونی گوش میانی، یک ساختار مارپیچی شکل است که در گوش میانی قراردارد و وظیفه تبدیل امواج صوتی به سیگنال‌های الکتریکی را به عهده داشته که موجب پردازش به مغز می‌شود.

بخش حلزونی گوش، دارای سلول‌های مویی گوش است که باعث تشخیص فرکانس‌های مختلف صدا می‌شود. هنگامی که امواج صوتی وارد بخش حلزونی گوش می‌شوند؛ موجب ایجاد ارتعاش شده و سلول‌های مویی را تحریک می‌کند. سپس سلول‌های مویی، سیگنال‌های الکتریکی را تولید و از طریق عصب شنوایی به مغز ارسال می‌کند. به طور کلی، حلزون گوش نقش مهمی در حفظ تعادل و جهت گیری فضایی در بدن دارد.

 

کارکرد حلزون گوش یا ارگان کورتی

کارکرد حلزون گوش یا ارگان کورتی

ارگان کورتی در حقیقت واحد پایه حس شنوایی به شمار می رود. ارگان کورتی محل استقرار سلول های مویی است. هر سلول مویی در حدود 100 موی حساس روی راس خود دارد. روی سلول های مویی توسط یک غشا به نام غشای تکتوریال پوشیده شده است. موهای حسی این سلول ها در غشای تکتوریال غوطه ور هستند.

باید اذعان کرد که ارگان کورتی و سلول های مویی مستقر در آن در تبدیل امواج مکانیکی صوت به سیگنال عصبی، مهم ترین نقش را بازی می کنند. نباید از نظر دور داشت که همه غشاهای جانبی و میانی در گوش داخلی در انتقال امواج صوتی تا ارگان کورتی موثر هستند.

به عبارت دیگر، غشاهای مختلف باعث می شوند بسیاری از امواج صوتی حتی با کمترین شدت ها هم به ارگان کورتی در گوش داخلی افراد منتقل شوند.

دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش بیماران در مطب خود در تهران هستند.

منابع:

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

2 دیدگاه دربارهٔ «ساختار حلزون گوش انسان»

  1. با سلام، بنده 5 سال هست که حسگر شنوایی یا همان سلول مویی حلزون گوش راست من آسیب دیده و دچار کم شنوایی حسی عصبی همراه با وزوزگوش هستم و برای همین همیشه به سایت های علمی در این حوزه رجوع میکنم تقاضای من از جناب آقای دکتر کوهی این است که آخرین درمان جدید غیر از کاشت حلزون برای این بیماری چیست ؟ ضمنا در صورت امکان شماره همراه جناب آقای دکتر کوهی را برام بفرستین؟ با تشکر .حسین از ساری شماره تماس 09111556974

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *